ژاپنی، معماری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
دیداریویکی‌متن
(جایگزینی متن - '\\2' به '<!--2')
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:


ژاپُنی، معماری (Japanese architecture)<br>
ژاپُنی، معماری (Japanese architecture)<br>
[[پرونده: 24000800.jpg | بندانگشتی|ژاپُني، معماري]]<p>ساختمان‌های ژاپن، به‌ویژه ساختمان‌های مسکونی، معابد و زیارتگاه‌ها، کاخ‌ها، قلعه‌ها و ساختمان‌های بلند مدرن. ساختمان‌های سنّتی ژاپن با چوب ساخته می‌شدند، درها و جداگرهای کشویی، پنجره‌های کاغذی، رُخبام‌۱های پیش‌آمده، و تناسبات هماهنگ داشتند. طرح معابد و شهرهای ژاپنی برگرفته از معماری چینیِ قرن ۶م بود. از اواسط قرن ۱۹، طرح‌های غربی به معماری ژاپن راه یافت.</p><p>'''معماری سنّتی'''. سابقۀ ساخت خانه‌های روستایی با بام‌های گالی‌پوش۲، کف‌های خاکی، و فضاهای مسکونی مرتفع چوبی به حدود ۱۵۰۰ سال پیش می‌رسد و هنوز هم نمونه‌هایی از آن یافت می‌شود. از قرن ۱۴م در شهرها، اتاق جلو که با جداگری مشبک از خیابان مجزا می‌شد، می‌توانست فروشگاه یا کارگاه باشد و فضاهای مسکونی در پشت آن و در طبقۀ دوم واقع بود. چوب که فراوان‌ترین مصالح ساختمانی به‌شمار می‌رفت، تا حدی دربرابر زلزله مقاومت داشت، لیکن آتش‌سوزی‌های مکرر را موجب می‌شد. ژاپنی‌ها از قرن ۱۴م، قطعات پیش‌ساخته را به‌کار بردند، به‌طوری که ساخت یک خانۀ کوچک در دو روز میسّر می‌گردید. معروف‌ترین مُدول۳ بوریایی، تاتامی۴ نام داشت که از قرن ۱۷م به بعد، در همه جا برای پوشش کف به‌کار می‌رفت، نیز برای تعیین اندازۀ اتاق از آن استفاده می‌شد. جداگر۵های کشویی اتاق‌ها (''فوسوما''۶)، فضاهای داخلی را تغییرپذیر می‌سازند، و هنگام گرم‌شدن هوا می‌توان صفحات دیواری و پنجره‌های کاغذی (''شوجی''۷) را عقب کشید. ایوانی باریک دورتادور خانه را، زیر رُخبام، احاطه می‌کند؛ بام‌های پرشیب این خانه‌ها با گالی، سفال، یا پوست درخت سرو پوشیده می‌شود. در معماری ژاپنی بر استفاده از طرح‌های سادۀ هندسی، فضای بی‌پیرایه، و استفادۀ کارکردی از مصالح طبیعی تأکید می‌شود. خانۀ شهری می‌بایست یک باغچۀ محصور داشته باشد، و جهت خانه به‌گونه‌ای انتخاب شود که از طبیعت پیرامون خود نهایتِ استفاده را بکند. کاخ کاتسورا۸ (۱۶۲۰ـ۱۶۵۸) مظهر زیبایی متعادل سبک سنّتی است، که در این دوره سبک چایخانه نیز نامیده می‌شود.</p><p>'''زیارتگاه‌ها'''. زیارتگاه‌های شینتو۹ به‌سبک انبارهای پیش از تاریخ ساخته می‌شوند که از سطح زمین بالاترند و روی ستون قرار دارند، تیرهای تیزۀ متقاطع ''(کاتسوگی''۱۰)، و پیش‌آمده تا بالای سنتوری۱۱‌ها، و بام‌های گالی‌پوش از مشخصات آن‌هاست. این زیارتگاه‌ها را از چوب فرآوری نشده می‌سازند تا به آن امکان هواخوری ‌دهند و در صورت لزوم آن را بازسازی کنند. مهم‌ترین زیارتگاه‌های ژاپنی عبارت‌اند از ایزومو تایشا۱۲ در استان شیمانه۱۳، در جنوب غربی هونشو۱۴؛ و ایسه جینگو۱۵ در استان میه۱۶، در شبه‌جزیرۀ ایسه۱۷، که هر ۲۰ تا ۳۰ سال یک‌بار تخریب می‌شود، و به‌جای آن ساختمانی نو بنا می‌شود که المثنای زیارتگاه قرن ۷م است. مدخل محوطۀ زیارتگاه با دروازۀ ''توری''۱۸ مشخص می‌شود که به رنگ سرخ نقاشی شده، و شکلی شبیه حرف H دارد و تیر بالای آن بیرون زده است.