ابوسهل کوهی، ویجن (بیژن) بن رستم ( ـ۴۰۵ق): تفاوت میان نسخه‌ها
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه زندگینامه|عنوان=ابوسهل کوهی|نام=|نام دیگر=|نام اصلی=ابوسهل ویجن (بیژن) بن رستم کوهی|نام مستعار=|لقب=|زادروز=|تاریخ مرگ=۴۰۵ق|دوره زندگی=|ملیت=ایرانی|محل زندگی=|تحصیلات و محل تحصیل=|شغل و تخصص اصلی=ریاضی‌دان و منجم|شغل و تخصص های دیگر=|سبک=|مکتب=|سمت=|جوایز و افتخارات=|آثار=البرکار‌التام و العمل به، صنعة‌الاسطرلاب بالبراهین، مراکز الدوائر علی الخطوط من طریق التحلیل دون الترکیب، زیادات علی ارشمیدس فی المقاله الثانیه، اخراج الخطین علی نسبة، الدوائر المتماسة من طریق التحلیل|خویشاوندان سرشناس=|گروه مقاله=ریاضیات|دوره=|فعالیت های مهم=|رشته=|پست تخصصی=|باشگاه=}} | {{جعبه زندگینامه|عنوان=ابوسهل کوهی|نام=|نام دیگر=|نام اصلی=ابوسهل ویجن (بیژن) بن رستم کوهی|نام مستعار=|لقب=|زادروز=|تاریخ مرگ=۴۰۵ق|دوره زندگی=|ملیت=ایرانی|محل زندگی=|تحصیلات و محل تحصیل=|شغل و تخصص اصلی=ریاضی‌دان و منجم|شغل و تخصص های دیگر=|سبک=|مکتب=|سمت=|جوایز و افتخارات=|آثار=البرکار‌التام و العمل به، صنعة‌الاسطرلاب بالبراهین، مراکز الدوائر علی الخطوط من طریق التحلیل دون الترکیب، زیادات علی ارشمیدس فی المقاله الثانیه، اخراج الخطین علی نسبة، الدوائر المتماسة من طریق التحلیل|خویشاوندان سرشناس=|گروه مقاله=ریاضیات|دوره=|فعالیت های مهم=|رشته=|پست تخصصی=|باشگاه=}} | ||
ویجن (بیژن) بن رستم ابوسَهلِ کوهی ( ـ۴۰۵ق)<br> | |||
<p>ریاضی‌دان و منجم ایرانی طبرستانی ایام عضدالدوله. در ۳۷۸ق رصدخانه‌ای در [[بغداد]] تأسیس کرد. او علاوه بر تألیفاتی در [[هندسه]] و مخروطات، تحقیقاتی در معادلات بالاتر از درجۀ دوم داشت و برخی از این معادلات را حل و بحث کرد که نتایج آن در زمرۀ بهترین و دقیق‌ترین آثار ریاضی دورۀ اسلامی است. | <p>ریاضی‌دان و منجم ایرانی طبرستانی ایام عضدالدوله. در ۳۷۸ق رصدخانه‌ای در [[بغداد]] تأسیس کرد. او علاوه بر تألیفاتی در [[هندسه]] و مخروطات، تحقیقاتی در معادلات بالاتر از درجۀ دوم داشت و برخی از این معادلات را حل و بحث کرد که نتایج آن در زمرۀ بهترین و دقیق‌ترین آثار ریاضی دورۀ اسلامی است.</p> | ||
<p>کوهی در 3۵9ق در رصد کردن نقطههای انقلاب صیفی و شتوی در شیراز همکاری داشت. این رصد به فرمان عضدالدوله و به سرپرستی [[صوفی، عبدالرحمن بن عمر (۲۹۰ـ۳۷۵ق)|ابوالحسین عبدالرحمان بن عمر صوفی]] انجام گرفت. [[سجزی، احمد بن عبدالجلیل (ح ۳۳۰ـ ح ۴۱۵ق)|احمد بن محمد بن عبدالجلیل سجزی]] و دانشمندانی دیگر نیز در مهم همکاری داشتند. شرفالدوله، پسر و جانشین عضدالدولۀ دیلمی، در 378ق کوهی را به رصد کردن کواکب سبعه فرمان داد. او برای استفاده از ابزاری که طراحی کرده بود، ساختمانی در باغ کاخ ساخت و نخستین رصد در آنجا در رجب 379ق به سرپرستی خودش و همکاری دانشمندانی چون [[بوزجانی]]، احمد بن محمد صاغانی، ابوالحسن محمد سامری، [[ابوالحسن مغربی]] و [[صابی، ابواسحاق ابراهیم بن هلال (۳۱۳ـ۳۸۴ق)|ابواسحاق ابراهیم بن هلال صابی]] انجام یافت.</p> | |||
<p></p> | |||
<p>'''برخی از آثار'''</p> | |||
* البرکار التام و العمل به؛ که [[فرانتس وپکه]] متن عربی و ترجمـۀ فرانسۀ آن را با مقدمه و یادداشتهایی به چاپ رسانده است (187۴م). | |||
* استخراج ضلع المسبع المتساویالاضلاع | |||
* عمل مخمس متساویالاضلاع فی مربـع معلوم؛ که آن را به نام شـرفالدوله نوشته است. | |||
