آذربایجان، جمهوری: تفاوت میان نسخهها
جز (Added English title to display title and first line) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
آذربایْجان، جمهوری<br /> [[File:10064600.jpg|thumb|آذربايْجان، جمهوري]]'''موقعیت.''' جمهوری آذربایجان در غرب آسیا قرار دارد. از شمال به جمهوری گرجستان و روسیه، از شرق به دریای خزر، از جنوب به ایران، و از غرب به کشور ارمنستان محدود است. بخش برونبومی این کشور (نخجوان) با ۵,۵۰۰ کیلومتر مربع مساحت، میان ایران و ارمنستان و ترکیه قرار دارد. مساحت جمهوری آذربایجان ۸۶,۶۰۰ کیلومتر مربع و پایتخت آن بندرشهر باکو است. | |||
آذربایْجان، جمهوری (Azerbaijan, the Republic of) | |||
<br /> [[File:10064600.jpg|thumb|آذربايْجان، جمهوري]]'''موقعیت.''' جمهوری آذربایجان در غرب آسیا قرار دارد. از شمال به جمهوری گرجستان و روسیه، از شرق به دریای خزر، از جنوب به ایران، و از غرب به کشور ارمنستان محدود است. بخش برونبومی این کشور (نخجوان) با ۵,۵۰۰ کیلومتر مربع مساحت، میان ایران و ارمنستان و ترکیه قرار دارد. مساحت جمهوری آذربایجان ۸۶,۶۰۰ کیلومتر مربع و پایتخت آن بندرشهر باکو است. | |||
'''سیمای طبیعی.''' کشور آذربایجان کوهستانی است و نیمۀ شمالی و غربی آن را کوههای بلند قفقاز، که تا شهر باکو امتداد دارد، به زیر پوشش برده و بلندترین نقطۀ کشور، کوه بازاردوز با ارتفاع ۴,۴۶۶ متر، در همین ناحیه واقع است. جلگۀ پهناور کورا و نیز دشت مغان که از شمال غربی تا جنوب شرقی گسترده است، عمده نواحی مرکزی و شرقی این کشور را تشکیل داده است. رودخانۀ کورا دشت مزبور را مشروب میکند و پس از آمیختن با رود مرزی ارس به دریای خزر میریزد. آبوهوای آذربایجان در دشتهای مرکزی و نواحی پست شرقی خشک و نیمهگرمسیری است. اقلیم آن در زمستان نسبتاً معتدل و در تابستان گرم و گاه مرطوب است و نواحی کوهستانی آن زمستانهای سرد و پربرف و یخبندان دارد. نواحی کوهستانی از جنگلهای نسبتاً انبوه پوشیده شده و جلگههای مرکزی و بخشهای پست شرقی را علفزارهای استپگونه دربر گرفته است. | '''سیمای طبیعی.''' کشور آذربایجان کوهستانی است و نیمۀ شمالی و غربی آن را کوههای بلند قفقاز، که تا شهر باکو امتداد دارد، به زیر پوشش برده و بلندترین نقطۀ کشور، کوه بازاردوز با ارتفاع ۴,۴۶۶ متر، در همین ناحیه واقع است. جلگۀ پهناور کورا و نیز دشت مغان که از شمال غربی تا جنوب شرقی گسترده است، عمده نواحی مرکزی و شرقی این کشور را تشکیل داده است. رودخانۀ کورا دشت مزبور را مشروب میکند و پس از آمیختن با رود مرزی ارس به دریای خزر میریزد. آبوهوای آذربایجان در دشتهای مرکزی و نواحی پست شرقی خشک و نیمهگرمسیری است. اقلیم آن در زمستان نسبتاً معتدل و در تابستان گرم و گاه مرطوب است و نواحی کوهستانی آن زمستانهای سرد و پربرف و یخبندان دارد. نواحی کوهستانی از جنگلهای نسبتاً انبوه پوشیده شده و جلگههای مرکزی و بخشهای پست شرقی را علفزارهای استپگونه دربر گرفته است. | ||
