لاپلاند: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
لاپْلانْد (Lapland)<br/> [[File:37004300.jpg|thumb|لاپْلانْد]]ناحیه‌ای در [[اروپا، قاره|اروپا]] در [[مدار شمالگان]]<ref>Arctic Circle | لاپْلانْد (Lapland)<br/> [[File:37004300.jpg|thumb|لاپْلانْد]]ناحیه‌ای در [[اروپا، قاره|اروپا]]<ref>Europe</ref> در [[مدار شمالگان]]<ref>Arctic Circle | ||
</ref>، در کشورهای [[نروژ]]، [[سوید|سوئد]]، [[فنلاند]]، و [[کولا، شبه جزیره|شبه‌جزیرۀ کولا]]<ref>Kola Peninsula </ref> در شمال غربی [[روسیه]]، بدون تعریف سیاسی. منابع اصلی آن عبارت‌اند از [[کروم]]، مس، آهن، الوار، نیروی برقابی، و گردشگری. جمعیت بومی آن سومی<ref>Saami </ref> نام دارند (قبلاً لاپ‌ها<ref>Lapps </ref> نامیده می‌شدند)، که ده درصد از آنان صحرانشین‌اند و بقیه اساساً در آبادی‌های ساحلی سکونت دارند. دمای لاپلاند پایین است و دو ماه از تابستان روز و دو ماه از زمستان شب است. کشاورزی در تابستان صورت می‌گیرد. لاپلاند اسکاندیناوی<ref>Scandinavian Lapland </ref> شامل سنگپوزها<ref>headlands </ref> و آبدره‌ها<ref>fjords </ref>، یخچال‌های طبیعی ژرف، دریاچه‌های کوهستانی و رودهایی است که از دریاچه‌ها تغذیه می‌کنند. لاپلاند روسی و فنلاندی<ref>Russian and Finnish Lapland </ref> به بخش‌های پست‌تر همتای سوئدی خود شباهت دارد. مناطق مرتفع‌تر دارای پوشش گیاهی توندراست و مناطق پایین‌تر را درختان کاج، صنوبر، و باتلاق‌ها پوشانده‌اند. هوای این منطقه قطبی است. برحسب فاصله از شمال مدار شمالگان، خورشید در زمستان به‌مدت هفت یا هشت هفته از افق بالا نمی‌آید و تاریکی نسبی حکمفرماست؛ به‌استثنای زمانی که شفق شمالی، منطقهای پوشیده از برف را روشن می‌کند. تابستان سه ماه طول می‌کشد و نسبتاً گرم است؛ خورشید نیمه‌شب در شمال [[رووانیمی]]<ref>Rovaniemi </ref>، مرکز لاپلاند فنلاند<ref>Finnish Lapland </ref>، زیر مدار شمالگان، دیده می‌شود. گرچه فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه با فصل کوتاه کشت و یخبندان تابستانی محدود شده است، یونجه، سیب‌زمینی، و جوِ دوسر در آن تولید می‌شود. ذخایر غنی سنگ آهن، به‌ویژه در لاپلاند سوئد<ref>Swedish Lapland</ref>، قرار دارد؛ غنی‌ترین ذخایر سنگ آهن جهان در [[کیرونا]]<ref> Kiruna </ref> و [[یلیواره]]<ref>Gallivare </ref> یافت می‌شود (سنگ‌های معدنی آن دست‌‌کم حاوی ۶۰درصد آهن است). برای خدمات‌رسانی به معدنچی‌ها، راه‌آهن برقی در ۱۹۰۲ از [[لولیو|لولئو]]<ref>Luleå </ref>، در [[بوتنی، خلیج|خلیج بوتنی]]<ref>Gulf of Bothnia </ref>، تا [[نارویک]]<ref>Narvik</ref>، در ساحل نروژ، احداث شده است. جمعیت سامی لاپلاند بیشتر وقت خود را به نگهداری از گله‌های بزرگ گوزن شمالی می‌گذراند، که به‌نحو فصلی از منطقهای به منطقۀ دیگر می‌روند و گوشت، شیر، و پوست مردم را تأمین می‌کنند؛ از شاخ و استخوان‌های آن‌ها در صنایع دستی استفاده می‌شود. | </ref>، در کشورهای [[نروژ]]، [[سوید|سوئد]]، [[فنلاند]]، و [[کولا، شبه جزیره|شبه‌جزیرۀ کولا]]<ref>Kola Peninsula </ref> در شمال غربی [[روسیه]]، بدون تعریف سیاسی. منابع اصلی آن عبارت‌اند از [[کروم]]، مس، آهن، الوار، نیروی برقابی، و گردشگری. جمعیت بومی آن سومی<ref>Saami </ref> نام دارند (قبلاً لاپ‌ها<ref>Lapps </ref> نامیده می‌شدند)، که ده درصد از آنان صحرانشین‌اند و بقیه اساساً در آبادی‌های ساحلی سکونت دارند. دمای لاپلاند پایین است و دو ماه از تابستان روز و دو ماه از زمستان شب است. کشاورزی در تابستان صورت می‌گیرد. لاپلاند اسکاندیناوی<ref>Scandinavian Lapland </ref> شامل سنگپوزها<ref>headlands </ref> و آبدره‌ها<ref>fjords </ref>، یخچال‌های طبیعی ژرف، دریاچه‌های کوهستانی و رودهایی است که از دریاچه‌ها تغذیه می‌کنند. لاپلاند روسی و فنلاندی<ref>Russian and Finnish Lapland </ref> به بخش‌های پست‌تر همتای سوئدی خود شباهت دارد. مناطق مرتفع‌تر دارای پوشش گیاهی توندراست و مناطق پایین‌تر را درختان کاج، صنوبر، و باتلاق‌ها پوشانده‌اند. هوای این منطقه قطبی است. برحسب فاصله از شمال مدار شمالگان، خورشید در زمستان به‌مدت هفت یا هشت هفته از افق بالا نمی‌آید و تاریکی نسبی حکمفرماست؛ به‌استثنای زمانی که شفق شمالی، منطقهای پوشیده از برف را روشن می‌کند. تابستان سه ماه طول می‌کشد و نسبتاً گرم است؛ خورشید نیمه‌شب در شمال [[رووانیمی]]<ref>Rovaniemi </ref>، مرکز لاپلاند فنلاند<ref>Finnish Lapland </ref>، زیر مدار شمالگان، دیده می‌شود. گرچه فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه با فصل کوتاه کشت و یخبندان تابستانی محدود شده است، یونجه، سیب‌زمینی، و جوِ دوسر در آن تولید می‌شود. ذخایر غنی سنگ آهن، به‌ویژه در لاپلاند سوئد<ref>Swedish Lapland</ref>، قرار دارد؛ غنی‌ترین ذخایر سنگ آهن جهان در [[کیرونا]]<ref> Kiruna </ref> و [[یلیواره]]<ref>Gallivare </ref> یافت می‌شود (سنگ‌های معدنی آن دست‌‌کم حاوی ۶۰درصد آهن است). برای خدمات‌رسانی به معدنچی‌ها، راه‌آهن برقی در ۱۹۰۲ از [[لولیو|لولئو]]<ref>Luleå </ref>، در [[بوتنی، خلیج|خلیج بوتنی]]<ref>Gulf of Bothnia </ref>، تا [[نارویک]]<ref>Narvik</ref>، در ساحل نروژ، احداث شده است. جمعیت سامی لاپلاند بیشتر وقت خود را به نگهداری از گله‌های بزرگ گوزن شمالی می‌گذراند، که به‌نحو فصلی از منطقهای به منطقۀ دیگر می‌روند و گوشت، شیر، و پوست مردم را تأمین می‌کنند؛ از شاخ و استخوان‌های آن‌ها در صنایع دستی استفاده می‌شود. | ||
نسخهٔ ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۴۵
لاپْلانْد (Lapland)
ناحیه‌ای در اروپا[۱] در مدار شمالگان[۲]، در کشورهای نروژ، سوئد، فنلاند، و شبه‌جزیرۀ کولا[۳] در شمال غربی روسیه، بدون تعریف سیاسی. منابع اصلی آن عبارت‌اند از کروم، مس، آهن، الوار، نیروی برقابی، و گردشگری. جمعیت بومی آن سومی[۴] نام دارند (قبلاً لاپ‌ها[۵] نامیده می‌شدند)، که ده درصد از آنان صحرانشین‌اند و بقیه اساساً در آبادی‌های ساحلی سکونت دارند. دمای لاپلاند پایین است و دو ماه از تابستان روز و دو ماه از زمستان شب است. کشاورزی در تابستان صورت می‌گیرد. لاپلاند اسکاندیناوی[۶] شامل سنگپوزها[۷] و آبدره‌ها[۸]، یخچال‌های طبیعی ژرف، دریاچه‌های کوهستانی و رودهایی است که از دریاچه‌ها تغذیه می‌کنند. لاپلاند روسی و فنلاندی[۹] به بخش‌های پست‌تر همتای سوئدی خود شباهت دارد. مناطق مرتفع‌تر دارای پوشش گیاهی توندراست و مناطق پایین‌تر را درختان کاج، صنوبر، و باتلاق‌ها پوشانده‌اند. هوای این منطقه قطبی است. برحسب فاصله از شمال مدار شمالگان، خورشید در زمستان به‌مدت هفت یا هشت هفته از افق بالا نمی‌آید و تاریکی نسبی حکمفرماست؛ به‌استثنای زمانی که شفق شمالی، منطقهای پوشیده از برف را روشن می‌کند. تابستان سه ماه طول می‌کشد و نسبتاً گرم است؛ خورشید نیمه‌شب در شمال رووانیمی[۱۰]، مرکز لاپلاند فنلاند[۱۱]، زیر مدار شمالگان، دیده می‌شود. گرچه فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه با فصل کوتاه کشت و یخبندان تابستانی محدود شده است، یونجه، سیب‌زمینی، و جوِ دوسر در آن تولید می‌شود. ذخایر غنی سنگ آهن، به‌ویژه در لاپلاند سوئد[۱۲]، قرار دارد؛ غنی‌ترین ذخایر سنگ آهن جهان در کیرونا[۱۳] و یلیواره[۱۴] یافت می‌شود (سنگ‌های معدنی آن دست‌‌کم حاوی ۶۰درصد آهن است). برای خدمات‌رسانی به معدنچی‌ها، راه‌آهن برقی در ۱۹۰۲ از لولئو[۱۵]، در خلیج بوتنی[۱۶]، تا نارویک[۱۷]، در ساحل نروژ، احداث شده است. جمعیت سامی لاپلاند بیشتر وقت خود را به نگهداری از گله‌های بزرگ گوزن شمالی می‌گذراند، که به‌نحو فصلی از منطقهای به منطقۀ دیگر می‌روند و گوشت، شیر، و پوست مردم را تأمین می‌کنند؛ از شاخ و استخوان‌های آن‌ها در صنایع دستی استفاده می‌شود.