ایرج میرزا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:11681000.jpg|جایگزین=ایرج میرزا|بندانگشتی|294x294پیکسل|ایرج میرزا]] | [[پرونده:11681000.jpg|جایگزین=ایرج میرزا|بندانگشتی|294x294پیکسل|ایرج میرزا]] | ||
ایرَج میرزا (تبریز ۱۲۵۳ـ تهران ۱۳۰۴ش)<br> | ایرَج میرزا (تبریز ۱۲۵۳ـ تهران ۱۳۰۴ش)<br> | ||
<p>(ملقب به جلال‌الممالک) شاعر ایرانی. پدرش، [[غلامحسین میرزا قاجار|غلامحسین میرزا]] (ملقب به صدرالشّعرا) شاعر بود، در کارهای دیوانی مشارکت داشت و نوۀ [[فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵ـ اصفهان ۱۲۵۰ق)|فتحعلی‌شاه]] بود. ایرج میرزا در دورۀ نوجوانی پدرش را به علت ابتلا به بیماری سل از دست داد و در دستگاه ادیب نامور دورۀ ناصری، [[امیرنظام گروسی|امیرنظام گرّوسی]]، بالید. همراهِ فرزند او زبان فرانسوی آموخت و در حوزۀ آشتیانی‌های تبریز با دانش‌های ادبی آشنایی یافت. ایرج میرزا، مانند پدر، ذوق شعری داشت و لقب فخرالشّعرا یافت. اما شعرگویی به‌شیوۀ سنتی گویندگان درباری را نمی‌پسندید و به دبیری پرداخت. او منشی چند پیشکار آذربایجان، مانند امین‌الدوله، نظام‌السّلطنه و فخرالسّلطنه شد. به ریاست گمرگ کردستان و کرمانشاه رسید، ادارۀ عتیقات وزارت معارف را برعهده گرفت و معاون و رئیس مالیۀ خراسان شد. به عارضۀ قلبی درگذشت و در [[ظهیرالدوله، گورستان|گورستان ظهیرالدولۀ]] تجریش تهران به‌خاک سپرده شد. ایرج میرزا، به‌احتمال، به‌سبب نسب قاجاری خود، با مشروطه‌خواهان همراهی نداشت. اما به تجدد اجتماعی و فرهنگی اعتقاد داشت. در زبان شعرهایش، بیشتر، به سعدی نظر داشت و طبع روان او، | <p>(ملقب به جلال‌الممالک) شاعر ایرانی. پدرش، [[غلامحسین میرزا قاجار|غلامحسین میرزا]] (ملقب به صدرالشّعرا) شاعر بود، در کارهای دیوانی مشارکت داشت و نوۀ [[فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵ـ اصفهان ۱۲۵۰ق)|فتحعلی‌شاه]] بود. ایرج میرزا در دورۀ نوجوانی پدرش را به علت ابتلا به بیماری سل از دست داد و در دستگاه ادیب نامور دورۀ ناصری، [[امیرنظام گروسی|امیرنظام گرّوسی]]، بالید. همراهِ فرزند او زبان فرانسوی آموخت و در حوزۀ آشتیانی‌های تبریز با دانش‌های ادبی آشنایی یافت. ایرج میرزا، مانند پدر، ذوق شعری داشت و لقب فخرالشّعرا یافت. اما شعرگویی به‌شیوۀ سنتی گویندگان درباری را نمی‌پسندید و به دبیری پرداخت. او منشی چند پیشکار آذربایجان، مانند امین‌الدوله، نظام‌السّلطنه و فخرالسّلطنه شد. به ریاست گمرگ کردستان و کرمانشاه رسید، ادارۀ عتیقات وزارت معارف را برعهده گرفت و معاون و رئیس مالیۀ خراسان شد. به عارضۀ قلبی درگذشت و در [[ظهیرالدوله، گورستان|گورستان ظهیرالدولۀ]] تجریش تهران به‌خاک سپرده شد. ایرج میرزا به زبان‌های فارسی، ترکی آذربایجانی، عربی و فرانسه تسلط داشت و روسی نیز می‌دانست و خط نستعلیق را خوب می‌نوشت. </p> | ||
