اشتراک لفظی و معنوی

اِشتراک لَفظی و مَعنوی

اصطلاحی در اصول فقه. اشتراک، نقطۀ مقابل ترادف است. اگر چند واژه دارای یک معنی باشند آن واژه‌ها را مترادف گویند، مانند انسان، بشر و آدم، اما اگر یک واژه دارای معانی متعدد باشد به آن مشترک گویند. مشترک به نوبه خود بر دو گونه است: ۱ـ مشترک لفظی به لفظی که دارای معانی متعدد و چند موضوع له جداگانه باشد مشترک لفظی گویند، مانند شیر الف) در ‌معنای حیوان درنده؛ ب) وسیله‌ای برای جریان و قطع آب یا مایعات؛ و پ) مایعی که از پستان انسان و حیوان بیرون می‌آید. ۲ـ مشترک معنوی: به لفظی که دارای یک معنای کلّی، اما مصادیق متعدد باشد مشترک معنوی گویند؛ مانند انسان که برای حیوان ناطق وضع گردیده و حسن و رضا و علی مصداق‌های آن هستند.