درگزین، شهرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
درگزین، شهرستان (County) Dargazin | درگزین، شهرستان (County) Dargazin | ||
واقع در نواحی غربی [[ایران]]، در شمال شرقی [[همدان، استان|استان همدان]]، به مرکزیت اداری [[قروه درجزین، شهر|شهر قروه درجزین]]. در سال 1398ش، بنابر جلسۀ مورخ 13 اسفند 1397شِ هیأت دولت، ضمن تغییر و اصلاحاتی (از جمله تغییر نام‌ها و ایجاد دهستان‌های تازه) در بخش قروۀ درجزین و انتزاع آن از [[رزن، شهرستان|شهرستان رزن]]، ایجاد شده است. دربارۀ وجه تسمیۀ درگزین چندین نظر متفاوت وجود دارد که دو مورد آن محتمل‌تر به نظر می‌رسد: 1.درگزین را مرکب از درگز + حروف تثنیه (ین) دانسته‌اند. و این نظر با توجه به تقسیم‌بندی درگزین از گذشتۀ دور به سفلی و علیا پذیرفتنی‌ست. 2.پرویز اذکایی درگزین را مرکب از درگز + حروف نسبت (ین) دانسته و به این نکته اشاره دارد که شاخه‌ای از | واقع در نواحی غربی [[ایران]]، در شمال شرقی [[همدان، استان|استان همدان]]، به مرکزیت اداری [[قروه درجزین، شهر|شهر قروه درجزین]]. در سال 1398ش، بنابر جلسۀ مورخ 13 اسفند 1397شِ هیأت دولت، ضمن تغییر و اصلاحاتی (از جمله تغییر نام‌ها و ایجاد دهستان‌های تازه) در بخش قروۀ درجزین و انتزاع آن از [[رزن، شهرستان|شهرستان رزن]]، ایجاد شده است. دربارۀ وجه تسمیۀ درگزین چندین نظر متفاوت وجود دارد که دو مورد آن محتمل‌تر به نظر می‌رسد: 1.درگزین را مرکب از درگز + حروف تثنیه (ین) دانسته‌اند. و این نظر با توجه به تقسیم‌بندی درگزین از گذشتۀ دور به سفلی و علیا پذیرفتنی‌ست. 2.[[اذکایی، پرویز (همدان ۱۳۱۸ش)|پرویز اذکایی]] درگزین را مرکب از درگز + حروف نسبت (ین) دانسته و به این نکته اشاره دارد که شاخه‌ای از [[پارت، قبیله|پارتی]]<nowiki/>ها که سکونتگاه اولیۀ آنها [[درگز، شهرستان|درگزِ]] خراسان بوده، پس از مهاجرت و سکنا گزیدن در این منطقه (درگزین)، این منطقه را با اضافه کردن پسوند نسبتِ «ین» به درگز منسوب کرده‌اند. او واژۀ درگز را نیز از ریشۀ داراکث/ داراکذ (= داريوش‌کده/ داريوش‌سرا/ داريوش‌شهر) دانسته که در تداول گویشوران خراسانی و سپس [[غز|غزان]] و [[ترکمن|ترکمانان]] به «دره‌کز/ دره‌گز» تبديل شده است. ناحیۀ درگزین از هزارۀ پیش از میلاد محل تجمع انسانی و از نخستین مراکز روستانشینی مادها در فلات بوده است. از درجزین (شکل معرب درگزین) نخستین بار در اواخر سدۀ 5 یا اوایل سدۀ 6ق در کتاب گم‌شدۀ ''نفثةالمصدور'' تألیف [[انوشیروان بن خالد]] یاد شده، که توسط [[بنداری، فتح بن علی ( ـ پس از ۶۲۴ق)|بنداری اصفهانی]] در کتاب ''زبدةالنصره و نخبةالعصره'' گزیده‌ای از آن نقل شده است. انوشیروان بن خالد درجزین را از شهرهای ناحیۀ اَعْلَم (اَلَمْر)، و در اوائل سدۀ 7ق، [[یاقوت حموی، شهاب الدین (آناتولی۵۷۵ـ حلب ۶۲۶ق)|یاقوت حموی]] آن را مرکز ناحیۀ اعلم (از نواحی جبال) دانسته است. در دورۀ [[سلجوقیان عراق]] به دلیل انتساب برخی از وزیران آنها (خاصه [[درگزینی، ابوالقاسم ( ـ۵۲۷ق)|ابوالقاسم درگزینی]]) به این ناحیه، درگزین اهمیت و آبادانی زیادی داشت. در دوره‌های پس از آن اگرچه از اهمیتِ آبادی/شهرِ درگزین کاسته شد، اما همچنان دارای روستاهای آباد بوده؛ خاصه که این منطقه در زمان [[ایلخانان]] بر سر راه‌های قدیم [[زنجان، شهر|زنجان]] و [[سلطانیه، شهر|سلطانیه]] به [[همدان، شهر|همدان]] و [[گلپایگان، شهر|گلپایگان]] و [[اصفهان، شهر|اصفهان]] قرار داشته است. در دورۀ [[تیمور گورکان|تیمور]] و [[گورکانیان|گورکانیان،]] درگزین چندین مرتبه مورد