ژاپنی، ادبیات: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
ژاپنی، ادبیات (Japanese literature)<br> | ژاپنی، ادبیات (Japanese literature)<br> | ||
[[پرونده: 24000500.jpg | بندانگشتی|ادبيات ژاپنی ]]نثر، شعر، و نمایش ژاپن. ویژگی ادبیات کلاسیک آن درآمیختگی نثر و شعر است، که قالب‌های شعر با تعداد هجاها تعیین می‌شد. ''داستان گنجی''<ref>''The Tale of Genji''</ref> (ح ۱۰۰۵م)، اثر ''موراساکی شیکیبو''<ref>''Murasaki Shikibu''</ref>، را نخستین رمان جهان نامیده‌اند. یوکیو میشیما<ref>Yukio Mishima</ref> و جونیشیرو تانیزاکی<ref>Junichiro Tanizaki</ref> ازجمله رمان‌نویس‌های معاصرند. | [[پرونده: 24000500.jpg | بندانگشتی|ادبيات ژاپنی ]]نثر، شعر، و نمایش ژاپن. ویژگی ادبیات کلاسیک آن درآمیختگی نثر و شعر است، که قالب‌های شعر با تعداد هجاها تعیین می‌شد. ''داستان گنجی''<ref>''The Tale of Genji''</ref> (ح ۱۰۰۵م)، اثر ''موراساکی شیکیبو''<ref>''Murasaki Shikibu''</ref>، را نخستین رمان جهان نامیده‌اند. [[میشیما، یوکیو (۱۹۲۵ـ۱۹۷۰)|یوکیو میشیما]]<ref>Yukio Mishima</ref> و [[تانیزاکی، جونیشیرو (۱۸۸۶ـ۱۹۶۵)|جونیشیرو تانیزاکی]]<ref>Junichiro Tanizaki</ref> ازجمله رمان‌نویس‌های معاصرند. | ||
'''دورۀ درباری'''. شعر شفاهی و شیوه‌های اجرای مناسک از زمان‌های قدیم‌تر برجا مانده بود، امّا نخستین آثار مکتوب حفظ شده عبارت‌اند از دو وقایع‌نامه از اسطوره و تاریخ: ''کوجیکی (ثبت وقایع قدیم)''<ref>''Kojiki/Record of Ancient Matters''</ref> اواخر قرن ۷م و ''نیهون شوکی''<ref>''Nihon Shoki''</ref> (۷۲۰م) که در هر دو آن‌ها شعرهایی نیز آمده است.'' مانیوشو (مجموعۀ هزاران برگ)''<ref>''Man’yshu/Collection of a Myriad Leaves''</ref> نخستین گلچین شعر تأثیرگذار بنا به سفارش دربار امپراتوری بود. قالب اصلی ارائه شده در این شعرها تانکا<ref>tanka</ref> است که پاره شعری پنج سطری متشکل از ۵، ۷، ۵، ۷، ۷ هجاست. کاکینوموتو هیتومارو<ref>Kakinomoto Hitomaro</ref> ( ـ۷۰۸/۷۱۵م) از شاعران مهم است. در قرن‌های ۸ و ۹م آوانگاری الفبای چینی جای خود را به هجانگاری بومی در نخستین اثر ادبی مکتوب داد. در اواخر قرن ۱۰م و اوایل قرن ۱۱م، موراساکی و نیز چند بانوی دیگر وابسته به دربار نیز آثار مهمی خلق کردند که از آن جمله است: قصۀ روان‌شناختی، دفتر خاطرات، و ''کتاب بالینی''<ref>''Makura no soshi/Pillow Book''</ref>، اثر سی شوناگون<ref>Sei Shonagon</ref>، مجموعه‌ای از اندیشه‌ها که تأثیرش تا امروز هم باقی مانده است. | '''دورۀ درباری'''. شعر شفاهی و شیوه‌های اجرای مناسک از زمان‌های قدیم‌تر