سید مصطفی عدل

سید مصطفی عدل (تبریز 1261 - تهران 1329ش)

(ملقب به منصورالسلطنه) حقوقدان و سیاستمدار ایرانی، فرزند حاج میرزا ابراهیم خلیل ملقب به رکن العداله. پدرش از بزرگان و افراد سرشناس تبریز و شغلش قضاوت بود و مدتی ریاست دیوان خانۀ خراسان را نیز بر عهده داشت. سید مصطفی از نخستین اساتید مدرسۀ عالی حقوق در ایران بود که در ایجاد دادگستری نوین در دوران رضا شاه نقشی مهم ایفا کرد. در دورۀ پهلوی اول، دو بار وزیر فرهنگ و دو بار وزیر دادگستری (عدلیه) شد.

سید مصطفی تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش به انجام رساند. او برای گذراندن دورۀ متوسطه، در 16 سالگی عازم مصر شد. زبان های عربی، ایتالیایی، روسی و فرانسوی را فراگرفت. سپس، در رشتۀ حقوق در دانشکدۀ حقوق پاریس ثبت نام کرد و موفق به اخذ لیسانس شد. او در 1282ش به ایران بازگشت و به استخدام وزارت امور خارجه درآمد. اولین مأموریتش، نایب دومی سفارت ایران در مصر بود. سپس با سمت نایب دوم مأمور تفلیس، و بعد از مدتی نیز به تهران احضار شد و معاونت دارالترجمۀ وزارت امور خارجه را بر عهده گرفت و تا 1286ش در این سمت بود. او در 1286ش به وزارت عدلیه انتقال یافت. در 1314ش مجدد به وزارت خارجه برگشت و به سمت وزیر مختار ایران در ژنو و نمایندگی دائمی در جامعه ملل منصوب شد. در 1316ش کفیل وزارت خارجه و در 1317ش وزیر مختار ایران در رم شد و تا 1320ش در آن کشور بود.

سید مصطفی عدل پس از بازگشت به ایران، در 1320ش به ریاست دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران انتخاب شد. او بعدها در کابینۀ محمد علی فروعی، به سمت وزیر فرهنگ منصوب شد. به طور کلی، او حدود 20 سال در پست های حساس و مهم قضایی اشتغال داشت. کتاب حقوق مدنی او جزو اولین کتب حقوقی و مدنی است.

سید مصطفی عدل در 21 تیر 1329ش به علت بیماری سرطان درگذشت و در آرامگاه خانوادگی‌شان در شاه عبدالعظیم در شهر ری به خاک سپرده شد.