</p><p>'''معابد'''. آیین بودا در قرن ۶م، از چین به ژاپن رسید و تأثیر چینی‌ها، به‌ویژه در پاگودا۱۹های چندطبقه و بام‌های سفال‌چین شیب‌دار و سنتوری‌دار آشکار است. اگرچه معابد ژاپنی معمولاً یک‌طبقه‌اند، مهم‌ترینِ آن‌ها بام مضاعف دارند. این بناها بر ستون‌هایی متکی‌اند که به فواصل ثابت از هم قرار گرفته‌اند؛ دیوارها باربر نیستند. تیرهای چوبی نمایان (اکسپوز)۲۰ و دستک‌۲۱های پیچیده، از ویژگی‌های بسیاری از معابدند، که بدون استفاده از میخ نصب می‌شدند. قدیمی‌ترین معبد باقی‌مانده، یا قدیمی‌ترین بنای چوبی جهان، معبد هیوریو ـ جی۲۲ در نارا۲۳ست که حدود ۶۹۰م ساخته شد. معابد اولیه، تالاری که مجسمۀ بودا را در آن می‌نهادند (''کوندو''۲۴)، تالار موعظه (''کودو''۲۵)، و یک پاگودا را دربر می‌گرفتند؛ معابد جدیدتر ممکن است تالارهای اضافی، انبارهای سوترا۲۶ و تالار غذاخوری داشته باشند. دروازۀ مرکزی ''(چومون''۲۷) سقف سنگینی همچون سقف ساختمان دارد، و جایگاه تندیس‌هایی از خدایان حافظ معبد است. معبد مهم دورۀ هی‌یان۲۸ (۷۹۴ـ۱۱۹۵م)، معبد بودایی هو - دُو۲۹ است که در قرن ۱۱م، در یوجی۳۰، در نزدیکی کیوتو۳۱، بنا شد و در اصل ویلای یکی از نجیب‌زادگان بود. ظاهراً شکل آن ققنوس را تداعی می‌کند؛ تصویر معبد در دریاچۀ کنار آن، بازتاب می‌یابد.</p><p>'''قلعه‌ها'''. جنگ‌های داخلی قرون ۱۵ و ۱۶، به ساخت شماری قلعه در ژاپن منجر گردید که تقریباً همۀ آن‌ها تخریب شدند، اما برخی از آن‌ها پس از جنگ جهانی دوم بازسازی گردیدند. این قلعه‌ها که بارو و خندق داشتند، سازه‌های مختلط سنگی و چوبی بودند که بام‌ها و برج‌های متعدد داشتند و آمیزه‌ای از استحکام، و گمانی از تحرک بودند. قلعۀ هیمِجی۳۲، در نزدیکی اوزاکا۳۳، که هنوز برپاست، برج‌قلعه‌ای شش‌طبقه و دو برج کوچک‌تر دارد؛ نقل است که قلعۀ اوزاکا ۴۸ برج بزرگ و ۷۶ برج کوچک داشته است. چندی از آغاز قرن ۱۶ نگذشته بود که در ژاپن صلح برقرار شد و ساخت قلعه کاهش یافت.</p><p>'''شهرسازی'''. پایتخت‌های قدیمی، ازجمله نارا و کیوتو، براساس شبکۀ متقارن چینی طراحی شدند. در این طرح، کاخ امپراتور در شمال شهر واقع بود و خیابانی عریض از دروازۀ میانی کاخ به دروازۀ اصلی شهر منتهی می‌شد؛ هر بخش از شهر، یک معبد و یک میدان‌بازار داشت. شهر مدرن ساپورو۳۴ نیز براساس شبکه‌ای مستطیلی طراحی شد، اما در طراحی آن از شهرهای امریکا الگوبرداری شده است. سایر شهرهای مدرن ژاپن، با نظم مشخصی ساخته نشده‌اند، و