اسحاق خان مفخم‌الدوله

اسحاق خان مفخم‌الدوله (تبریز 1276 - 1358ق)

(ملقب به مفخم‌الدوله و پرنس، و معروف به سردار) وزیر مختار سفارت ایران در دورۀ قاجار، پسر میرزا عبدالغنی پسر حاج حسنعلی خوئی. اسحاق خان معروف ترین فرد از طایفۀ قرائی و از بنیانگذاران شهرستان تربت حیدریه بود. پدرش در خدمت نجفقلی خان از امرای قراتاتار شبان و او خودش هم چوپان زاده‌ای بود که به علت سیاست و ذکاوتی که داشت، توانست پیشرفت کند و سرکردۀ جماعتی شود. او از طریق میرزا نجفقلی خان وارد وزارت خارجه شد و مدت‌ها در خاک عثمانی مشغول خدمت بود. در سایۀ لیاقت پدرش موفق شد در خدمت نجفقلی خان آن چنان ترقی و ارتقاء یابد که بعد از مدتی، جای او را هم بگیرد. اسحاق خان پس از قتل نجفقلی خان قراتاتار، دختر او را به عقد خود درآورد.

زمانی که در واشینگتن وزیر مختار بود، با دولت‌های شیلی و مکزیک عهدنامۀ تجاری منعقد کرد. او همچنین وزیر مختار سفارت ایران در اتریش (از 1322ق)، در روسیه (از 1326ق و مجدد از 1330ق)، و نیز در ایتالیا (از 1328ق) بود. زمانی که در اتریش وزیر مختار بود، لقب "پرنسی" دریافت کرد. در دوران صدر اعظمی علی اصغر امین‌السلطان، منشی مخصوص او بود. اسحاق خان در 1228ق خوانین خراسان را علیه محمد ولی میرزا، حاکم خراسان، شوراند و وارد مشهد شد و خودش را والی خواند. از آن پس، محمد ولی میرزا کینۀ شدیدی از او به دل گرفت و در نهایت، دستور داد اسحاق خان و پسرش را بکشند و نعش هر دو را در میدان ارک بیندازند.