شاهاندشت (روستا)

شاهاندشت (روستا) (Village) Shahandasht

روستایی در دهستان بالالاریجان، بخش لاریجان شهرستان آمل، استان مازندران. در فاصلۀ 62کیلومتری جنوب غربی شهر آمل، 100کیلومتری جنوب غربی شهر ساری، 80کیلومتری جنوب دریای خزر، 80کیلومتری غرب شمالی تهران، و در ارتفاع 1,500متری از سطح دریا قرار دارد. روستایی کوهستانی در ارتفاعات میانی البرز مرکزی، در مسیر جنوب به شمال جادۀ هراز و در فاصلۀ 14کیلومتری شرق قلۀ دماوند است. رود هراز به موازات و در امتداد جادۀ هراز از شمال شاهاندشت می‌گذرد. در مسیر جادۀ هراز، 3کیلومتر پس از روستای گزنک و پیش از آبادی‌های دره‌ای منطقۀ امیری واقع شده است. به این ترتیب روستاهای ترا، آخا، دینان، شمس‌آباد، هاره و وانا و دیگر آبادی‌های منطقۀ امیری در شمال و شرق شاهاندشت قرار دارند. مجموعه‌ای از عوامل، چون موقعیت روستا در مسیر یکی از جاده‌های اصلی مازندران و نزدیکی به تهران، وجود چندین بنای تاریخی ثبت شده و زیارتگاه، آب‌وهوای معتدل کوهستانی با تابستان‌های خنک، عوارض طبیعی متعدد (چشمه، رود، آبشار، غار، کوه‌های مرتفع) و باغات پهناور، شاهاندشت را به روستایی توریستی و یکی از مقاصد پر رفت‌وآمد مسافران، گردشگران و حتی طبیعت‌گردان  (خاصه در 6ماه اول سال) تبدیل کرده است. شاهاندشت مسجد، حمام عمومی، بقالی، نانوایی، غذافروشی (سفرخانۀ سنتی)، اقامتگاه‌های بومگردی، و چند زیارتگاه به نام‌های امامزاده حسن، درویش الیاس، غریب شاه و بقعۀ سیدقوام‌الدین دارد.

در سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت شاهاندشت 69نفر بوده است. شغل مردم این روستا باغداری و دامداری، و محصولات اصلی آنها غلات و حبوبات، گیلاس، آلبالو، سیب، تمشک، شاه‌توت، گلابی، زردآلو و گردو است. علاوه بر این‌که گیلاس روستاهای این منطقه از ممتازترین نوع این میوه در کشور است، شاهاندشت تولید گردوی زیادی نیز دارد. اهالی بومی شاهاندشت به زبان طبری (گویش آملی) سخن می‌گویند.

برخی از جاذبه‌های گردشگری

• آبشار شاهاندشت (بلندترین آبشار ایران)
• قلعۀ شاهاندشت یا قلعۀ ملک‌بهمن مربوط به اواخر دورۀ ساسانیان یا ابتدای دورۀ اسلامی تا دورۀ صفویان (تاریخ ثبت ملی: 1379ش)
• برج سی شاهاندشت مربوط به دورۀ پیش از اسلام (تاریخ ثبت ملی: 1382ش)؛ در یک کیلومتری شرق روستا
• تکیۀ شاهاندشت مربوط به دورۀ قاجار (تاریخ ثبت ملی: 1382ش)
• غار الیاس تنگه؛ در 2کیلومتری جنوب روستا

---