امینی، یدالله (شاهین دژ ۱۳۰۵ش)

یدالله امینی (شاهین‌دژ 21 خرداد ۱۳۰۵ش- تهران 10 آذر 1401ش)

مفتون امینی
زادروز	شاهین‌دژ 21 خرداد ۱۳۰۵ش
درگذشت	تهران 10 آذر 1401ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	حقوق- دانشگاه تهران
شغل و تخصص اصلی	شاعر
آثار	دریاچه (تهران، ۱۳۳۶)؛ سپیدخوانی روز (تهران، ۱۳۷۸)
گروه مقاله	ادبیات فارسی

یدالله امینی

(تخلّص: مفتون/ معروف به مفتون امینی) شاعر ایرانی. پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در تبریز به تهران رفت و در رشتۀ‌ حقوق دانشگاه تهران درس خواند. در بازگشت به تبریز به کار در دادگستری پرداخت و از سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۵۹ در وزارت دادگستری (تبریز و بعدتر در تهران) خدمت کرد و بازنشستۀ همان وزارتخانه بود.

مفتون امینی علاوه‌ بر تجربه‌هایی مستمر در شعر سنّتی، به شعر نیمایی و نو گرایید. او را می‌توان در زمرۀ نخستین شاگردان نیما یوشیج و مهم‌ترین نمایندۀ شعر جدید فارسی در آذربایجان دانست. امینی در سال‌‎های پس از انقلاب اسلامی بیش‌تر به شعر منثور روی آورد و به جرگهٔ شاعران سپیدسرا پیوست؛ هرچند که در تمام این سال‎ها سرایش در قوالب کلاسیک را رها نکرد و شعرهای متعددی از وی در قالب غزل و قصیده در نشریات مختلف منتشر شد. علاوه بر فارسی، به ترکی آذربایجانی هم سروده‌هایی از وی در دست است. امینی از دهۀ ۱۳۵۰ به بعد در تهران زیسته است. از او گفتارها و گفت‌وگو‌های پراکنده‌ای در زمینۀ شعر معاصر فارسی در مطبوعات وجود دارد.

مفتون امینی براثر کهولت سن و ایست قلبی درگذشت.

شعر مفتون امینی دارای زبانی ساده، مستقل و مشخص با مضمونی اجتماعی است که رگه‌هایی از امید به آینده و اعراض به بی‌عدالتی‌ها در آن‌ موج می‌زند. ترکیبات و جملات نو را به راحتی در کنار تعبیرات شعری مرسوم قرار داده و در اشعارش با دیدی ژرف و باز به احوال انسان و جهان می‌نگرد. شاعری است محتواگرا و مضمون‌ساز، که مضامین رئالیستی و بیش‌تر عینی، ابزار کار او را شکل می‌دهد. انعکاس عینی طبیعت در شعر او و نیز کندوکاو در پدیده‌های محسوس، سیما و شکلی مشخص از شعر را نمایان می‌سازد. رویکرد اجتماعی و زبان پرکنایه و طنزآمیز از مشخصه‌های بارز شعر اوست.

کتابشناسی (شعر)

• دریاچه (تهران- 1336)

• کولاک (تبریز- 1344)

• انارستان (تبریز- 1346)

• عاشقلی کروان (تبریز- 1358)

• نهنگ یا موج (گزینه کولاک و انارستان، تهران- 1357)

• فصل پنهان (گزینه اشعار، تهران- 1370)

• یک تاکستان احتمال (تهران- 1376)

• سپیدخوانی روز (تهران- 1378)

• عصرانه در باغ رصدخانه (تهران- 1383)

• من و خزان و تو (تهران- 1385)

• شب هزار و دو (تهران- 1386)

• اکنون‌های دور (تهران- 1387)

• از پرسه خیال در اطراف وقت سبز (تهران- 1389)

• جشن واژه‌ها و حسّ‌ها و حال‌ها (تهران- 1391)

• طلایی، خاکستری، رگبار (تهران- 1393)

• گزینه اشعار (تهران- 1393)

• آجی چای آواز (مجموعه کامل اشعار ترکی، تهران- 1395)

• مستقیم تا نرسیده به صبح (تهران- 1397)

---