شمیران

شِمیران

دروازه شميران قديم

(در تداول عام، شِمران) مجموعۀ مناطق دامنۀ رشته‌کوه البرز. از شرق به لواسان، از جنوب به تهران، از غرب به شهریار و از شمال به کوه البرز محدود شده است. از قدیم ییلاق اهالی ری و سپس تهران بود. در منابع قرن ۴ق به آن اشاره شده است. شمیران حدفاصل ری و مازندران به‌شمار می‌رفت و بیش از ۸۰ قریه داشت، ازجمله قلهک، نارمک، شمس‌آباد، سرخ‌حصار، سوهانک و ونک امروزی. نایب‌الحکومۀ آن در تجریش سکونت داشت. شمیران سراسر باغ و مزرعه بود و به‌سبب لطافت آب و هوا مورد توجه شاهان و اعیان و اشراف و محل قصرها و باغ‌هایی مانند محمدیه و فرمانیه بود. باغ‌های ییلاقی سفارت‌های اتریش، بلژیک و فرانسه در تجریش بود. دره‌های آن از غرب به شرق، فره‌زاد (فرح‌زاد)، درکه، پس‌قلعه، امامزاده قاسم که در سرپل تجریش به درۀ دربند متصل می‌شود و دارآباد است. دهات اصلی آن‌ها هم‌نام دره‌هاست. به‌سبب کوهستانی و صعب‌العبور بودن اهمیت نظامی داشت و دژهایی در آن ساخته شده بود. نام‌های دزاشیب، پس‌قلعه و دربند یادآور این امر است. امروز با نام شمیرانات از دو بخش، سه دهستان و دو شهر تشکیل شده و جزئی از تهران است.