آقا: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
جز (Added English title to display title and first line)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
Aqa
آقا  Aqa


آقا
(یا: آغا) واژه‌ای ترکی ـ مغولی به معنی برادر مهتر، و توسعاً عنوانی احترام‌آمیز در آغاز یا پایان نام بزرگان، اربابان، ریش‌سفیدان، حاکمان و روحانیان. این واژه پس از حملۀ مغول به زبان فارسی راه یافت و رفته‌رفته دامنۀ کاربرد آن افزوده شد. آقا گاهی نیز به معنی بزرگ و سرور برای احترام بعد از نام اشخاص می‌آید. از قرن ۸ق به بعد، واژۀ آقا با نام‌های غیرمغولی نیز آمده، و از قرن ۹ق به بعد با نام زنان نیز دیده شده است. از دورۀ صفویه به بعد، ترک‌زبانان ایرانی آقا را معمولاً پیش از نام اشخاص و فارسی‌زبانان بعد از آن به‌کار می‌بردند. آقا در میان ترکان عثمانی به‌معنی افندی، رئیس گماشتگان، برادر بزرگ‌تر و فرماندۀ نظامی به‌کار می‌رفته است؛ همچنین اعضای خاندان شاهی را آقا لقب می‌دادند، و بعدها معنی خواجه یافت و به همین معنی در دوره‌های صفویه و قاجاریه کاربرد داشت.


(یا: آغا) واژه‌ای ترکی ـ مغولی به معنی برادر مهتر، و توسعاً عنوانی احترام‌آمیز در آغاز یا پایان نام بزرگان، اربابان، ریش‌سفیدان، حاکمان و روحانیان. این واژه پس از حملۀ مغول به زبان فارسی راه یافت و رفته‌رفته دامنۀ کاربرد آن افزوده شد. آقا گاهی نیز به معنی بزرگ و سرور برای احترام بعد از نام اشخاص می‌آید. از قرن ۸ق به بعد، واژۀ آقا با نام‌های غیرمغولی نیز آمده، و از قرن ۹ق به بعد با نام زنان نیز دیده شده است. از دورۀ صفویه به بعد، ترک‌زبانان ایرانی آقا را معمولاً پیش از نام اشخاص و فارسی‌زبانان بعد از آن به‌کار می‌بردند. آقا در میان ترکان عثمانی به‌معنی افندی، رئیس گماشتگان، برادر بزرگ‌تر و فرماندۀ نظامی به‌کار می‌رفته است؛ همچنین اعضای خاندان شاهی را آقا لقب می‌دادند، و بعدها معنی خواجه یافت و به همین معنی در دوره‌های صفویه و قاجاریه کاربرد داشت. واژۀ «آغا» با همین املا به‌معنی شاهدخت و یا خاتونی از خاندان پادشاهی و نیز خواجگان به‌کار می‌رفته است تا از واژۀ آقا برای مردان متمایز باشد. «آغا» در پایان نام شاهزاده خانم‌های عهد تیموری و صفویه، مانند گوهرشاد آغا و شادملک آغا، آمده است. همچنین، آقا در بزرگداشت روحانیان نیز به‌کار رفته است. ظاهراً نخستین عالم مشهور ایرانی که به «آقا» شهرت یافته، آقا حسین خوانساری (۱۰۱۶ـ۱۰۹۸ق) بوده است.
واژۀ «آغا» با همین املا به‌معنی شاهدخت و یا خاتونی از خاندان پادشاهی و نیز خواجگان به‌کار می‌رفته است تا از واژۀ آقا برای مردان متمایز باشد. «آغا» در پایان نام شاهزاده‌خانم‌های عهد تیموری و صفویه، مانند گوهرشاد آغا و شادملک آغا، آمده است. همچنین، آقا در بزرگداشت روحانیان نیز به‌کار رفته است. ظاهراً نخستین عالم مشهور ایرانی که به «آقا» شهرت یافته، آقا حسین خوانساری (۱۰۱۶ـ۱۰۹۸ق) بوده است.


<br/> &nbsp;
<br/> &nbsp;


[[Category:زبان شناسی و ترجمه]] [[Category:زبان شناسی غیرایران]]
[[Category:زبان شناسی و ترجمه]] [[Category:زبان شناسی غیرایران]]

نسخهٔ ‏۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۶

آقا Aqa

(یا: آغا) واژه‌ای ترکی ـ مغولی به معنی برادر مهتر، و توسعاً عنوانی احترام‌آمیز در آغاز یا پایان نام بزرگان، اربابان، ریش‌سفیدان، حاکمان و روحانیان. این واژه پس از حملۀ مغول به زبان فارسی راه یافت و رفته‌رفته دامنۀ کاربرد آن افزوده شد. آقا گاهی نیز به معنی بزرگ و سرور برای احترام بعد از نام اشخاص می‌آید. از قرن ۸ق به بعد، واژۀ آقا با نام‌های غیرمغولی نیز آمده، و از قرن ۹ق به بعد با نام زنان نیز دیده شده است. از دورۀ صفویه به بعد، ترک‌زبانان ایرانی آقا را معمولاً پیش از نام اشخاص و فارسی‌زبانان بعد از آن به‌کار می‌بردند. آقا در میان ترکان عثمانی به‌معنی افندی، رئیس گماشتگان، برادر بزرگ‌تر و فرماندۀ نظامی به‌کار می‌رفته است؛ همچنین اعضای خاندان شاهی را آقا لقب می‌دادند، و بعدها معنی خواجه یافت و به همین معنی در دوره‌های صفویه و قاجاریه کاربرد داشت.

واژۀ «آغا» با همین املا به‌معنی شاهدخت و یا خاتونی از خاندان پادشاهی و نیز خواجگان به‌کار می‌رفته است تا از واژۀ آقا برای مردان متمایز باشد. «آغا» در پایان نام شاهزاده‌خانم‌های عهد تیموری و صفویه، مانند گوهرشاد آغا و شادملک آغا، آمده است. همچنین، آقا در بزرگداشت روحانیان نیز به‌کار رفته است. ظاهراً نخستین عالم مشهور ایرانی که به «آقا» شهرت یافته، آقا حسین خوانساری (۱۰۱۶ـ۱۰۹۸ق) بوده است.