تهاجم آنها قرار گرفت و آسیب‌های زیادی دید. در دورۀ [[صفویه]] تا زمان قدرت گرفتن [[نادرشاه افشار|نادرشاه]]، چند مرتبه نیروهای [[عثمانی، امپراتوری|عثمانی]] در حمله به ایران به درگزین و روستاهای تابع آن دست‌اندازی کردند. از این پس این منطقه دیگر رونق گذشتۀ خود را نیافت. در دورۀ معاصر، درگزین یکی از دهستان‌های بخش رزن [[همدان، شهرستان|شهرستان همدان]]، و از زمان تشکیل شهرستان رزن (آبان 1372ش)، تحت نام قروۀ درجزین، یکی از بخش‌های این شهرستان بود. نهایتاً، همچنان که در آغاز اشاره شد، این بخش در سال 1398ش به شهرستان ارتقاء یافت. | ||
---- | ---- | ||
[[رده:جغرافیای ایران]] | [[رده:جغرافیای ایران]] | ||
[[رده:همدان]] | [[رده:همدان]] | ||
نسخهٔ ۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۰۳
درگزین، شهرستان (County) Dargazin
واقع در نواحی غربی ایران، در شمال شرقی استان همدان، به مرکزیت اداری شهر قروه درجزین. در سال 1398ش، بنابر جلسۀ مورخ 13 اسفند 1397شِ هیأت دولت، ضمن تغییر و اصلاحاتی (از جمله تغییر نام‌ها و ایجاد دهستان‌های تازه) در بخش قروۀ درجزین و انتزاع آن از شهرستان رزن، ایجاد شده است. دربارۀ وجه تسمیۀ درگزین چندین نظر متفاوت وجود دارد که دو مورد آن محتمل‌تر به نظر می‌رسد: 1.درگزین را مرکب از درگز + حروف تثنیه (ین) دانسته‌اند. و این نظر با توجه به تقسیم‌بندی درگزین از گذشتۀ دور به سفلی و علیا پذیرفتنی‌ست. 2.پرویز اذکایی درگزین را مرکب از درگز + حروف نسبت (ین) دانسته و به این نکته اشاره دارد که شاخه‌ای از پارتی‌ها که سکونتگاه اولیۀ آنها درگزِ خراسان بوده، پس از مهاجرت و سکنا گزیدن در این منطقه (درگزین)، این منطقه را با اضافه کردن پسوند نسبتِ «ین» به درگز منسوب کرده‌اند. او واژۀ درگز را نیز از ریشۀ داراکث/ داراکذ (= داريوش‌کده/ داريوش‌سرا/ داريوش‌شهر) دانسته که در تداول گویشوران خراسانی و سپس غزان و ترکمانان به «دره‌کز/ دره‌گز» تبديل شده است. ناحیۀ درگزین از هزارۀ پیش از میلاد محل تجمع انسانی و از نخستین مراکز روستانشینی مادها در فلات بوده است. از درجزین (شکل معرب درگزین) نخستین بار در اواخر سدۀ 5 یا اوایل سدۀ 6ق در کتاب گم‌شدۀ نفثةالمصدور تألیف انوشیروان بن خالد یاد شده، که توسط بنداری اصفهانی در کتاب زبدةالنصره و نخبةالعصره گزیده‌ای از آن نقل شده است. انوشیروان بن خالد درجزین را از شهرهای ناحیۀ اَعْلَم (اَلَمْر)، و در اوائل سدۀ 7ق، یاقوت حموی آن را مرکز ناحیۀ اعلم (از نواحی جبال) دانسته است. در دورۀ سلجوقیان عراق به دلیل انتساب برخی از وزیران آنها (خاصه ابوالقاسم درگزینی) به این ناحیه، درگزین اهمیت و آبادانی زیادی داشت. در دوره‌های پس از آن اگرچه از اهمیتِ آبادی/شهرِ درگزین کاسته شد، اما همچنان دارای روستاهای آباد بوده؛ خاصه که این منطقه در زمان ایلخانان بر سر راه‌های قدیم زنجان و سلطانیه به همدان و گلپایگان و اصفهان قرار داشته است. در دورۀ تیمور و گورکانیان، درگزین چندین مرتبه مورد تهاجم آنها قرار گرفت و آسیب‌های زیادی دید. در دورۀ صفویه تا زمان قدرت گرفتن نادرشاه، چند مرتبه نیروهای عثمانی در حمله به ایران به درگزین و روستاهای تابع آن دست‌اندازی کردند. از این پس این منطقه دیگر رونق گذشتۀ خود را نیافت. در دورۀ معاصر، درگزین یکی از دهستان‌های بخش رزن شهرستان همدان، و از زمان تشکیل شهرستان رزن (آبان 1372ش)، تحت نام قروۀ درجزین، یکی از بخش‌های این شهرستان بود. نهایتاً، همچنان که در آغاز اشاره شد، این بخش در سال 1398ش به شهرستان ارتقاء یافت.