ائودوکسوس کیندوسی

اِئودوکْسوسِ کینِدوسی (ح ۴۵۸ـ ح ۳۵۳پ‌م)(Eudoxus of Cnidus)
ریاضی‌دان و اخترشناس یونانی. برای نخستین‌بار منظومه را برای توجیه حرکت اجسام آسمانی ابداع کرد و باور داشت که این اجسام روی مجموعه فلک‌هایی بر گرد زمین می‌گردند. شیوه‌هایی را برای محاسبۀ مساحت دایره، و به‌دست‌آوردن حجم هرم و مخروط به او نسبت داده‌اند. احتمالاً کره‌های فلکی را ابزاری ریاضی برای آسان‌کردن محاسبه تلقی می‌کرد و نقشی فیزیکی برای آن‌ها قائل نبود، اما اعتقاد به کرۀ ‌فلکی به ارسطو رسید و تا قرن ۱۶ و روزگار تیکو براهه در تفکرات اخترشناسی باقی ماند. ائودوکسوس در کیندوس، در جنوب غربی آسیای صغیر، زاده شد. در کودکی در جلسات درس و موعظۀ افلاطونِ فیلسوف شرکت می‌کرد و فیلسوف نیز بود. نخستین موفقیت ائودوکسوس در ریاضیات، رفع بسیاری از محدودیت‌های وضع‌شده از سوی فیثاغورس در نظریۀ تناسب بود. همچنین، آزمونی برای بررسی برابری دو نسبت وضع کرد. او از فرضیۀ فلک‌های هم‌مرکز برای توصیف نقاط ثابت و حرکت‌های رجوعی سیاره‌ها استفاده می‌کرد و نخستین‌بار، طول سال را برابر ۳۶۵.۲۵ روز تثبیت، و ساعت آفتابی را اختراع کرد. الگوی حرکت سیاره‌ای، در کتابش با عنوان دربارۀ سرعت‌ها، آمده است. به‌علاوه، رصدهای اخترشناسی‌اش را در دو اثر دیگرش، آینه و تجلیات، گنجانده است. او در مجموعه‌ای از کتاب‌های جغرافیایی، با عنوان کلّی گشتی در زمین، وضعیت سیاسی، تاریخی، و سنت‌های فرهنگی کشورهای شرق مدیترانه را شرح داد.

 

---