میرزا داوود متولی

(نام کامل: میرزا محمد داوود متولی اصفهانی) ادیب ایرانی اواخر دورۀ صفوی. پدرش، میرزا محمد شفیع مستوفی نیز از شاعران دورۀ صفویان بوده است. از تصریح خود وی در ابیاتی از دیوانش نام و سال و محل تولدش بر ما مشخص است: محمد داوود، متولد سال 1065ق در اصفهان.

میرزا داوود از طرف مادر نوادۀ شاه عباس کبیر بوده است. مادرش، شهربانو بیگم، دختر شاه سلیمان صفوی و خواهر شاه سلطان حسین صفوی بود. وی مدتی طولانی تولیت آستان قدس رضوی را داشت و در این دوره خواست سلطان حسین را برای کسب مقام وزارت نپذیرفت. میرزا داوود پس از قتل شاه سلطان حسین، مدت 40 روز در مشهد با عنوان شاه سلطان صفوی شاهنشاه ایران نامیده شد، ولی بعد از این دوره توسط طرفداران نادرشاه کور شد و پس از آن را در انزوا به عبادت گذراند. دربارۀ سال مرگ وی اتفاق نظر نیست، ولی مسلم است که تا سال 1131ق زنده بوده؛ چرا که یکی از شاعران هم‌دوره‌اش در ماده تاریخی (با عبارت آه از تأثیر آه= 1131ق) سال مرگ او را در این تاریخ ذکر کرده، اگرچه سال مرگ او را نیز برخی 1133ق و در مشهد دانسته‌اند.

از میرزا داوود متولی آثار زیر به جا مانده که هیچ‌کدام چاپ نشده‌اند:

• دیوان اشعار: افزون بر 8000 بیت؛ مشتمل بر دیباچه، چند قصیده، غزلیات و مثنوی سفرنامه
• نمکدان دین: مثنوی‌ای در بیان مجلس خصوصی شاه سلطان حسین با برخی افراد و نقل مطالب دینی در مجلس (در یکی از نسخه‌های خطی دیوان شاعر، این مثنوی هم درج شده است.)
• زیورالعاشقین: مثنوی‌ کوتاه عاشقانه‌ای (در یکی از نسخه‌های خطی دیوان شاعر، این مثنوی هم درج شده است.)
• سلطان‌الانساب: نژادنامۀ منظوم صفویان تا پیامبر اسلام با شرح مختصر برخی از افراد این خاندان و اهم رویدادهای روزگار آنان.

---