شماره‌گذاری خانه‌ها در هر خیابان به‌ترتیبِ طول خیابان نیست، بلکه به‌ترتیب زمانِ ساخت هر خانه است. انهدام گستردۀ ژاپن درنتیجۀ بمباران‌های جنگ جهانی دوم، خانه‌های معدودی را باقی گذاشت، در نتیجه بیشتر ساختمان‌های این کشور جدیدند. </p><p>'''معماری مدرن'''. تقلید ژاپنی‌ها از الگوهای خارجی، پس از پایان دوران انزوای این کشور در اواسط قرن ۱۹، به ساخت بناهایی به‌سبک غربی انجامید که برخی از آن‌ها را معماران خارجی طراحی کرده بودند، ازجمله هتل ایمپریال۳۵ در توکیو۳۶ (۱۹۱۶)، کار فرانک لوید رایت۳۷ امریکایی؛ ازجمله بناهایی که معماران ژاپنی طراحی کردند ساختمان عظیم کاخ آکازاکا۳۸ در توکیو که در ۱۹۰۹ به‌سبک ورسای۳۹ ساخته شد، و طراح آن توکوما کاتایاما۴۰ (۱۸۵۳ـ۱۹۱۷) بود؛ و بانک توکیو۴۱ (۱۸۹۰ـ۱۸۹۶) کار کینگو تاتسونو۴۲ (۱۸۵۴ـ۱۹۱۹) درخور ذکرند. معماران نامی ژاپن در اواخر قرن ۲۰ عبارت‌اند از کنزو تانگه۴۳، آراتا ایسوزوکی۴۴ ، و تادائو آندو۴۵. زیباشناسی سنّتی و حساسیت در سازگاری با محل، همچنان وجه مشخصۀ معماری خوب ژاپنی است.</p>eave
[[پرونده:Japanese architecture.jpg|بندانگشتی|معماری ژاپنی]]
thatched roofs
<p>ساختمان‌های [[ژاپن]]، به‌ویژه ساختمان‌های مسکونی، معابد و زیارتگاه‌ها، کاخ‌ها، قلعه‌ها و ساختمان‌های بلند مدرن. ساختمان‌های سنّتی ژاپن با چوب ساخته می‌شدند، درها و جداگرهای کشویی، پنجره‌های کاغذی، رُخبام‌<ref>eave</ref>های پیش‌آمده، و تناسبات هماهنگ داشتند. طرح معابد و شهرهای ژاپنی برگرفته از معماری چینیِ قرن ۶م بود. از اواسط قرن ۱۹، طرح‌های غربی به معماری ژاپن راه یافت.</p><p>'''معماری سنّتی'''. سابقۀ ساخت خانه‌های روستایی با بام‌های گالی‌پوش<ref>thatched roofs</ref>، کف‌های خاکی، و فضاهای مسکونی مرتفع چوبی به حدود ۱۵۰۰ سال پیش می‌رسد و هنوز هم نمونه‌هایی از آن یافت می‌شود. از قرن ۱۴م در شهرها، اتاق جلو که با جداگری مشبک از خیابان مجزا می‌شد، می‌توانست فروشگاه یا کارگاه باشد و فضاهای مسکونی در پشت آن و در طبقۀ دوم واقع بود. چوب که فراوان‌ترین مصالح ساختمانی به‌شمار می‌رفت، تا حدی دربرابر زلزله مقاومت داشت، لیکن آتش‌سوزی‌های مکرر را موجب می‌شد. ژاپنی‌ها از قرن ۱۴م، قطعات پیش‌ساخته را به‌کار بردند، به‌طوری که ساخت یک خانۀ کوچک در دو روز میسّر می‌گردید. معروف‌ترین مُدول<ref>module</ref> بوریایی، تاتامی<ref>tatami</ref> نام داشت که از قرن ۱۷م به بعد، در همه جا برای پوشش کف به‌کار می‌رفت، نیز برای تعیین اندازۀ اتاق از آن استفاده می‌شد. جداگر<ref>divider</ref>های کشویی اتاق‌ها (''فوسوما''<ref>fusuma</ref>)، فضاهای داخلی را تغییرپذیر می‌سازند، و هنگام گرم‌شدن هوا می‌توان صفحات دیواری و پنجره‌های کاغذی (''شوجی''<ref>shoji</ref>) را عقب کشید. ایوانی باریک دورتادور خانه را، زیر رُخبام، احاطه می‌کند؛ بام‌های پرشیب