استغفار

اِستِغفار
(واژه‌ای عربی، به‌معنی طلب آمرزش از خداوند) استغفار باید با توبه همراه باشد تا مورد قبول قرار گیرد. قرآن کریم کسانی را که فقط با زبان از خداوند آمرزش می‌خواهند، نکوهیده است (فتح، ۱۱). در قرآن، از استغفار پیامبران که برای خود یا دیگران انجام می‌دهند، از استغفار مؤمنان، و از استغفار فرشتگان برای مؤمنان یاد شده است. خداوند در قرآن بشارت داده است که هر گناهی را جز شرک از هر که بخواهد می‌بخشد (سورۀ نساء، آیه‌های ۴۸ و ۱۱۶). اگرچه استغفار در هر زمان و مکان امری پسندیده است، اما در آیات قرآن، بر استغفار در سحرگاهان و در ایام حج تأکید شده است. نه تنها گناهکاران، بلکه مؤمنان و حتی پیامبران به استغفار مأمور شدند. پیامبر اکرم ‌(ص) در این باره فرموده است: من هر روز هفتادبار به درگاه خداوند استغفار می‌کنم. در احادیث آمده است: کسی در حضور امام علی ‌‌(ع) «استغفرالله» گفت. حضرت به او فرمود: «آیا می‌دانی استغفار چیست؟ استغفار درجۀ علّیین است و اسمی است که بر شش معنا استوار است. اول پشیمانی از گذشته؛ دوم عزم بازنگشتن بر گناه؛ سوم بازگرداندن حقوق مردم به آنان به‌گونه‌ای که بنده پاک به پیشگاه خداوند برود و حق کسی را بر گردن نداشته باشد؛ چهارم پرداختن به هر فریضه‌ای که ضایع یا فوت شده است؛ پنجم اندوهگین‌شدن به‌‌گونه‌ای که گوشتی که با گناه فربه شده، ذوب شود؛ ششم این‌که به جسم خود مشقت طاعت را بچشاند، همچنان‌که حلاوت گناه را چشانده است. آن‌گاه است که می‌توانید بگویید استغفرالله».