کوهپایه، شهرستان

کوهپایه، شهرستان (County) Kuhpayeh

واقع در مناطق مرکزی ایران و استان اصفهان، با مرکزیت اداری شهر کوهپایه. با توجه به آثار تاریخی پرشمار و همچنین گویش محلی مردم کوهپایه که از لهجه‌های بازمانده از زبان پهلوی دورۀ ساسانی‌ست، تاریخ این منطقه را که البته پیوستگی زیادی نیز با ایالت اصفهان داشته به دوره‌های تاریخی پیش از اسلام می‌توان رساند. در دوره‌های اسلامی آبادی‌های منطقۀ قهپایه (شکل معرب کوهپایه) حول قلعۀ مرکزی‌ای که بنیان شهر کنونی کوهپایه بوده شکل و رونق گرفته‌اند. در دورۀ قاجار که تقسیمات کشوری به صورت ایالت (استان) و ولایت (شهرستان) و بلوک (دهستان) بود، کوهپایه مرکز بلوک اربعه (جرقویه، نائین، اردستان و رودشتین) بوده است. در اولین تقسیمات کشوری دورۀ معاصر (1316ش) بخشداری کوهپایه در شهرستان اصفهان (از توابع استان دهم) ایجاد شد. در سال 1342ش، مرکز این بخش به شهر ارتقاء یافت. نهایتاً در سال 1400ش، براساس مصوبۀ هیأت دولت، ضمن تغییرات و اصلاحاتی این بخش از شهرستان اصفهان جدا شده و به شهرستان ارتقاء یافت.

شهرستان کوهپایه متشکل است از دو بخش، چهار دهستان (با حدود 100 روستای مسکونی) و سه شهر: بخش تودشک (مشتمل بر دهستان‌‌های تودشک و جبل، و شهرهای کوهپایه و تودشک به مرکزیت شهر کوهپایه)، و بخش سیستان (مشتمل بر دهستان‌های سیستان و زفره، به مرکزیت شهر سجزی). آبادی‌های سجزی و تودشک به ترتیب در سال‌های 1377 و 1380ش به شهر تبدیل شده‌اند. از آنجا که این شهرستان پس از سرشماری سراسری سال 1395ش تأسیس شده، براساس جمعیت بخش کوهپایه در سرشماری مذکور، جمعیت آن حدود 27,000نفر برآورد می‌شود، که از این مقدار بیش از 60درصد شهرنشین و باقی ساکن نقاط روستایی‌اند. شهرستان کوهپایه از شمال به شهرستان‌های نایین و اردستان، از غرب به شهرستان‌های برخوار و اصفهان، از جنوب به شهرستان‌های هرند و ورزنه، و از شرق به شهرستان نایین و استان یزد (شهرستان اردکان) محدود شده است.

---