این خانه‌ها با گالی، سفال، یا پوست درخت سرو پوشیده می‌شود. در معماری ژاپنی بر استفاده از طرح‌های سادۀ هندسی، فضای بی‌پیرایه، و استفادۀ کارکردی از مصالح طبیعی تأکید می‌شود. خانۀ شهری می‌بایست یک باغچۀ محصور داشته باشد، و جهت خانه به‌گونه‌ای انتخاب شود که از طبیعت پیرامون خود نهایتِ استفاده را بکند. کاخ کاتسورا<ref>Katsura Palace</ref> (۱۶۲۰ـ۱۶۵۸) مظهر زیبایی متعادل سبک سنّتی است، که در این دوره سبک چایخانه نیز نامیده می‌شود.</p><p>'''زیارتگاه‌ها'''. زیارتگاه‌های شینتو<ref>Shinto</ref> به‌سبک انبارهای پیش از تاریخ ساخته می‌شوند که از سطح زمین بالاترند و روی ستون قرار دارند، تیرهای تیزۀ متقاطع ''(کاتسوگی''<ref>katsuogi</ref>)، و پیش‌آمده تا بالای سنتوری<ref>gable</ref>ها، و بام‌های گالی‌پوش از مشخصات آن‌هاست. این زیارتگاه‌ها را از چوب فرآوری نشده می‌سازند تا به آن امکان هواخوری ‌دهند و در صورت لزوم آن را بازسازی کنند. مهم‌ترین زیارتگاه‌های ژاپنی عبارت‌اند از ایزومو تایشا<ref>Izumo Taisha</ref> در استان شیمانه<ref>Shimane</ref>، در جنوب غربی [[هونشو]]<ref>Honshu</ref>؛ و ایسه جینگو<ref>Ise Jingu</ref> در استان میه<ref>Mie</ref> در شبه‌جزیرۀ [[ایسه]]<ref>Ise</ref> که هر ۲۰ تا ۳۰ سال یک‌بار تخریب می‌شود و به‌جای آن ساختمانی نو بنا می‌شود که المثنای زیارتگاه قرن ۷م است. مدخل محوطۀ زیارتگاه با دروازۀ ''توری''<ref>torii</ref> مشخص می‌شود که به رنگ سرخ نقاشی شده و شکلی شبیه به حرف H دارد و تیر بالای آن بیرون زده است.</p><p>'''معابد'''. آیین بودا در قرن ۶م، از چین به ژاپن رسید و تأثیر چینی‌ها، به‌ویژه در [[پاگودا]]<ref>pagoda</ref>های چندطبقه و بام‌های سفال‌چین شیب‌دار و سنتوری‌دار آشکار است. اگرچه معابد ژاپنی معمولاً یک‌طبقه‌اند، مهم‌ترینِ آن‌ها بام مضاعف دارند. این بناها بر ستون‌هایی متکی‌اند که به فواصل ثابت از هم قرار گرفته‌اند؛ دیوارها باربر نیستند. تیرهای چوبی نمایان (اکسپوز)<ref>exposed</ref> و دستک<ref>bracket</ref>های پیچیده، از ویژگی‌های بسیاری از معابدند، که بدون استفاده از میخ نصب می‌شدند. قدیمی‌ترین معبد باقی‌مانده، یا قدیمی‌ترین بنای چوبی جهان، معبد هیوریو ـ جی<ref>Hyoryu-ji</ref> در نارا<ref>Nara</ref>ست که حدود ۶۹۰م ساخته شد. معابد اولیه، تالاری که مجسمۀ بودا را در آن می‌نهادند (''کوندو''<ref>kondo</ref>)، تالار موعظه (''کودو''<ref>kodo</ref>)، و یک پاگودا را دربر می‌گرفتند؛ معابد جدیدتر ممکن است تالارهای اضافی، انبارهای سوترا<ref>sutra</ref> و تالار غذاخوری داشته باشند. دروازۀ مرکزی ''(چومون''<ref>chumon</ref>) سقف سنگینی همچون سقف ساختمان دارد، و جایگاه تندیس‌هایی از خدایان حافظ معبد است. معبد مهم دورۀ هی‌یان<ref>Heian</ref> (۷۹۴ـ۱۱۹۵م)، معبد بودایی هو - دُو<ref>Hoo-do</ref> است که در قرن ۱۱م، در یوجی<ref>Uji</ref>، در نزدیکی کیوتو<ref>Kyoto</ref>، بنا شد و در اصل ویلای یکی از نجیب‌زادگان بود. ظاهراً شکل آن ققنوس را تداعی می‌کند؛ تصویر معبد در دریاچۀ کنار آن، بازتاب می‌یابد.