استخوان بناگوشی

استخوانِ بناگوشی (mastoid)

بخش تحتانی استخوان گیجگاهی. استخوانی جمجمه‌ای است که گوش در آن جای دارد. دو استخوان بناگوشی، یکی پشت هر گوش، وجود دارد. پایین‌تر از استخوان بناگوشی، زایدۀ ماستوئید واقع است که مخروطی‌شکل است و می‌توان آن را به صورت یک برآمدگی، درست پشت بخش پایینی نرمۀ گوش، لمس کرد. زایدۀ ماستوئید لانه‌زنبوری است و از تعدادی فضای کوچک پُر از هوا، با نام سلول‌های ماستوئید، تشکیل می‌شود که با لایه‌های نازک استخوان از هم جدا شده‌اند. سوراخ کوچکی با نام حفرۀ صماخی زایدۀ ماستوئید را به گوش میانی مرتبط می‌کند. عفونت گوش میانی از طریق این سوراخ می‌تواند به سلول‌های ماستوئید سرایت کند و سبب عفونت استخوان شود. این عفونت را التهاب ماستوئیدی می‌نامند و عوارض آن گوش‌درد، سردرد، و تب است. موارد جدی آن ممکن است به تشکیل آبسۀ ماستوئیدی، خروج چرک از گوش، و کاهش تدریجی شنوایی منتهی شود. اگر این عفونت تا عمق جمجمه گسترش یابد، ممکن است مننژها را ملتهب کند. مننژها سه غشایی‌اند که مغز و نخاع را دربرمی‌گیرند. از دیگر عوارض احتمالی آن ایجاد آبسۀ مغزی یا لخته‌شدن خون است. ممکن است ماهیچه‌های صورت بر اثر رعشه کشیده شوند و فلج ناقص یا کامل روی دهد. تا دهۀ ۱۹۵۰، التهاب ماستوئیدی نسبتاً متداول بود و از عوامل اصلی مرگ‌ومیر کودکان به‌شمار می‌رفت. مداوای التهاب ماستوئیدی معمولاً مستلزم برداشتن بخشی از زایدۀ ماستوئید یا همۀ آن بود و در موارد حاد، پردۀ گوش و بخش عمدۀ گوش میانی را نیز برمی‌داشتند. اکنون برای مداوای عفونت‌های گوش میانی از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند و بروز عفونت‌های حاد ماستوئیدی به‌ندرت مشاهده می‌شود. در نتیجه، جراحی برای برداشتن زایدۀ ماستوئید به ندرت صورت می‌گیرد.