قاعده دال و ذال: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
قاعدۀ دال و ذال در زبان تاریخی فارسی و شعر و کتابت فارسی. | قاعدۀ دال و ذال در زبان تاریخی فارسی و شعر و کتابت فارسی. | ||
در زبان فارسی قدیم، تلفظ حرف | در زبان فارسی قدیم، تلفظ حرف «[[د]]» و «[[ذ]]» به هم نزدیک بوده، اما به تدریج این تفاوت از بین رفته است. این تفاوت تلفظ تا قبل از حملۀ [[مغول]] و حتی تا اواسط قرن هفتم در زبان ادبی و محاوره محفوظ بود. بسیاری از کلماتی که امروزه با «د» نوشته میشوند، در گذشته «ذ» تلفظ میشده و با نقطه یا به اصطلاح به صورت ذال معجمه (نقطهدار) نوشته میشدهاند. شاعران قدیم قاعدتاً کلماتی را که به «د» ختم میشده با «ذ» [[قافیه]] نمیکردهاند. حتی بعد از آن که تفاوت تلفظ این دو حرف از بین رفت، این قاعده بنا به سنت باقی ماند و برای تشخیص تفاوت د و ذ در کلمات فارسی، قاعدهای به این شکل وضع شد که شاعران آن را رعایت میکردند: | ||
آنان که به فارسی سخن میرانند | آنان که به فارسی سخن میرانند | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
کس چون تو سخی نه هست و نه خواهد بود | کس چون تو سخی نه هست و نه خواهد بود | ||
گر قافیه دال شو، زهی عالم جود (انوری ابیوردی) | گر قافیه دال شو، زهی عالم جود ([[انوری ابیوردی، محمد بن علی ( ـ بلخ پس از ۵۸۲ق)|انوری ابیوردی]]) | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
هرچه زان تلختر، اندر حق من خواهد گفت | هرچه زان تلختر، اندر حق من خواهد گفت | ||
گو بگو زان لب شیرین که لطیف است و لذيذ (سعدی) | گو بگو زان لب شیرین که لطیف است و لذيذ ([[سعدی، مصلح الدین (شیراز ح ۶۰۶ـ ح ۶۹۱ق)|سعدی]]) | ||
---- | ---- | ||