برجا مانده بود، امّا نخستین آثار مکتوب حفظ شده عبارت‌اند از دو وقایع‌نامه از اسطوره و تاریخ: ''کوجیکی (ثبت وقایع قدیم)''<ref>''Kojiki/Record of Ancient Matters''</ref> اواخر قرن ۷م و ''نیهون شوکی''<ref>''Nihon Shoki''</ref> (۷۲۰م) که در هر دو آن‌ها شعرهایی نیز آمده است.'' مانیوشو (مجموعۀ هزاران برگ)''<ref>''Man’yshu/Collection of a Myriad Leaves''</ref> نخستین گلچین شعر تأثیرگذار بنا به سفارش دربار امپراتوری بود. قالب اصلی ارائه شده در این شعرها تانکا<ref>tanka</ref> است که پاره شعری پنج سطری متشکل از ۵، ۷، ۵، ۷، ۷ هجاست. کاکینوموتو هیتومارو<ref>Kakinomoto Hitomaro</ref> ( ـ۷۰۸/۷۱۵م) از شاعران مهم است. در قرن‌های ۸ و ۹م آوانگاری الفبای چینی جای خود را به هجانگاری بومی در نخستین اثر ادبی مکتوب داد. در اواخر قرن ۱۰م و اوایل قرن ۱۱م، موراساکی و نیز چند بانوی دیگر وابسته به دربار نیز آثار مهمی خلق کردند که از آن جمله است: قصۀ روان‌شناختی، دفتر خاطرات، و ''کتاب بالینی''<ref>''Makura no soshi/Pillow Book''</ref>، اثر سی شوناگون<ref>Sei Shonagon</ref>، مجموعه‌ای از اندیشه‌ها که تأثیرش تا امروز هم باقی مانده است. | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
'''دورۀ توکوگاوا'''. در قرن ۱۷ محققانی ظهور کردند که روی زبان چینی مطالعه می‌کردند، ازجمله آرائی هاکوسکی<ref>Arai Hakuseki </ref> (۱۶۵۷ـ۱۷۲۵) که در دورۀ شوگونی<ref>shogun </ref> مشاور بود و یک خود زندگی‌نامه نوشت. قالب‌های ادبی که در دورۀ توکوگاوا<ref>Tokugawa</ref> شکل گرفتند عبارت‌اند از کابوکی<ref>kabuki </ref>، نمایش محبوب اِدو<ref>Edo </ref> در ژاپن، که نمایندۀ مهم آن شیکاماتسو مونزائه‌مون<ref>Chikamatsu Monzaemon</ref> (۱۶۵۳ـ۱۷۲۴) بود (بیشتر برای تئاتر عروسکی با نام بونراکو<ref>bunraku </ref> می‌نوشت)؛ هایکو (قطعه شعر سه‌سطری با ۵، ۷، و ۵ هجا) که مشهورترین استاد آن باشو<ref>Basho</ref> بود؛ و رمان مدرن که ایهارا سایکاکو<ref>Ihara Saikaku </ref> (۱۶۴۲ـ۱۶۹۳) آن را معرفی کرد و موضوع اصلی آن مسائل جنسی و پول، و فضایش طبقۀ متوسط شهری بود. اوئه‌دا آکیناری<ref>Ueda Akinari </ref> (۱۷۳۴ـ۱۸۰۹) داستان‌هایش را همچون ''قصه‌های مهتاب و باران''<ref>Ugetsu Monogatari/Tales of Moonlight and Rain </ref> (۱۷۶۸) با اقتباس از کلاسیک‌های چینی می‌نوشت. موتوری نوریناگا<ref>Motoori Norinaga </ref> (۱۷۳۰ـ۱۸۰۱)، شاعر و محقق، ازجمله کسانی بود که علیه نفوذ چینی‌ها واکنش نشان داد. | '''دورۀ توکوگاوا'''. در قرن ۱۷ محققانی ظهور کردند که روی زبان چینی مطالعه می‌کردند، ازجمله آرائی