پرش به محتوا

خیابانی، محمد (خامنه ۱۲۵۸ـ تبریز ۱۲۹۹ش): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۲۹: خط ۲۹:
|پست تخصصی =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
|باشگاه =
}}<p>روحانی انقلابی و نمایندۀ [[مجلس شورای ملی]] ایران و آزادی‌خواه در اواخر دورۀ [[قاجاریه، سلسله|قاجار]]. نزد حاج [[مجتهد تبریزی ، میرزا حسن (تبریز ۱۲۶۸ـ ۱۳۳۷ق)|میرزاحسن مجتهد تبریزی]] و [[انگجی، حاج میرزا ابوالحسن (۱۲۸۲ تبریز ـ۱۳۵۷ق)|حاج میرزا ابوالحسن اَنْگَجی]] درس خواند و نجوم و ریاضیات را آموخت و با فلسفه و کلام و علوم طبیعی و تاریخ و ادبیات نیز آشنا شد. پس از بمباران مجلس و تعطیل'''‌'''شدن موقت مشروطیت، خیابانی، که از فعالان انجمن ایالتی آذربایجان بود، [[ستارخان]] را در مبارزۀ ضد استبدادی'''‌'''اش یاری کرد. وی در دومین دورۀ مجلس شورای ملی نمایندۀ مردم تبریز شد و در آن دوره با پایمردی او و [[مدرس ، سید حسن (اردستان ۱۲۵۰ـ کاشمر ۱۳۱۶ش)|سیدحسن مدرس]]، مجلس اولتیماتوم ۱۳۲۹ق روسیه را رد کرد. با فروپاشی امپراتوری روسیۀ تزاری در ۱۳۳۵ق، خیابانی با کمک دموکرات'''‌'''ها کنفرانس ایالتی آذربایجان را برگزار و [[تجدد (نشریه)|روزنامۀ ''تجدّد'']] را منتشر کرد. وی در چهارمین دورۀ مجلس شورای ملی نمایندۀ اول مردم آذربایجان شد، اما در مجلس حضور نیافت. در اعتراض به قرارداد ۱۹۱۹ علیه حکومت مرکزی قیام کرد و تبریز را تقریباً شش ماه تحت سلطۀ حزب دموکرات ملی آذربایجان درآورد و با [[میرزا کوچک جنگلی]] نیز ارتباط برقرار کرد. مأموران دولتی به دستور حاج مخبرالسلطنۀ هدایت، حاکم آذربایجان، در دولت مشیرالدوله او را به‌طرز فجیعی به'''‌‌'''قتل رساندند و پیکرش در گورستان سید حمزۀ تبریز به'''‌'''خاک سپرده شد. سخنرانی'''‌'''های او با نام ''مجموعه''‌''ای از نطق''‌''های شیخ محمد خیابانی'' (تهران، ۱۳۲۳ش) به'''‌'''چاپ رسیده است.</p>
}}<p>روحانی انقلابی و نمایندۀ [[مجلس شورای ملی]] ایران و آزادی‌خواه در اواخر دورۀ [[قاجاریه، سلسله|قاجار]]. نزد حاج [[مجتهد تبریزی ، میرزا حسن (تبریز ۱۲۶۸ـ ۱۳۳۷ق)|میرزاحسن مجتهد تبریزی]] و [[انگجی، حاج میرزا ابوالحسن (۱۲۸۲ تبریز ـ۱۳۵۷ق)|حاج میرزا ابوالحسن اَنْگَجی]] درس خواند و نجوم و ریاضیات را آموخت و با فلسفه و کلام و علوم طبیعی و تاریخ و ادبیات نیز آشنا شد. پس از بمباران مجلس و تعطیل'''‌'''شدن موقت مشروطیت، خیابانی، که از فعالان انجمن ایالتی آذربایجان بود، [[ستارخان]] را در مبارزۀ ضد استبدادی'''‌'''اش یاری کرد. وی در دومین دورۀ مجلس شورای ملی نمایندۀ مردم تبریز شد و در آن دوره با پایمردی او و [[مدرس، سید حسن (اردستان ۱۲۵۰ـ کاشمر ۱۳۱۶ش)|سیدحسن مدرس]]، مجلس اولتیماتوم ۱۳۲۹ق روسیه را رد کرد. با فروپاشی امپراتوری روسیۀ تزاری در ۱۳۳۵ق، خیابانی با کمک دموکرات'''‌'''ها کنفرانس ایالتی آذربایجان را برگزار و [[تجدد (نشریه)|روزنامۀ ''تجدّد'']] را منتشر کرد. وی در چهارمین دورۀ مجلس شورای ملی نمایندۀ اول مردم آذربایجان شد، اما در مجلس حضور نیافت. در اعتراض به قرارداد ۱۹۱۹ علیه حکومت مرکزی قیام کرد و تبریز را تقریباً شش ماه تحت سلطۀ حزب دموکرات ملی آذربایجان درآورد و با [[میرزا کوچک جنگلی]] نیز ارتباط برقرار کرد. مأموران دولتی به دستور حاج مخبرالسلطنۀ هدایت، حاکم آذربایجان، در دولت مشیرالدوله او را به‌طرز فجیعی به'''‌‌'''قتل رساندند و پیکرش در گورستان سید حمزۀ تبریز به'''‌'''خاک سپرده شد. سخنرانی'''‌'''های او با نام ''مجموعه''‌''ای از نطق''‌''های شیخ محمد خیابانی'' (تهران، ۱۳۲۳ش) به'''‌'''چاپ رسیده است.</p>
<br><!--19114300-->
<br><!--19114300-->
[[رده:انقلاب ها و انقلابیون]]
[[رده:انقلاب ها و انقلابیون]]
۴۵٬۸۴۳

ویرایش