گزنک
| گزنک | |
|---|---|
| استان | مازندران |
| شهرستان | آمل |
| بخش | لاریجان |
| جمعیت | 319نفر (1395ش) |
| موقعیت | فاصله ۷۷کیلومتری جنوب غربی شهر آمل |
| نوع اقلیم | سرد و نیمه خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۵۹۸متر |
| تولیدات و صنایع مهم | برنج، انواع مرکبات و کیوی |
| برخی بناهای مهم | دژ ملک بهمن/ ملک قلا، بقعه محمد قریشی |
| نام لاتین | Gazanak |
گَزَنَک، شهر Gazavak, City
شهری در استان مازندران، مرکز بخش لاریجان شهرستان آمل. این شهر در فاصلۀ ۷۷کیلومتری جنوب غربی شهر آمل، ۱۴۷کیلومتری جنوب غربی شهر ساری، ۱۰۵کیلومتری شمال شرقی تهران و در ارتفاع ۱۵۹۸متری از سطح دریا قرار دارد. گزنک از شمال غربی به روستای گزنه، از شمال شرقی به شنگلده و شاهاندشت، از جنوب غربی به روستای کندلو و نوا و از غرب به روستای لزیرک محدود می‌شود. بر اساس سرشماری سال 1395ش، جمعیت این شهر 319نفر بوده است. آب و هوای گزنک سرد و نیمه خشک است و وسعت آن ۷۰هکتار است. میانگین دمای سالانه آن 11درجه سانتی‌گراد، بیشینه دما 37درجه و کمینه آن به منفی 25درجه سانتی‌گراد می‌رسد. رودخانه هراز در جنوب و تلخ‌رود در شمال آن روان هستند. میانگین بارش سالانه آن تقریباً 543میلی‌متر و میانگین رطوبت نسبی سالانه بیش از ۶۲درصد است. از فرآورده‌های کشاورزی و دامداری آن می‌توان به گندم، جو، بنشن، سیب، گلابی، گیلاس، پنیر و کره اشاره کرد.
گزنک از ابتدای شکل‌گیری، بخشی از لاریجان و البرز مرکزی و توقفگاه مسافران در مسیر تهران به مازندران بوده است. اعتضادالسلطنه در سفری که سال ۱۲۹۷ق به این منطقه داشته قریۀ گزنک را دارالحکومۀ محمدقلی‌خان سیاه ذکر کرده و از قول اهالی آنجا می‌گوید که سابقاً در سمت جنوبی رودخانۀ هراز بوده و پس از سیل شدید که آن را خراب کرده قریۀ جدید در سمت شمالی رودخانه بنا شده. رابینو در سفرنامه خود نام آن را گزانگ یا گزونگ و از دهات بالا لاریجان می‌نویسد. در ۱۳۳۶ش بخشداری منطقۀ لاریجان در گزنک آغاز به کار کرد. گزنک از ۱۳۷۹ش شهر شد و از ۱۳۸۱ش شهرداری‌اش افتتاح شد. دژ ملک بهمن/ ملک قلا به شمارۀ ۹۳۵۵ و بقعۀ محمد قریشی به شمارۀ ۸۸۱۰ از آثار ثبت شدۀ ملی گزنک است. مردم گزنک به زبان فارسی و گویش طبری سخن می‌گویند.