قصیده: تفاوت میان نسخه‌ها

(یا: چامه، چکامه) در ادبیات منظوم، گونه‌ای شعر عروضی، حداقل در سیزده بیت، که از مطلع تا ختام در یک بحر، با ردیف و قافیه، یا تنها با قوافی هماهنگ به قصد بیان موضوعی معیّن سروده می‌شود. در قصیده نیز مانند [[غزل (ادبیات)|غزل]] مصرع اول بیت با مصرع‌های دوم بیت‌های دیگر هم‌قافیه است. قصیده معمولاً با [[تغزل و تشبیب|تغزل]] (تشبیب یا نسیب) که بخشی غزل‌وار است، آغاز می‌شود، سپس شاعر تغزل را با بیتی مناسب که گریز یا گریزگاه خوانده می‌شود، به موضوع اصلی سخن خود یعنی مدح، [[هجو]]، رثا، یا مطلبی دیگر پیوند می‌دهد. برخلاف غزل، در پایان قصیده نام یا تخلص شاعر نمی‌آید. قصیده قالبی است کهن که پیش از اسلام نزد اعراب رواج داشت و از شعر عربی به ادبیات فارسی، و سپس ترکی و اُردو راه یافت. قصیده‌سرایان ایرانی مضامین این گونه را تنوع بخشیدند و لزوماً ساختار عربی آن را رعایت نکردند. چنان‌که قصیدۀ مشهور [[انوری ابیوردی، محمد بن علی ( ـ بلخ پس از ۵۸۲ق)|انوری]] در شکایت از ترکمانان و قصیدۀ [[خاقانی شروانی|خاقانی]] در باب ایوان مداین چنین است. قصیده‌گویی در ایران هنوز رایج است، اما در ساختار و مضامین آن تحولات کلی حاصل شده است. [[محمدتقی بهار (مشهد ۱۲۶۵ـ تهران ۱۳۳۰ش)|ملک‌الشعرای بهار]] را آخرین قصیده‌سرای بزرگ ایران دانسته‌اند. در سنت ادبی غرب، قسمی شعر وزین و فخیم را که «اود» می‌خوانند، تقریباً معادل قصیده گرفته‌اند؛ اما در این نوع شعر ردیف وجود ندارد و قوافی نیز بیت به بیت (سطر به سطر) مطابقت می‌کنند و از این نظر به قالب مثنوی شبیه است. [[پیندار (ح ۵۱۸ـ ح ۴۳۸پ م)|پیندار]] و [[هوراس (۶۵ـ ۸ پ م)|هوراس]] از شاعران قدیم و [[وردزورث، ویلیام (۱۷۷۰ـ۱۸۵۰)|ویلیام وردزورث]] از سرایندگان متأخرتر، چامه‌سرایان نامدار غربی‌اند.