هلندی، هنر: تفاوت میان نسخه‌ها

 

<nowiki/>''<nowiki/>''

'''منظره‌پردازی.''' در آغاز قرن ۱۷ مکتب مانریسم در منظره‌پردازی هلند غالب شد، که بازتاب آن در آثار خیلیس وان کونینگسلو<ref>Gillis van Coninxloo </ref> (۱۵۴۴ـ۱۶۰۷) مشهود است؛ لیکن در دهۀ دوم قرن ۱۷، سبک طبیعت‌گرایانه‌تری شکل گرفت. اسایاس وان دِ ولده<ref>Esaias van de Velde </ref> و هرکولِس سخرس<ref>Hercules Seghers </ref> (۱۵۹۰/۱۵۸۹ـ ح ۱۶۳۰) در بررسی جلوه‌های نور و رنگ، از نقاشان پیش‌گام بودند، و نقاشانی همچون یان وان خوئی‌یِن<ref>Jan van Goyen </ref> و سالومون وان رویسدال<ref>Salomon van Ruysdael </ref> (ح ۱۶۰۰ـ۱۶۷۰) این شیوه را پی گرفتند که اغلب با اصطلاح «دورۀ رنگسایه‌ای<ref>tonal phase </ref>» در منظره‌پردازی هلندی از آن یاد می‌شود. از حدود ۱۶۵۰ شیوۀ شکوهمندتری در نقاشی هلند رواج یافت؛ مهم‌ترین نقاش این «مرحلۀ کلاسیک<ref>classical phase </ref>» آلبرت کوئیپ<ref>Aelbert Cuyp </ref>، و برجسته‌ترین منظره‌پرداز یاکوب وان رویسدال<ref>Jacob van Ruisdael </ref> بود. حرمت قائل‌شدن برای طبیعت و روحیۀ قهرمانانه، در کارهای این هنرمندان و بسیاری از معاصرین آنان تجلّی یافت، و توجه عموم را به‌شیوۀ منظره‌پردازی هلندی برانگیخت و در هنر پس از خود، به‌ویژه در هنر انگلستان، تأثیر نهاد. آخرین کارهای مایندرت هوبما<ref>Meindert Hobbema </ref>، شاگرد رویسدال، از نمونه‌های گزیده است. نقاشی از چشم‌انداز‌های دریایی و تصاویر معمارانه رواج یافت؛ ازجمله برجسته‌ترین نقاشان مناظر دریایی عبارت‌اند از ویلم وان دِ ولده<ref>Willem van de Velde </ref> مهتر و کهتر، سیمون دُ ولیگر<ref>Simon de Vlieger </ref> (ح ۱۶۰۰ـ۱۶۵۳)، یان وان دو کاپل<ref>Jan van de Cappelle </ref> (۱۶۲۶ـ۱۶۷۹)، و در نقاشی از مناظر معمارانه، پیِتر سانرِدام<ref>Pieter Saenredam </ref> (۱۵۹۷ـ۱۶۶۵)، امانوئل دو ویته<ref>Emanuel de Witte </ref> (ح ۱۶۱۷ـ۱۶۹۲)، و یان وان دِر هایدن<ref>Jan van der Heyden </ref> (۱۶۳۷ـ۱۷۱۲)، که نماهای پرتفصیلی از شهر آمستردام عرضه کرد. با آن‌که توجه به غرور ملی در هلندِ قرن ۱۷ محوریت داشت، بسیاری از هنرمندان هلندی به ایتالیا و به‌ویژه به رم رفتند، که در آن زمان پایتخت هنری اروپا محسوب می‌شد، و منظره‌پردازی ایتالیایی‌وار را در پیش گرفتند.

'''صحنه‌های زندگی روزمره.''' این گونۀ هنری طیف متنوعی را دربر می‌گیرد که بازنمایی تمام جوانب اجتماع، مشتمل بر کلیۀ فعالیت‌های روزمره، از صحنه‌های عامیانه و شوخ‌طبعانۀ طبقۀ پایین جامعه، همچون آثار آدریان بروئوور<ref>Adriaen Brouwer </ref>، تا نقاشی‌های ملایم، میانه‌رو، و اشراف‌منشانۀ تِربورخ<ref>Terborch </ref>، از آن ‌جمله‌اند. برجسته‌ترین نقاشان هلندیِ صحنه‌های زندگی روزمره عبارت‌اند از یان استن<ref>Jan Steen </ref>، با بیان پرتوان و شوخ‌طبعانه‌اش؛ پیتر دِ هوخ<ref>Pieter de Hooch </ref> با آثار لطیف و در عین‌ حال منطقی‌اش که بیش از آثار هر نقاش دیگری، زندگی مرفه بورژوازی هلندی را بازمی‌نماید؛ و یان ورمیر<ref>Jan Vermeer </ref> با آثاری آکنده از صفایی جاودانه. خرارت دوئو<ref>Gerard Dou </ref> (۱۶۱۳ـ۱۶۷۵)، شاگرد رامبرانت و نقاش تک‌چهره‌ساز، نیکلاس ماس<ref>Nicolaes Maes </ref> (۱۶۳۴ـ۱۶۹۳)، گابرِیل متسو<ref>Gabriel Metsu </ref>، آدریان وان آستاده<ref>Adriaen van Ostade </ref> از دیگر نقاشان بی‌شمار صحنه‌های زندگی روزمره‌اند.  

