آهن: تفاوت میان نسخه‌ها
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
[[File:10271400.jpg|thumb|سنگ آهن]]آهَن (iron)<br /> | [[File:10271400.jpg|thumb|سنگ آهن]]آهَن (iron)<br /> | ||
عنصری فلزی، به رنگ خاکستری نقره‌ای، چکش‌خوار، شکل‌پذیر و سخت، با نماد Fe، برگرفته از نام لاتینی آن، با عدد اتمی ۲۶، و جرم اتمی نسبی ۵۵.۸۴۷. از لحاظ فراوانی چهارمین [[عنصر (شیمی)|عنصر]] [[پوسته (زمین شناسی)|پوسته]] زمین و دومین [[فلز]] فراوان پس از [[آلومینیوم]] است. در رسوبات انباشته، بهصورت سنگ‌های معدنی [[هماتیت]]<ref>hematite</ref> (Fe<sub>۲</sub>O<sub>۳</sub>)، سنگ معدن اسپاتیک<ref>spathic ore</ref> (FeCO<sub>۳</sub>) و [[منیتیت|مگنتیک]]<ref>magnetite</ref> (Fe<sub>۳</sub>O<sub>۴</sub>) یافت می‌شود. گاهی به شکل فلز آزاد<ref>free metal</ref>، و به ندرت به صورت تکه‌های آهن یا نیکل‌ـ‌آهن در [[شهاب سنگ|شهاب‌سنگ]]<nowiki/>ها نیز یافت می‌شود. آهن فلزی فراوان و مفید، به شدت [[مغناطیس]]، و پایۀ [[آلیاژ]] فولاد است. [[فولاد]] آلیاژی است که علاوه بر آهن، [[کربن]] و فلزات دیگر نیز دارد. (← [[چدن|چدن]]) آهن در تجهیزات الکتریکی، [[مغناطیس|مغناطیس]]<nowiki/>های دایم و [[الکترومغناطیس|الکترومغناطیس]]<nowiki/>ها، هستۀ ترانسفورمرها، و در آمپلی‌فایرهای مغناطیسی به‌کار می‌رود. نکتۀ مهم دربارۀ آهن، اکسید شدن آن در هوای مرطوب (زنگ‌زدن<ref>rusting</ref>) است. در بدن انسان، آهن بخش اصلی [[هموگلوبین]]<ref>haemoglobin</ref> را تشکیل می‌دهد. در [[گلبول|گلبول]]<nowiki/>های قرمز خون، [[هموگلوبین]] اکسیژن را به همۀ نقاط بدن منتقل می‌کند. کمبود این عنصر در رژیم غذایی انسان منجر به نوعی [[کم خونی|کم‌خونی]] می‌شود. از [[آهن، عصر|عصر آهن]] تاکنون، از این عنصر برای ساخت ابزار استفاده می‌کنند. | |||
واژۀ آیرون برگرفته از واژه‌ای آلمانی به معنای «قوی» است. | |||
نسخهٔ ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۲۲
آهَن (iron)
عنصری فلزی، به رنگ خاکستری نقره‌ای، چکش‌خوار، شکل‌پذیر و سخت، با نماد Fe، برگرفته از نام لاتینی آن، با عدد اتمی ۲۶، و جرم اتمی نسبی ۵۵.۸۴۷. از لحاظ فراوانی چهارمین عنصر پوسته زمین و دومین فلز فراوان پس از آلومینیوم است. در رسوبات انباشته، بهصورت سنگ‌های معدنی هماتیت[۱] (Fe۲O۳)، سنگ معدن اسپاتیک[۲] (FeCO۳) و مگنتیک[۳] (Fe۳O۴) یافت می‌شود. گاهی به شکل فلز آزاد[۴]، و به ندرت به صورت تکه‌های آهن یا نیکل‌ـ‌آهن در شهاب‌سنگ‌ها نیز یافت می‌شود. آهن فلزی فراوان و مفید، به شدت مغناطیس، و پایۀ آلیاژ فولاد است. فولاد آلیاژی است که علاوه بر آهن، کربن و فلزات دیگر نیز دارد. (← چدن) آهن در تجهیزات الکتریکی، مغناطیس‌های دایم و الکترومغناطیس‌ها، هستۀ ترانسفورمرها، و در آمپلی‌فایرهای مغناطیسی به‌کار می‌رود. نکتۀ مهم دربارۀ آهن، اکسید شدن آن در هوای مرطوب (زنگ‌زدن[۵]) است. در بدن انسان، آهن بخش اصلی هموگلوبین[۶] را تشکیل می‌دهد. در گلبول‌های قرمز خون، هموگلوبین اکسیژن را به همۀ نقاط بدن منتقل می‌کند. کمبود این عنصر در رژیم غذایی انسان منجر به نوعی کم‌خونی می‌شود. از عصر آهن تاکنون، از این عنصر برای ساخت ابزار استفاده می‌کنند.
واژۀ آیرون برگرفته از واژه‌ای آلمانی به معنای «قوی» است.