التعرف

التَّعَرُّف
(نام کامل: التّعرف لمذهب اهل التصوف) از ابراهیم بن یعقوب کلاباذی ( ـ۳۸۰ق)، از اهالی بخارا به عربی، با حجم کم، ولی بسیار پرمعنی و سودمند، در ۷۵ باب. این اثر را اسماعیل مستملی بخاری ( ـ۴۳۴ق) به فارسی ترجمه و شرح کرده و به شرح تعرّف معروف شد. نثر فارسی شرح تعرف متین و از کتب معتبر صوفیان است، تا آن‌جا که از آن مترادف احیاء علوم‌الدین غزالی یاد شده است. این کتاب چهار جلد است، اما در دو جلد بارها در هند و ماوراءالنهر به‌چاپ رسیده است. بعدها در ۷۱۰ق، نویسنده‌ای گمنام، که فارسی و عربی را خوب می‌دانسته، از آن‌جا که شرح تعرف مطول و خواندن آن دشوار بوده به تلخیص آن اقدام کرد و آن را خلاصۀ شرح تعرّف نام نهاد. این خلاصه را احمدعلی رجایی براساس تنها نسخۀ بازماندۀ مورخ ۷۱۳ق تصحیح کرده است. این کتاب در ۷۵ باب در ۵۶۳ صفحه (همراه با فهرست اعلام) است و در حقیقت دایرةالمعارف مختصری است از دیدگاه اهل تصوف که در یک جلد و در ۱۳۴۹ش در تهران، توسط انتشارات بنیاد فرهنگ ایران به‌چاپ رسیده است.