'''تک‌چهره‌سازی.''' دو نقاش در این زمینه در مقامی برتر از معاصران خود قرار دارند: فرانس هالس، که ضوابط مانریسم را وانهاد و با شکارِ حرکات و هیجانات زودگذر، آثاری بسیار زنده پدید آورد، و رامبرانت که احساسات ژرف و مهارت فوق‌العاده‌اش، بیش از هرجا در تک‌چهره‌سازی‌هایش بازتاب یافته است. هرچند که معاصرین آنان چنین عقیده‌ای نداشتند، و سبک لطیف، پرتفصیل و «پرداخت شدۀ» توماس د کئیزر<ref>Thomas de Keyser </ref> (۱۵۹۷/۱۵۹۶ـ۱۶۶۷) یا بارتولومئوس وان‌ دِر هِلست<ref>Bartholomeus van der Helst </ref> (۱۶۱۱ـ۱۶۷۰) بیش از سبک شخصیت‌پردازانۀ هالس و رامبرانت با پسند بورژوایی آنان مطابقت داشت.

'''نقش اشیا.''' با آن‌که نقش اشیای هلندی در تحول هنر اروپا چندان اثرگذار نبود، در آن زمان طالبان بسیاری داشت و برای هلندی‌ها گویای تشخّص بود. نقاشان اغلب در مقولات محدود و معیّن کار می‌کردند: یان باپتیست ونیکس<ref>Jan Baptist Weenix </ref> جانوران یا پرندگان شکارشده‌ را می‌کشید؛ یان داویدس دِ هِم<ref>Jan Davidsz de Heem </ref> (۱۶۰۶ـ۱۶۸۴)، میوه و خوردنی و گل‌های مجلل را تصویر می‌کرد؛ ویلم کالف<ref>Willem Kalf </ref> اشیای مجلل و پرطمطراق را می‌کشید؛ ویلم کلاس هِدا<ref>Willem Claesz Heda </ref> (۱۵۹۴/۱۵۹۳ـ۱۶۸۲/۱۶۸۰)، و پیتر کلاس<ref>Pieter Claesz </ref> (۱۵۹۷ـ۱۶۶۱) پرده‌های نقش اشیای متنوعی از میز صبحانه با ظروف مسی و شیشه‌ای، نان، و یک لیموترش نیمه‌پوست‌کنده، تصویر می‌کردند.

'''انحطاط.''' بعد از حدود ۱۶۷۰ هنر هلند ناگهان به همان سرعتی که تحوّل یافته بود، رو به انحطاط نهاد. روکوکو<ref>rococo </ref>ی فرانسوی چنان بر هنر اواخر قرن ۱۷ و ۱۸ در هلند تسلط یافت، که نشاط و اصالت دوران باشکوه نقاشی این سرزمین به فراموشی سپرده شد. نامدارترین نقاشان قرن ۱۸ عبارت‌اند از کورنلیس تروست<ref>Cornelis Troost </ref> (۱۶۹۷ـ۱۷۵۰)، یوزف ایسرائلس<ref>Jozef Israels </ref> نقاش صحنه‌های زندگی روزمره، راخل رویس<ref>Rachel Ruysch </ref> و یان وان هویسوم<ref>Jan van Huysum </ref> (۱۶۸۲ـ۱۷۴۹)، نقاشان چیره‌دست در گل‌سازی. آنان سنّت نقاشی گذشته را ادامه دادند. در قرن ۱۹، هنر هلند گرایش‌های هنری رایج در اروپا را دنبال کرد، تا آن‌که در دهۀ ۱۸۷۰ با ظهور مکتب لاهه<ref>the Hague School </ref>، که با مکتب باربیزون<ref>Barbizon School </ref> فرانسه قابل قیاس است، بار دیگر توجه به روحیۀ اصیل هلندی در نقاشی پا گرفت. مهم‌ترین اعضای این گروه عبارت بودند از یوزف ایسرائلس؛ برادران ماریس<ref>Maris </ref>، یاکوب<ref>Jacob </ref> (۱۸۳۷ـ۱۸۹۹) و ماتیاس<ref>Mattias </ref> (۱۸۳۹ـ۱۹۱۷)، و ویلِم<ref>Willem </ref> (۱۸۴۴ـ۱۹۱۰)؛ آنتون ماووه<ref>Anton Mauve </ref> (۱۸۳۸ـ۱۸۸۸) و هندریک ویلم مسداخ<ref>Hendrik Willem Mesdag </ref> (۱۸۳۱ـ۱۹۱۵). دو نقاشِ هلندی اواخر قرن ۱۹، در صدر هنرمندان یادشده قرار دارند: یوهان بارتولد یونکینت<ref>Johan Barthold Jongkind </ref>، که در فرانسه هنرآفرینی می‌کرد و بر نقاشان امپرسیونیست<ref>Impressionist </ref> تأثیر گذاشت، و ونسان ون‌گوگ<ref>Vincent van Gogh </ref>، که شهرت و اهمیتش از مرزهای ملی و هنر خاص هلندی فراتر رفته است. هلند در تکامل هنر قرن ۲۰ سهیم بود؛ مهم‌ترین شخصیت‌های هنری این دوره عبارت‌اند از یان اسلوترز<ref>Jan Sluyters </ref>، نقاش فوویست<ref>fauvist </ref>؛ یان توراپ<ref>Jan Toorop </ref>، نقاش سمبولیست<ref>Symbolist </ref>؛ و پیت موندریان<ref>Piet Mondrian </ref>، که از اصلی‌ترین نقاشان مدرن و عضو برجستۀ گروه دِ استیل<ref>De Stijl</ref> بود.