شعاع السلطنه

شُعاع‌السّلطنه (۱۲۵۹ـ۱۲۹۹ش)

(ملقب به: «ملک منصور میرزا») از شاهزادگان ثروتمند و مستبد قاجار. پسر دوم مظفرالدین‌شاه قاجار بود و در ۱۳۱۸ و ۱۳۲۲ق حاکم فارس شد، اما به‌دلیل استبداد رأی، مردم شیراز به تحریک متنفذین محلی علیه وی شوریدند که به برکناری او منجر شد. عین‌الدوله، صدراعظم قصد داشت تا او را به‌جای محمدعلی میرزا، ولیعهد کند، اما به‌دلیل مخالفت روس‌ها موفق نشد. شعاع‌السلطنه در زمان سلطنت پدرش، علاوه‌بر آن‌که از ثروتمندان بزرگ کشور بود، سالانه ۱۱۵هزار تومان نیز مستمری می‌گرفت. پس از مشروطه، مجلس اول مستمری او را به ۱۲هزار تومان تقلیل داد و او نیز به کارشکنی علیه مشروطیت پرداخت. در ۱۳۳۰ق وی همراه محمدعلی شاه مخلوع از راه روسیه به سرحد ایران آمد و با قوای مشروطه‌خواهان به زد و خورد پرداخت ولی شکست خورد و به عثمانی گریخت و به تابعیت آن دولت درآمد. مجلس دوم برای کشتن او ۲۵هزار تومان جایزه تعیین و دولت نیز املاکش را به‌عنوان اخذ مالیات توقیف کرد که با مخالفت آشکار و اولتیماتوم دولت روسیه به ایران مبنی‌بر اخراج شوستر امریکایی، رئیس خزانه‌داری کشور روبرو شد.

---