</p><p>'''قلعه‌ها'''. جنگ‌های داخلی قرون ۱۵ و ۱۶، به ساخت شماری قلعه در ژاپن منجر گردید که تقریباً همۀ آن‌ها تخریب شدند، اما برخی از آن‌ها پس از [[جنگ جهانی دوم]] بازسازی گردیدند. این قلعه‌ها که بارو و خندق داشتند، سازه‌های مختلط سنگی و چوبی بودند که بام‌ها و برج‌های متعدد داشتند و آمیزه‌ای از استحکام، و گمانی از تحرک بودند. قلعۀ هیمِجی<ref>Himeji</ref>، در نزدیکی [[اوزاکا]]<ref>Osaka</ref>، که هنوز برپاست، برج‌قلعه‌ای شش‌طبقه و دو برج کوچک‌تر دارد؛ نقل است که قلعۀ اوزاکا ۴۸ برج بزرگ و ۷۶ برج کوچک داشته است. چندی از آغاز قرن ۱۶ نگذشته بود که در ژاپن صلح برقرار شد و ساخت قلعه کاهش یافت.</p><p>'''شهرسازی'''. پایتخت‌های قدیمی، ازجمله نارا و کیوتو، براساس شبکۀ متقارن چینی طراحی شدند. در این طرح، کاخ امپراتور در شمال شهر واقع بود و خیابانی عریض از دروازۀ میانی کاخ به دروازۀ اصلی شهر منتهی می‌شد؛ هر بخش از شهر، یک معبد و یک میدان‌بازار داشت. شهر مدرن [[ساپورو]]<ref>Sapporo</ref> نیز براساس شبکه‌ای مستطیلی طراحی شد، اما در طراحی آن از شهرهای [[امریکا، ایالات متحده|امریکا]] الگوبرداری شده است. سایر شهرهای مدرن [[ژاپن]]، با نظم مشخصی ساخته نشده‌اند، و شماره‌گذاری خانه‌ها در هر خیابان به‌ترتیبِ طول خیابان نیست، بلکه به‌ترتیب زمانِ ساخت هر خانه است. انهدام گستردۀ ژاپن درنتیجۀ بمباران‌های جنگ جهانی دوم، خانه‌های معدودی را باقی گذاشت، در نتیجه بیشتر ساختمان‌های این کشور جدیدند. </p><p>'''معماری مدرن'''. تقلید ژاپنی‌ها از الگوهای خارجی، پس از پایان دوران انزوای این کشور در اواسط قرن ۱۹، به ساخت بناهایی به‌سبک غربی انجامید که برخی از آن‌ها را معماران خارجی طراحی کرده بودند، ازجمله هتل ایمپریال<ref>Imperial Hotel</ref> در [[توکیو]]<ref>Tokyo</ref> (۱۹۱۶)، کار [[رایت، فرانک لوید (۱۸۶۹ـ۱۹۵۹)|فرانک لوید رایت]]<ref>Frank Lloyd Wright</ref> امریکایی؛ ازجمله بناهایی که معماران ژاپنی طراحی کردند ساختمان عظیم کاخ آکازاکا<ref>Akasaka</ref> در توکیو که در ۱۹۰۹ به‌سبک ورسای<ref>Versailles</ref> ساخته شد، و طراح آن توکوما کاتایاما<ref>Tokuma Katayama</ref> (۱۸۵۳ـ۱۹۱۷) بود؛ و بانک توکیو<ref>Bank of Tokyo</ref> (۱۸۹۰ـ۱۸۹۶) کار کینگو تاتسونو<ref>Kingo Tatsuno</ref> (۱۸۵۴ـ۱۹۱۹) درخور ذکرند. معماران نامی ژاپن در اواخر قرن ۲۰ عبارت‌اند از [[تانگه، کنزو (۱۹۱۳ـ۲۰۰۵)|کنزو تانگه]]<ref>Kenzo Tange</ref>، آراتا ایسوزوکی<ref>Arata Isozaki</ref> و [[آندو، تادایو (۱۹۴۱)|تادائو آندو]]<ref>Tadao Ando</ref>. زیباشناسی سنّتی و حساسیت در سازگاری با محل، همچنان وجه مشخصۀ معماری خوب ژاپنی است.</p>