<p>ایرج میرزا، به‌احتمال، به‌سبب نسب قاجاری خود، با مشروطه‌خواهان همراهی نداشت. اما به تجدد اجتماعی و فرهنگی اعتقاد داشت. در زبان شعرهایش، بیشتر، به سعدی نظر داشت و طبع روان او، نه تنها در میان شاعران هم‌عصر، بلکه در میان تمامی شاعران قرن 13ش برجستگی خاصی دارد. ایرج در طنز و هجوگویی سرآمد تمام شاعران هم‌دوره‌اش بود. با آن‌که در اغلب قالب‌های شعر طبع خود را آزموده است، اما در قالب‌هایی چون مثنوی و قطعه توانایی‌اش آشکارتر است. او خود را «سعدی عصر» نامیده است و برخی از ادیبان و شاعران نام‌آور این عصر، مانند [[بهار، محمدتقی (مشهد ۱۲۶۵ـ تهران ۱۳۳۰ش)|ملک‌الشعراء بهار]]، بر این داوری صحّه گذاشته‌اند. دیوانش را [[محجوب، محمدجعفر (تهران ۱۳۰۲ـ امریکا ۱۳۷۲ش)|محمدجعفر محجوب]] گرد آورده و به‌تفصیل دربارۀ شرح احوال و آثار او سخن گفته است (تهران، ۱۳۴۲).</p> | |||
<br><!--11681000--> | <br><!--11681000--> | ||
[[رده:ادبیات فارسی]] | [[رده:ادبیات فارسی]] | ||
[[رده:ادبیات قدیم – اشخاص]] | [[رده:ادبیات قدیم – اشخاص]] | ||
نسخهٔ ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۵۸
ایرَج میرزا (تبریز ۱۲۵۳ـ تهران ۱۳۰۴ش)
(ملقب به جلال‌الممالک) شاعر ایرانی. پدرش، غلامحسین میرزا (ملقب به صدرالشّعرا) شاعر بود، در کارهای دیوانی مشارکت داشت و نوۀ فتحعلی‌شاه بود. ایرج میرزا در دورۀ نوجوانی پدرش را به علت ابتلا به بیماری سل از دست داد و در دستگاه ادیب نامور دورۀ ناصری، امیرنظام گرّوسی، بالید. همراهِ فرزند او زبان فرانسوی آموخت و در حوزۀ آشتیانی‌های تبریز با دانش‌های ادبی آشنایی یافت. ایرج میرزا، مانند پدر، ذوق شعری داشت و لقب فخرالشّعرا یافت. اما شعرگویی به‌شیوۀ سنتی گویندگان درباری را نمی‌پسندید و به دبیری پرداخت. او منشی چند پیشکار آذربایجان، مانند امین‌الدوله، نظام‌السّلطنه و فخرالسّلطنه شد. به ریاست گمرگ کردستان و کرمانشاه رسید، ادارۀ عتیقات وزارت معارف را برعهده گرفت و معاون و رئیس مالیۀ خراسان شد. به عارضۀ قلبی درگذشت و در گورستان ظهیرالدولۀ تجریش تهران به‌خاک سپرده شد. ایرج میرزا به زبان‌های فارسی، ترکی آذربایجانی، عربی و فرانسه تسلط داشت و روسی نیز می‌دانست و خط نستعلیق را خوب می‌نوشت.
ایرج میرزا، به‌احتمال، به‌سبب نسب قاجاری خود، با مشروطه‌خواهان همراهی نداشت. اما به تجدد اجتماعی و فرهنگی اعتقاد داشت. در زبان شعرهایش، بیشتر، به سعدی نظر داشت و طبع روان او، نه تنها در میان شاعران هم‌عصر، بلکه در میان تمامی شاعران قرن 13ش برجستگی خاصی دارد. ایرج در طنز و هجوگویی سرآمد تمام شاعران هم‌دوره‌اش بود. با آن‌که در اغلب قالب‌های شعر طبع خود را آزموده است، اما در قالب‌هایی چون مثنوی و قطعه توانایی‌اش آشکارتر است. او خود را «سعدی عصر» نامیده است و برخی از ادیبان و شاعران نام‌آور این عصر، مانند ملک‌الشعراء بهار، بر این داوری صحّه گذاشته‌اند. دیوانش را محمدجعفر محجوب گرد آورده و به‌تفصیل دربارۀ شرح احوال و آثار او سخن گفته است (تهران، ۱۳۴۲).