نائینی، میرزا محمدحسین (نائین ۱۲۷۷ـ نجف ۱۳۵۵ق)

میرزا محمدحسین نایینی
زادروز	نایین ۱۲۷۷ق
درگذشت	نجف ۱۳۵۵ق
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	فقیه و نظریه پرداز
آثار	تنبیه الامه و تنزیه المله
گروه مقاله	دین اسلام

نائینی‌، میرزا محمدحسین‌ (نائین ۱۲۷۷ـ نَجَف ۱۳۵۵ق)

ميرزا محمدحسين‌ نائينی

فقیه ایرانی و نظریه‌پرداز اسلام‌گرای نهضت مشروطیت. به‌ سامِرّا رفت‌ و نزد میرزای‌ شیرازی‌ و‌ سیداسماعیل‌ صدر درس‌ خواند. او نزدیک‌ترین‌ مشاور آخوند خراسانی‌ در جنبش‌ مشروطه‌ بود و اثر معروف‌ و مهم‌ خود، تنبیه‌ُالاُمّة و تَنْزیهُ‌ الْمِلّة، را دربارۀ‌ لزوم مشروطیت،‌ پس از تعطیلی‌ موقت‌ مجلس،‌ نوشت (۱۳۲۷ق)‌. پس از فتح‌ تهران‌ به‌دست مشروطه‌خواهان و بی‌اعتنایی‌ آنان به‌ رهبران‌ روحانی‌ مشروطه‌، نائینی موقتاً از فعالیت‌های‌ سیاسی‌ کناره‌ گرفت، اما در ۱۳۴۰ق انتخابات‌ عمومی‌ عراق را با صدور فتوایی‌ تحریم‌ کرد. و در اعتراض به تبعید شیخ‌ محمد خالصی‌ و سیدمحمد صدر به‌ ایران‌ آمد و به‌ دعوت‌ شیخ عبدالکریم حائری‌ یزدی‌ به‌ تدریس‌ در حوزۀ‌ علمیۀ قم‌ پرداخت. در واقعۀ غوغای جمهوری‌خواهی در ایران، وقتی‌ به‌ خواهش‌ نائینی و دیگر علما، رضاخان‌ از جمهوری‌خواهی‌ خود صرفِ نظر کرد، او و دیگر علمای مهاجر، به‌‌شرط‌ مداخله‌نکردن در امور سیاسی‌ عراق، به‌ آن‌ کشور بازگشتند. وسیلة‌ ُالنِّجاه ‌دیگر اثر معروف‌ اوست‌.