بیستون، محوطه باستانی

نمای بخشی از محوطۀ فرهنگی-تاریخی بیستون

کتیبه و نقش‌برجستۀ داریوش اول

بیستون، محوّطۀ باستانی

واقع در پیرامون کوه بیستون و در کنار جادۀ همدان ـ کرمانشاه. نام بیستون برگرفته از بَغِستان است به‌معنی جایگاه بَغان و خدایان. کلمۀ بغستان در گذر زمان به بِهستون و بیستون تصحیف شده است. پیرامون کوه بیستون از کهن‌ترین ایام پیش از تاریخ تا دوران تمدن اسلامی مسکونی بوده است. آثار باستانی که در محوطۀ باستانی کوه بیستون تاکنون شناسایی شده‌اند: غار انسان‌های نِئاندِرتال، تپۀ پیش از تاریخ نادری، صفۀ معروف به دژ مادی، کتیبه و نقش برجستۀ داریوش اول هخامنشی، مجسمه و کتیبۀ یونانی هِرکول، نقش‌برجستۀ مِهرداد دوم پارتی، شیر سنگی بیستون، نقش‌برجستۀ گودَرز دوم پارتی، نقش‌برجستۀ بِلاش اَشکانی و کتیبۀ پارتی آن، پل خُسرو بر روی گاماسیاب، صفه و پانِل ناتمام فرهادتراش و تأسیسات ساسانی پیرامون آن، جادۀ قدیم ساسانی، کاروان‌سرای ایلخانی، بنای ایلخانی نزدیک گاماسیاب، کاروان‌سرای صفوی، قلعۀ قدیمی بیستون، سرستون‌های طاق وُ‌سان (طاق بستان) که باید به فرهادتراش متعلق باشد، کتیبۀ کوفی حجاری‌شده بر روی سنگ‌های بنای ساسانی پای فرهادتراش و پل صفوی روی دینورآب که شالوده‌های آن ساسانی است. کتیبۀ هَخامَنِشی داریوش اول بر سینۀ کوه بیستون به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی و با خط میخی نوشته شده است. در ۱۸۴۴ سِر هِنری کِرسویک راولینسون این کتیبه را استنساخ کرد. نیز ← کتیبۀ بیستون

---