module
 
tatami
divider
fusuma
shoji
Katsura Palace
Shinto
katsuogi
gable
Izumo Taisha
Shimane
Honshu
Ise Jingu
Mie
Ise
torii
pagoda
exposed
bracket
Hyoryu-ji
Nara
kondo
kodo
sutra
chumon
Heian
Hoo-do
Uji
Kyoto
Himeji
Osaka
Sapporo
Imperial Hotel
Tokyo
Frank Lloyd Wright
Akasaka
Versailles
Tokuma Katayama
Bank of Tokyo
Kingo Tatsuno
Kenzo Tange
Arata Isozaki
Tadao Ando


<br><!--24000800-->
<br><!--24000800-->
[[رده:معماری]]
[[رده:معماری]]
[[رده:اصطلاحات و مفاهیم، سبک ها و تاریخ عمومی]]
[[رده:اصطلاحات و مفاهیم، سبک ها و تاریخ عمومی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۱

ژاپُنی، معماری (Japanese architecture)

معماری ژاپنی

ساختمان‌های ژاپن، به‌ویژه ساختمان‌های مسکونی، معابد و زیارتگاه‌ها، کاخ‌ها، قلعه‌ها و ساختمان‌های بلند مدرن. ساختمان‌های سنّتی ژاپن با چوب ساخته می‌شدند، درها و جداگرهای کشویی، پنجره‌های کاغذی، رُخبام‌[۱]های پیش‌آمده، و تناسبات هماهنگ داشتند. طرح معابد و شهرهای ژاپنی برگرفته از معماری چینیِ قرن ۶م بود. از اواسط قرن ۱۹، طرح‌های غربی به معماری ژاپن راه یافت.

معماری سنّتی. سابقۀ ساخت خانه‌های روستایی با بام‌های گالی‌پوش[۲]، کف‌های خاکی، و فضاهای مسکونی مرتفع چوبی به حدود ۱۵۰۰ سال پیش می‌رسد و هنوز هم نمونه‌هایی از آن یافت می‌شود. از قرن ۱۴م در شهرها، اتاق جلو که با جداگری مشبک از خیابان مجزا می‌شد، می‌توانست فروشگاه یا کارگاه باشد و فضاهای مسکونی در پشت آن و در طبقۀ دوم واقع بود. چوب که فراوان‌ترین مصالح ساختمانی به‌شمار می‌رفت، تا حدی دربرابر زلزله مقاومت داشت، لیکن آتش‌سوزی‌های مکرر را موجب می‌شد. ژاپنی‌ها از قرن ۱۴م، قطعات پیش‌ساخته را به‌کار بردند، به‌طوری که ساخت یک خانۀ کوچک در دو روز میسّر می‌گردید. معروف‌ترین مُدول[۳] بوریایی، تاتامی[۴] نام داشت که از قرن ۱۷م به بعد، در همه جا برای پوشش کف به‌کار می‌رفت، نیز برای تعیین اندازۀ اتاق از آن استفاده می‌شد. جداگر[۵]های کشویی اتاق‌ها (فوسوما[۶])، فضاهای داخلی را تغییرپذیر می‌سازند، و هنگام گرم‌شدن هوا می‌توان صفحات دیواری و پنجره‌های کاغذی (شوجی[۷]) را عقب کشید. ایوانی باریک دورتادور خانه را، زیر رُخبام، احاطه می‌کند؛ بام‌های پرشیب این خانه‌ها با گالی، سفال، یا پوست درخت سرو پوشیده می‌شود. در معماری ژاپنی بر استفاده از طرح‌های سادۀ هندسی، فضای بی‌پیرایه، و استفادۀ کارکردی از مصالح طبیعی تأکید می‌شود. خانۀ شهری می‌بایست یک باغچۀ محصور داشته باشد، و جهت خانه به‌گونه‌ای انتخاب شود که از طبیعت پیرامون خود نهایتِ استفاده را بکند. کاخ کاتسورا[۸] (۱۶۲۰ـ۱۶۵۸) مظهر زیبایی متعادل سبک سنّتی است، که در این دوره سبک چایخانه نیز نامیده می‌شود.