هاکوسکی<ref>Arai Hakuseki </ref> (۱۶۵۷ـ۱۷۲۵) که در دورۀ شوگونی<ref>shogun </ref> مشاور بود و یک خود زندگی‌نامه نوشت. قالب‌های ادبی که در دورۀ توکوگاوا<ref>Tokugawa</ref> شکل گرفتند عبارت‌اند از کابوکی<ref>kabuki </ref>، نمایش محبوب اِدو<ref>Edo </ref> در ژاپن، که نمایندۀ مهم آن شیکاماتسو مونزائه‌مون<ref>Chikamatsu Monzaemon</ref> (۱۶۵۳ـ۱۷۲۴) بود (بیشتر برای تئاتر عروسکی با نام بونراکو<ref>bunraku </ref> می‌نوشت)؛ هایکو (قطعه شعر سه‌سطری با ۵، ۷، و ۵ هجا) که مشهورترین استاد آن باشو<ref>Basho</ref> بود؛ و رمان مدرن که ایهارا سایکاکو<ref>Ihara Saikaku </ref> (۱۶۴۲ـ۱۶۹۳) آن را معرفی کرد و موضوع اصلی آن مسائل جنسی و پول، و فضایش طبقۀ متوسط شهری بود. اوئه‌دا آکیناری<ref>Ueda Akinari </ref> (۱۷۳۴ـ۱۸۰۹) داستان‌هایش را همچون ''قصه‌های مهتاب و باران''<ref>Ugetsu Monogatari/Tales of Moonlight and Rain </ref> (۱۷۶۸) با اقتباس از کلاسیک‌های چینی می‌نوشت. موتوری نوریناگا<ref>Motoori Norinaga </ref> (۱۷۳۰ـ۱۸۰۱)، شاعر و محقق، ازجمله کسانی بود که علیه نفوذ چینی‌ها واکنش نشان داد. | ||
'''دورۀ مدرن'''. اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰، زبان گفتاری مُدرن جانشین سبک مهجور توکوگاوا به‌منزلۀ وسیله‌ای ادبی شد؛ نفوذ ادبیات غرب و روسیه از طریق ترجمه‌های انگلیسی نویسندگانی مانند تسوبوچی شویو<ref>Tsubouchi Shoyo </ref> (۱۸۵۹ـ۱۹۳۵)، نویسندۀ رئالیست، را پدید آورد که مؤلف پژوهش مهمی دربارۀ رمان (۱۸۸۵ـ۱۸۸۶) بود؛ پس از او رمان‌نویس‌های ناتورالیست و «ایدئالیستی» با گرایش‌های رمانتیک وارد عرصه شدند و برای بیان احوال خود گونه‌ای ادبی موسوم به «رمان‌های آی<ref>I-novels </ref>» را رواج دادند که همچنان محبوبیت دارد؛ اوسامو دازایی<ref>Osamu Dazai </ref> ازجمله نویسندگان آن بود. ناتسومه سوسه‌کی<ref>Natsume Soseki</ref>، ناگائی کافو<ref>Nagai Kafu </ref> (۱۸۷۹ـ۱۹۵۹)، و تانیزاکی علیه مکتب خود زندگی‌نامه‌نویسی واکنش نشان دادند. شیمازاکی توسون<ref>Shimazaki Toson </ref> (۱۸۷۲ـ۱۹۴۳) شیوه‌های شاعرانۀ غربی ازجمله سمبولیسم را معرفی کرد، اما قالب‌های سنتی هایکو و تانکا هنوز هم کاربرد بسیار دارند. نمایش سبک غربی با الهام از آثار اسکاندیناویایی‌ها مانند هنریک ایبسن<ref>Henrik Ibsen</ref> و اوگوست استریندبرگ<ref>August Strindberg </ref>، با شروع قرن توسعه یافته است و در دهۀ ۱۹۶۰ نمایش‌نامه‌نویسان پیشگامی چون شوجی تِرایاما<ref>Shuji Terayama</ref> (۱۹۳۵ـ۱۹۸۳) رشد کرد، اما تئاتر ژاپن عموماً بر اجرای نمایش استوار است تا نمایش‌نامه. پس از جنگ جهانی | '''دورۀ مدرن'''. اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰، زبان گفتاری مُدرن جانشین سبک مهجور توکوگاوا به‌منزلۀ وسیله‌ای ادبی شد؛ نفوذ ادبیات غرب و روسیه از طریق ترجمه‌های انگلیسی نویسندگانی مانند تسوبوچی شویو<ref>Tsubouchi Shoyo </ref> (۱۸۵۹ـ۱۹۳۵)، نویسندۀ رئالیست، را پدید آورد که مؤلف پژوهش مهمی دربارۀ رمان (۱۸۸۵ـ۱۸۸۶) بود؛ پس از او رمان‌نویس‌های ناتورالیست و «ایدئالیستی» با گرایش‌های رمانتیک وارد عرصه شدند و برای بیان احوال خود گونه‌ای ادبی موسوم به «رمان‌های آی<ref>I-novels </ref>» را رواج دادند که همچنان محبوبیت دارد؛ اوسامو دازایی<ref>Osamu Dazai </ref> ازجمله نویسندگان آن بود. [[ناتسومه، سوسکی (۱۸۶۷ـ۱۹۱۶)|ناتسومه سوسه‌کی]]<ref>Natsume Soseki</ref>، ناگائی کافو<ref>Nagai Kafu </ref> (۱۸۷۹ـ۱۹۵۹)، و تانیزاکی علیه مکتب خود زندگی‌نامه‌نویسی واکنش نشان دادند. [[شیمازاکی، توسون (۱۸۷۲ـ۱۹۴۳)|شیمازاکی توسون]]<ref>Shimazaki Toson </ref> (۱۸۷۲ـ۱۹۴۳) شیوه‌های شاعرانۀ غربی ازجمله سمبولیسم را معرفی کرد، اما قالب‌های سنتی هایکو و تانکا هنوز هم کاربرد بسیار دارند. نمایش سبک غربی با الهام از آثار اسکاندیناویایی‌ها مانند [[ایبسن، هنریک (۱۸۲۸ـ۱۹۰۶)|هنریک ایبسن]]<ref>Henrik Ibsen</ref> و [[استریندبرگ، اوگوست (۱۸۴۹ـ۱۹۱۲)|اوگوست استریندبرگ]]<ref>August Strindberg </ref>، با شروع قرن توسعه یافته است و در دهۀ ۱۹۶۰ نمایش‌نامه‌نویسان پیشگامی چون شوجی تِرایاما<ref>Shuji Terayama</ref> (۱۹۳۵ـ۱۹۸۳) رشد کرد، اما تئاتر ژاپن عموماً بر اجرای نمایش استوار است تا نمایش‌نامه. پس از [[جنگ جهانی دوم]]، تجربۀ آشفتگی فرهنگی و مسائل مربوط به هویّت توجه نسل تازه‌ای از نویسندگان اغلب چپ‌گرا مانند کوبو آبه<ref>Kobo Abe</ref> را جلب کرد که از شیوه‌های روایی و نمایشی مدرنیسم غربی استفاده می‌کردند. دو نویسندۀ ژاپنی برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شده‌اند: یاسوناری کاواباتا<ref>Yasunari Kawabata</ref> (۱۹۶۸) و [[اویه، کنزابورو (۱۹۳۵)|کنزابورو اوئه]]<ref>Kenzaburo Oe </ref> (۱۹۴۴). نویسندگان محبوب دهۀ ۱۹۹۰ عبارت‌اند از [[موراکامی، هاروکی (۱۹۴۹)|هاروکی موراکامی]]<ref>Haruki Murakami </ref> (۱۹۴۹ـ )، مؤلف سرگذشت‌های سوررئالیستی مانند ''ماجرای تعقیب گوسفند''<ref>''Hitsuji o meguru boken/A Wild Sheep Chase''</ref> (۱۹۸۹) و [[یوشیموتو، بنانا|بانانا یوشیموتو]]<ref>Banana Yoshimoto </ref> (۱۹۶۴ـ ) که ''آشپزخانه''<ref>Kitchin/kitchen</ref> (۱۹۹۱) از رمان‌های کوتاه و پراحساس اوست. | ||
<br><!--24000500--> | <br><!--24000500--> | ||