محمدحسن خان قاجار (سدۀ 12ق)

محمدحسن‌خان قاجار (۱۱۲۷ـ۱۱۷۲ق) Mohammad Hasan Khan Qajar

از مدعیان سلطنت ایران پس از قتل نادرشاه، پسر فتحعلی‌خان قاجار، از طوایف قویونلو، از گروه اشاقه‌باشی (پایین‌سری). پس از کشته‌شدن پدرش (۱۱۳۹ق)، از ترس نادر به ترکمانان یموت پناه برد. بعد از قتل نادرشاه (۱۱۶۰ق) به استرآباد (گرگان) و مازندران آمد، اما از عادل‌شاه افشار شکست خورد و متواری گردید و فرزندانش اسیر شدند. پس از قتل عادل‌شاه (۱۱۶۱ق) استرآباد و مازندران را گرفت و سپاه شاه سپندخان افغان را در سبزوار و سپاه آزادخان افغان را در آذربایجان درهم شکست و بر فتوحات خود افزود. سپس اصفهان را تصرف کرد و شیراز، مقر کریم‌خان زند، را در محاصره گرفت (۱۱۷۱ق)، اما درپی مقاومت کریم‌خان و قحط و غلای شدید، ناکام ماند و ناگزیر به اصفهان و از آن‌جا به مازندران و استرآباد بازگشت. در ۱۱۷۲ق مغلوب شیخعلی‌خان زند شد و ضمن فرار در راه استرآباد به دام افتاد و به‌دست رستم‌خان کرد مدانلو و چند تن از سران طوایف دولو که رقیبان قدیمی قوانلوها بودند، کشته شد. سر او را نزد کریم‌خان فرستادند و او دستور داد تا آن را در آستانۀ عبدالعظیم (ع) دفن کنند.