خط ۱۰: | خط ۱۲: | ||
'''مردم و تاریخ.''' جمعیت جمهوری آذربایجان ۹,۱۶۵,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۹۸ نفر در کیلومتر مربع میرسد. رشد سالانۀ جمعیت آن ۰.۹ درصد است و ۵۷ درصد جمعیت آن در شهرها زندگی میکنند. جمهوری آذربایجان که تا آغاز قرن ۲۰ ارّان نیز نامیده میشد در روزگار باستان مسکن سکاها بود و در تابعیت دولت باستانی ماد قرار داشت و بعدها در ردیف یکی از ساتراپهای مهم امپراتوری هخامنشی ایران قرار گرفت. با فروپاشی امپراتور هخامنشی (۳۲۸پم) جانشینان اسکندر، اشکانیها و ساسانیها بر این خطه فرمانروایی داشتند. اعرابِ مسلمان در ۶۲۴م آنجا را تصرف کردند و ترکان سلجوقی که طی قرنهای ۱۱ و ۱۴م بر این سرزمین حکومت داشتند، فرهنگ و زبان ترکی را در آن سامان رواج دادند. آذربایجان در روزگار صفویان به یکی از نواحی مهم ایران تبدیل شد و در قرنهای ۱۶ تا ۱۸م صحنۀ زدوخورد و جنگهای مکرر بین ایران و عثمانی بود. روسها در آغاز قرن ۱۹ به آنجا دستاندازی و از تصرف ایران خارج کردند و پس از انقلاب اکتبر، جمهوری شوروی سوسیالیستی ماورای قفقاز را تشکیل دادند که شامل آذربایجان، ارمنستان، و گرجستان بود. جمهوری خودگردان مزبور در ۱۹۳۶ منحل شد و جمهوری شوروی آذربایجان پدید آمد. با فروپاشی کشور اتحاد جماهیر شوروی در ۳۰ اوت ۱۹۹۱، جمهوری آذربایجان رسماً به استقلال رسید و در فوریۀ ۱۹۹۲ به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. | '''مردم و تاریخ.''' جمعیت جمهوری آذربایجان ۹,۱۶۵,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۹۸ نفر در کیلومتر مربع میرسد. رشد سالانۀ جمعیت آن ۰.۹ درصد است و ۵۷ درصد جمعیت آن در شهرها زندگی میکنند. جمهوری آذربایجان که تا آغاز قرن ۲۰ ارّان نیز نامیده میشد در روزگار باستان مسکن سکاها بود و در تابعیت دولت باستانی ماد قرار داشت و بعدها در ردیف یکی از ساتراپهای مهم امپراتوری هخامنشی ایران قرار گرفت. با فروپاشی امپراتور هخامنشی (۳۲۸پم) جانشینان اسکندر، اشکانیها و ساسانیها بر این خطه فرمانروایی داشتند. اعرابِ مسلمان در ۶۲۴م آنجا را تصرف کردند و ترکان سلجوقی که طی قرنهای ۱۱ و ۱۴م بر این سرزمین حکومت داشتند، فرهنگ و زبان ترکی را در آن سامان رواج دادند. آذربایجان در روزگار صفویان به یکی از نواحی مهم ایران تبدیل شد و در قرنهای ۱۶ تا ۱۸م صحنۀ زدوخورد و جنگهای مکرر بین ایران و عثمانی بود. روسها در آغاز قرن ۱۹ به آنجا دستاندازی و از تصرف ایران خارج کردند و پس از انقلاب اکتبر، جمهوری شوروی سوسیالیستی ماورای قفقاز را تشکیل دادند که شامل آذربایجان، ارمنستان، و گرجستان بود. جمهوری خودگردان مزبور در ۱۹۳۶ منحل شد و جمهوری شوروی آذربایجان پدید آمد. با فروپاشی کشور اتحاد جماهیر شوروی در ۳۰ اوت ۱۹۹۱، جمهوری آذربایجان رسماً به استقلال رسید و در فوریۀ ۱۹۹۲ به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. | ||
---- | |||
| |