زیارتگاه‌ها. زیارتگاه‌های شینتو[۹] به‌سبک انبارهای پیش از تاریخ ساخته می‌شوند که از سطح زمین بالاترند و روی ستون قرار دارند، تیرهای تیزۀ متقاطع (کاتسوگی[۱۰])، و پیش‌آمده تا بالای سنتوری[۱۱]ها، و بام‌های گالی‌پوش از مشخصات آن‌هاست. این زیارتگاه‌ها را از چوب فرآوری نشده می‌سازند تا به آن امکان هواخوری ‌دهند و در صورت لزوم آن را بازسازی کنند. مهم‌ترین زیارتگاه‌های ژاپنی عبارت‌اند از ایزومو تایشا[۱۲] در استان شیمانه[۱۳]، در جنوب غربی هونشو[۱۴]؛ و ایسه جینگو[۱۵] در استان میه[۱۶] در شبه‌جزیرۀ ایسه[۱۷] که هر ۲۰ تا ۳۰ سال یک‌بار تخریب می‌شود و به‌جای آن ساختمانی نو بنا می‌شود که المثنای زیارتگاه قرن ۷م است. مدخل محوطۀ زیارتگاه با دروازۀ توری[۱۸] مشخص می‌شود که به رنگ سرخ نقاشی شده و شکلی شبیه به حرف H دارد و تیر بالای آن بیرون زده است.

معابد. آیین بودا در قرن ۶م، از چین به ژاپن رسید و تأثیر چینی‌ها، به‌ویژه در پاگودا[۱۹]های چندطبقه و بام‌های سفال‌چین شیب‌دار و سنتوری‌دار آشکار است. اگرچه معابد ژاپنی معمولاً یک‌طبقه‌اند، مهم‌ترینِ آن‌ها بام مضاعف دارند. این بناها بر ستون‌هایی متکی‌اند که به فواصل ثابت از هم قرار گرفته‌اند؛ دیوارها باربر نیستند. تیرهای چوبی نمایان (اکسپوز)[۲۰] و دستک[۲۱]های پیچیده، از ویژگی‌های بسیاری از معابدند، که بدون استفاده از میخ نصب می‌شدند. قدیمی‌ترین معبد باقی‌مانده، یا قدیمی‌ترین بنای چوبی جهان، معبد هیوریو ـ جی[۲۲] در نارا[۲۳]ست که حدود ۶۹۰م ساخته شد. معابد اولیه، تالاری که مجسمۀ بودا را در آن می‌نهادند (کوندو[۲۴])، تالار موعظه (کودو[۲۵])، و یک پاگودا را دربر می‌گرفتند؛ معابد جدیدتر ممکن است تالارهای اضافی، انبارهای سوترا[۲۶] و تالار غذاخوری داشته باشند. دروازۀ مرکزی (چومون[۲۷]) سقف سنگینی همچون سقف ساختمان دارد، و جایگاه تندیس‌هایی از خدایان حافظ معبد است. معبد مهم دورۀ هی‌یان[۲۸] (۷۹۴ـ۱۱۹۵م)، معبد بودایی هو - دُو[۲۹] است که در قرن ۱۱م، در یوجی[۳۰]، در نزدیکی کیوتو[۳۱]، بنا شد و در اصل ویلای یکی از نجیب‌زادگان بود. ظاهراً شکل آن ققنوس را تداعی می‌کند؛ تصویر معبد در دریاچۀ کنار آن، بازتاب می‌یابد.

قلعه‌ها. جنگ‌های داخلی قرون ۱۵ و ۱۶، به ساخت شماری قلعه در ژاپن منجر گردید که تقریباً همۀ آن‌ها تخریب شدند، اما برخی از آن‌ها پس از جنگ جهانی دوم بازسازی گردیدند. این قلعه‌ها که بارو و خندق داشتند، سازه‌های مختلط سنگی و چوبی بودند که بام‌ها و برج‌های متعدد داشتند و آمیزه‌ای از استحکام، و گمانی از تحرک بودند. قلعۀ هیمِجی[۳۲]، در نزدیکی اوزاکا[۳۳]، که هنوز برپاست، برج‌قلعه‌ای شش‌طبقه و دو برج کوچک‌تر دارد؛ نقل است که قلعۀ اوزاکا ۴۸ برج بزرگ و ۷۶ برج کوچک داشته است. چندی از آغاز قرن ۱۶ نگذشته بود که در ژاپن صلح برقرار شد و ساخت قلعه کاهش یافت.

