ساز کوبه ای

ساز کوبه‌ای

سازِ کوبه‌ای (percussion instrument)
سازی که با دست یا مضراب به آن ضربه بزنند. سازهای کوبی را به سازهای قابل کوک‌کردن برای تولید صدایی با زیرایی (زیروبم) معین، مثل تیمپانی، زنگ‌های لوله‌ای، گلوکنشپیل، گزیلوفون و پیانو، و سازهای بدون زیرایی معین، مثل طبل بزرگ، دایره‌زنگی، مثلث، سنج، و قاشقک، می‌توان تقسیم کرد. تیمپانی کاسه‌ای شلجمی‌شکل از فلز است که پوستۀ قابل‌ ارتعاشی روی دهانۀ آن کشیده و محکم شده است و به‌وسیلۀ پیچ‌های گیره‌دار، زیرایی آن را می‌توان تنظیم کرد؛ زنگ‌های لوله‌ای در یک قاب آویخته‌ شده‌اند؛ گلوکنشپیل یک کلاویه کوچک با کلاویه‌هایی از آلیاژ آلومینیوم است؛ گزیلوفون بیشتر تیغه‌های چوبی دارد تا فلزی. طبل نظامی یا طبل کوچک، نوعی طبل کم‌ضخامت دوطرفه است که روی هرطرف آن روده‌‌های تابیده یا فنرهای فلزی‌ای با گیره وصل شده‌اند و هنگام نواخته‌شدن طبل، صدای تحریرمانندی داخل پوسته ایجاد می‌کنند، درحالی‌که طبل باس یا طبل بزرگ، بم‌ترین صدای ارکستر را تولید می‌کند؛ دایره‌زنگی حلقه‌ای چوبی دارد که پوستۀ قابل‌ارتعاش روی آن کشیده شده‌است و حلقه‌ها یا زنجیره‌های فلزی کوچکی دور لبه‌اش آویزانند؛ مثلث یک میلۀ فولادی است که به‌صورت سه گوش خم شده است و هنگام نواختن، آویخته نگه داشته‌می‌شود و با یک میلۀ فولادی جداگانه ضربه می‌خورد ـ صدای تولیدشده به‌روشنی قابل درک و دریافت است، حتی اگر در مقابل یک ارکستر کامل نواخته شده باشد؛ سنج‌ها یک جفت دایرۀ برنجی گودند که به‌هم کوبیده می‌شوند؛ قاشقک‌ها دو پوستۀ چوبی صدفی‌شکل توخالی‌اند که به‌هم کوبیده می‌شوند؛ و گانگ صفحۀ فلزی گردی است که به‌صورت آویخته با یک چکش نرم نواخته می‌شود.