محمدابراهیم علم: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۵۳

محمدابراهیم علم (بیرجند ۱۲۵۹- همانجا ۱۳۲3ش) Mohammad-ebrahim Alam

(نام کامل: محمدابراهیم خان شوکت‌الملک علم، مشهور به شوکت‌الملک دوم) زمین دار بزرگ ایرانی. در جوانی به قدرت رسید و به فرمان مظفرالدین شاه قاجار حاکم مناطق بیرجند، جنوب خراسان و سیستان شد. از چهره‌های مؤثر در تاریخ ایران در اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی به شمار می‌رفت. پدرش امیرعلم‏ خان حشمت‌‏الملک، مالک و والى قائنات بود. محمدابراهیم خان تحصیلات مقدماتى را نزد معلمان خصوصى فراگرفت، سپس، مدتى آموزش نظامى دید و در تیراندازى و اسب‏‌سوارى و نبردهای پارتیزانى به مهارت كامل رسید. در ۱۲۸۳ش و پس از فوت برادرش محمداسماعیل ‏خان، حكومت قائنات و سیستان از طرف مظفرالدین ‏شاه به او واگذار شد و لقب امیر شوكت‏‌الملک گرفت.

خاندان علم مشهور به همکاری با سیاست‌های انگلستان در ایران، و از وفاداران‌ به‌ سیاست‌ استعماری‌ انگلستان‌ بودند و شوکت‌الملک از جمله حاکمانی بود که به علت حساسیت قلمروش در شرق کشور، و همان مناطقی که انگلیسی‌ها آن را جزء منطقۀ نفوذشان می‌دانستند، اهمیت خاصی داشت. در اواخر دوران قاجار، محمدابراهیم خان به حمایت از رضاخان برخاست و در جریان قیام کلنل محمدتقی خان پسیان، همراه دولت مرکزی به مقابله با او برخاست؛ هرچند رضاشاه پس از به قدرت رسیدن، از بیم محمدابراهیم خان در شرق کشور، او را به تهران فراخواند. محمدابراهیم خان در دوران رضاشاه، مدتی استاندار فارس، سپس وزیر پست و تلگراف شد. با کناره‌گیری رضاشاه از سلطنت، علم نیز از وزارت پست و تلگراف کنار گذاشته شد. علم که به بیماری قلبی مبتلا بود، در آذر 1323ش بر اثر عارضۀ قلبی در منزلش واقع در اکبریه، نزدیک بیرجند، درگذشت. او را در مقبرۀ خانوادگی‌شان در حرم امام رضا (ع) به خاک سپردند.

تنها پسر محمدابراهیم خان، امیر اسدالله علم نخست‌وزیر و از دوستان نزدیک محمدرضاشاه پهلوی بود و نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های او داشت.

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 محمدابراهیم علم (بیرجند ۱۲۵۹- همانجا ۱۳۲3ش)   Mohammad-ebrahim Alam
-(نام کامل: محمدابراهیم خان شوکت‌الملک علم، مشهور به شوکت‌الملک دوم) زمین دار بزرگ ایرانی. در جوانی به قدرت رسید و به فرمان [[مظفر الدین شاه قاجار|مظفرالدین شاه قاجار]] حاکم مناطق بیرجند، جنوب خراسان و سیستان شد. از چهره‌های مؤثر در تاریخ ایران در اواخر دوران [[قاجاریه، سلسله|قاجار]] و اوایل دوران [[پهلوی، سلسله (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷ش)|پهلوی]] به شمار می‌رفت. پدرش امیرعلم‏ خان حشمت‌‏الملک، مالک و والى قائنات بود. محمدابراهیم خان تحصیلات مقدماتى را نزد معلمان خصوصى فراگرفت، سپس، مدتى آموزش نظامى دید و در تیراندازى و اسب‏‌سوارى و نبردهای پارتیزانى به مهارت كامل رسید. در ۱۲۸۳ش و پس از فوت برادرش محمداسماعیل ‏خان، حكومت قائنات و سیستان از طرف مظفرالدین ‏شاه به او واگذار شد و لقب امیر شوكت‏‌الملک گرفت.
+(نام کامل: محمدابراهیم خان شوکت‌الملک علم، مشهور به شوکت‌الملک دوم) زمین دار بزرگ ایرانی. در جوانی به قدرت رسید و به فرمان [[مظفرالدین شاه قاجار]] حاکم مناطق بیرجند، جنوب خراسان و سیستان شد. از چهره‌های مؤثر در تاریخ ایران در اواخر دوران [[قاجاریه، سلسله|قاجار]] و اوایل دوران [[پهلوی، سلسله (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷ش)|پهلوی]] به شمار می‌رفت. پدرش امیرعلم‏ خان حشمت‌‏الملک، مالک و والى قائنات بود. محمدابراهیم خان تحصیلات مقدماتى را نزد معلمان خصوصى فراگرفت، سپس، مدتى آموزش نظامى دید و در تیراندازى و اسب‏‌سوارى و نبردهای پارتیزانى به مهارت كامل رسید. در ۱۲۸۳ش و پس از فوت برادرش محمداسماعیل ‏خان، حكومت قائنات و سیستان از طرف مظفرالدین ‏شاه به او واگذار شد و لقب امیر شوكت‏‌الملک گرفت.
 خاندان علم مشهور به همکاری با سیاست‌های انگلستان در ایران، و از وفاداران‌ به‌ سیاست‌ استعماری‌ انگلستان‌ بودند و شوکت‌الملک از جمله حاکمانی بود که به علت حساسیت قلمروش در شرق کشور، و همان مناطقی که انگلیسی‌ها آن را جزء منطقۀ نفوذشان می‌دانستند، اهمیت خاصی داشت. در اواخر دوران قاجار، محمدابراهیم خان به حمایت از [[رضاخان]] برخاست و در جریان قیام [[پسیان ، محمدتقی خان (تبریز ۱۳۰۹ـ مشهد ۱۳۴۰ق)|کلنل محمدتقی خان پسیان]]، همراه دولت مرکزی به مقابله با او برخاست؛ هرچند رضاشاه پس از به قدرت رسیدن، از بیم محمدابراهیم خان در شرق کشور، او را به تهران فراخواند. محمدابراهیم خان در دوران رضاشاه، مدتی استاندار فارس، سپس وزیر پست و تلگراف شد. با کناره‌گیری رضاشاه از سلطنت، علم نیز از وزارت پست و تلگراف کنار گذاشته شد. علم که به بیماری قلبی مبتلا بود، در آذر 1323ش بر اثر عارضۀ قلبی در منزلش واقع در اکبریه، نزدیک بیرجند، درگذشت. او را در مقبرۀ خانوادگی‌شان در حرم امام رضا (ع) به خاک سپردند.