شهرسازی. پایتخت‌های قدیمی، ازجمله نارا و کیوتو، براساس شبکۀ متقارن چینی طراحی شدند. در این طرح، کاخ امپراتور در شمال شهر واقع بود و خیابانی عریض از دروازۀ میانی کاخ به دروازۀ اصلی شهر منتهی می‌شد؛ هر بخش از شهر، یک معبد و یک میدان‌بازار داشت. شهر مدرن ساپورو[۳۴] نیز براساس شبکه‌ای مستطیلی طراحی شد، اما در طراحی آن از شهرهای امریکا الگوبرداری شده است. سایر شهرهای مدرن ژاپن، با نظم مشخصی ساخته نشده‌اند، و شماره‌گذاری خانه‌ها در هر خیابان به‌ترتیبِ طول خیابان نیست، بلکه به‌ترتیب زمانِ ساخت هر خانه است. انهدام گستردۀ ژاپن درنتیجۀ بمباران‌های جنگ جهانی دوم، خانه‌های معدودی را باقی گذاشت، در نتیجه بیشتر ساختمان‌های این کشور جدیدند.

معماری مدرن. تقلید ژاپنی‌ها از الگوهای خارجی، پس از پایان دوران انزوای این کشور در اواسط قرن ۱۹، به ساخت بناهایی به‌سبک غربی انجامید که برخی از آن‌ها را معماران خارجی طراحی کرده بودند، ازجمله هتل ایمپریال[۳۵] در توکیو[۳۶] (۱۹۱۶)، کار فرانک لوید رایت[۳۷] امریکایی؛ ازجمله بناهایی که معماران ژاپنی طراحی کردند ساختمان عظیم کاخ آکازاکا[۳۸] در توکیو که در ۱۹۰۹ به‌سبک ورسای[۳۹] ساخته شد، و طراح آن توکوما کاتایاما[۴۰] (۱۸۵۳ـ۱۹۱۷) بود؛ و بانک توکیو[۴۱] (۱۸۹۰ـ۱۸۹۶) کار کینگو تاتسونو[۴۲] (۱۸۵۴ـ۱۹۱۹) درخور ذکرند. معماران نامی ژاپن در اواخر قرن ۲۰ عبارت‌اند از کنزو تانگه[۴۳]، آراتا ایسوزوکی[۴۴] و تادائو آندو[۴۵]. زیباشناسی سنّتی و حساسیت در سازگاری با محل، همچنان وجه مشخصۀ معماری خوب ژاپنی است.



  1. ↑ eave
  2. ↑ thatched roofs
  3. ↑ module
  4. ↑ tatami
  5. ↑ divider
  6. ↑ fusuma
  7. ↑ shoji
  8. ↑ Katsura Palace
  9. ↑ Shinto
  10. ↑ katsuogi
  11. ↑ gable
  12. ↑ Izumo Taisha
  13. ↑ Shimane
  14. ↑ Honshu
  15. ↑ Ise Jingu
  16. ↑ Mie
  17. ↑ Ise
  18. ↑ torii
  19. ↑ pagoda
  20. ↑ exposed
  21. ↑ bracket
  22. ↑ Hyoryu-ji
  23. ↑ Nara
  24. ↑ kondo
  25. ↑ kodo
  26. ↑ sutra
  27. ↑ chumon
  28. ↑ Heian
  29. ↑ Hoo-do
  30. ↑ Uji
  31. ↑ Kyoto
  32. ↑ Himeji
  33. ↑ Osaka
  34. ↑ Sapporo
  35. ↑ Imperial Hotel
  36. ↑ Tokyo
  37. ↑ Frank Lloyd Wright
  38. ↑ Akasaka
  39. ↑ Versailles
  40. ↑ Tokuma Katayama
  41. ↑ Bank of Tokyo
  42. ↑ Kingo Tatsuno
  43. ↑ Kenzo Tange
  44. ↑ Arata Isozaki
  45. ↑ Tadao Ando
برگرفته از «https://wikijoo.ir/index.php?title=ژاپنی،_معماری&oldid=2010185795»