* طریق فی استخراج خطین بین خطین حتی تتو الاعلی نسبة و قسمة الزاویة بثلثة اقسام متساویة | |||
* قسمت الزاویۀ المستقیمۀ الخطین بثلثۀ اقسام متساویة | |||
* استخراج مساحة المجسم الکافی (حیـدرآباد دکـن 19۴7م) | |||
* نسبة ما یقع بین ثلثة خطوط من خط واحد؛ که آن را به نام شرفالدوله نوشته است. | |||
* اخراج الخطین من نقطة علی زاویۀ المعلومة به طریق التحلیل المسائل الهندسه | |||
* المسئلتان هندسیتان | |||
* زیادات علی کتاب الکرة و الاسطوانة ارشمیدس | |||
* المقالة الاولی و الثانیة من کتاب اقلیدسی فی الاصول | |||
* زیادات لکتاب اقلیدسی فی المعطیات | |||
* اختصار دعاوی المقالة الاولی من کتاب اقلیدس | |||
* قول علی ان فی الزمان المتناهی حرکة غیر متناهیة | |||
<br><!--11072600--> | <br><!--11072600--> | ||
[[رده:اخترشناسی]] | [[رده:اخترشناسی]] | ||
نسخهٔ ۲۴ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۰۶
| ابوسهل کوهی | |
|---|---|
| درگذشت | ۴۰۵ق |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | ریاضی‌دان و منجم |
| آثار | البرکار‌التام و العمل به، صنعة‌الاسطرلاب بالبراهین، مراکز الدوائر علی الخطوط من طریق التحلیل دون الترکیب، زیادات علی ارشمیدس فی المقاله الثانیه، اخراج الخطین علی نسبة، الدوائر المتماسة من طریق التحلیل |
| گروه مقاله | ریاضیات |
ویجن (بیژن) بن رستم ابوسَهلِ کوهی ( ـ۴۰۵ق)
ریاضی‌دان و منجم ایرانی طبرستانی ایام عضدالدوله. در ۳۷۸ق رصدخانه‌ای در بغداد تأسیس کرد. او علاوه بر تألیفاتی در هندسه و مخروطات، تحقیقاتی در معادلات بالاتر از درجۀ دوم داشت و برخی از این معادلات را حل و بحث کرد که نتایج آن در زمرۀ بهترین و دقیق‌ترین آثار ریاضی دورۀ اسلامی است.
کوهی در 3۵9ق در رصد کردن نقطههای انقلاب صیفی و شتوی در شیراز همکاری داشت. این رصد به فرمان عضدالدوله و به سرپرستی ابوالحسین عبدالرحمان بن عمر صوفی انجام گرفت. احمد بن محمد بن عبدالجلیل سجزی و دانشمندانی دیگر نیز در مهم همکاری داشتند. شرفالدوله، پسر و جانشین عضدالدولۀ دیلمی، در 378ق کوهی را به رصد کردن کواکب سبعه فرمان داد. او برای استفاده از ابزاری که طراحی کرده بود، ساختمانی در باغ کاخ ساخت و نخستین رصد در آنجا در رجب 379ق به سرپرستی خودش و همکاری دانشمندانی چون بوزجانی، احمد بن محمد صاغانی، ابوالحسن محمد سامری، ابوالحسن مغربی و ابواسحاق ابراهیم بن هلال صابی انجام یافت.
برخی از آثار
- البرکار التام و العمل به؛ که فرانتس وپکه متن عربی و ترجمـۀ فرانسۀ آن را با مقدمه و یادداشتهایی به چاپ رسانده است (187۴م).
- استخراج ضلع المسبع المتساویالاضلاع
- عمل مخمس متساویالاضلاع فی مربـع معلوم؛ که آن را به نام شـرفالدوله نوشته است.
- طریق فی استخراج خطین بین خطین حتی تتو الاعلی نسبة و قسمة الزاویة بثلثة اقسام متساویة
- قسمت الزاویۀ المستقیمۀ الخطین بثلثۀ اقسام متساویة
- استخراج مساحة المجسم الکافی (حیـدرآباد دکـن 19۴7م)
- نسبة ما یقع بین ثلثة خطوط من خط واحد؛ که آن را به نام شرفالدوله نوشته است.
- اخراج الخطین من نقطة علی زاویۀ المعلومة به طریق التحلیل المسائل الهندسه
- المسئلتان هندسیتان
- زیادات علی کتاب الکرة و الاسطوانة ارشمیدس
- المقالة الاولی و الثانیة من کتاب اقلیدسی فی الاصول
- زیادات لکتاب اقلیدسی فی المعطیات
- اختصار دعاوی المقالة الاولی من کتاب اقلیدس
- قول علی ان فی الزمان المتناهی حرکة غیر متناهیة