پاریس، شهر: تفاوت میان نسخه‌ها

}} پاریس، شهر (Paris)<br/> [[File:13029600.jpg|thumb|طاق نصرت اتوال، شهر پاریس]](نام باستانی: لوتِتیا<ref>Lutetia </ref>؛ یا: لوتتیا پاریسیوروم<ref>Lutetia Parisiorum </ref>) پایتخت و بزرگ‌ترین شهر [[فرانسه]]<ref>France</ref>، در ناحیۀ [[ایل ـ دو ـ فرانس]]<ref>Île-de-France </ref>، بر ساحل [[سن، رود|رود سن]]<ref>River Seine </ref>، با 2,102,650 نفر جمعیت (۲۰۲۳). جمعیت ناحیۀ کلان‌شهر آن 10,858,852 نفر است (۲۰۱۹). حدود پانزده درصد از جمعیت فرانسه در پاریس زندگی می‌کنند. مرکز مالی، تجاری، حمل و نقل و نیز مرکز هنری و روشنفکری است. تولید ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، تجهیزات الکتریکی، و کالاهای چرمی و چاپ و نشر صنایع آن را تشکیل می‌دهد. همچنین مرکز جهانی مد و اشیای تجملی و مرکز مهم گردشگری است. پاریس به بیست واحد سیاسی تقسیم می‌شود که هرکدام از آن‌ها را یک آروندیسمان<ref>arrondissement </ref> می‌نامند. علاوه‌بر آن این شهر از محله‌ها و کوی‌هایی با پیشینۀ تاریخی و فرهنگی تشکیل شده است. رود سن شهر مزبور را به دو قسمت تقسیم می‌کند: ساحل راست، یا ساحل شمالی که شامل چهارده آروندیسمان است؛ این بخش مرکز مد، تجارت، تفریح و خوش‌گذرانی است. تأسیسات و بناهای مهمی در این قسمت از شهر قرار دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از [[طاق نصرت (اتوال)|طاق نصرت اتوال]]<ref>Arc de Triomphe de l’Etoile </ref>، خیابان [[شانزه لیزه|شانزه‌لیزه]]<ref>Champs Elysées </ref>، موزۀ [[لوور]]<ref>Louvre Museum </ref>، میدان واندوم<ref>Place Vendôme </ref>، و کلیسای ساکره‌ـ‌کور<ref>Sacré-Cœur </ref>. ساحل چپ، در جنوب رود سن، شش آروندیسمان را در خود جا داده و مرکز فرهنگی و مقر ادارات دولتی و نظامی است. [[دانشگاه سوربون]]<ref>Sorbonne University</ref>، [[آکادمی فرانسه]]<ref> Académie Française</ref>، [[لوکزامبورگ، کاخ|کاخ و باغ لوکزامبورگ]]<ref> Luxembourg </ref>، هتل [[انوالید]]<ref>Invalides Hotel </ref>، و [[مونپارناس]]<ref>Montparnasse </ref> در ساحل چپ واقع شده‌اند. [[برج ایفل]]<ref>Eiffel Tower </ref> نیز کنار رود سن قرار دارد. پاریس از دهکده‌ای در ایل دولا سیته<ref>Ile de la Cité </ref>، بزرگ‌ترین جزیرۀ سن و هستۀ اصلی پاریس معاصر، پدید آمد. یولیوس سزار<ref>Julius Caesar </ref> در ۵۳پ‌م آن را تصرف کرد و لوتتیا پاریسیوروم نامید؛ این دهکده از سمت جنوب توسعه یافت و در زمان رومی‌ها اهمیت زیادی داشت. در ۴۵۱م [[آتیلا]]<ref>Attila </ref> کوشید وارد شهر شود، اما [[ژنویو، قدیسه (ح ۴۲۲ـ ح ۵۰۰م)|قدیسه ژنویو]]<ref>Geneviève</ref> شهر را از حملۀ او حفظ کرد. [[کلوویس اول|کلوویس]]<ref>Clovis </ref>، پادشاه [[مروونژیان]]<ref>Merovingiens</ref>، حدود ۵۰۸م پاریس را پایتخت قرار داد؛ شهر مزبور در زمان سلاطین کاپِسیَن<ref>Capetian</ref> (۹۸۷ـ۱۳۲۸م) اهمیت یافت. در [[قرون وسطا]]<ref>Middle Ages</ref> مرکز تجاری مهمی بود، اما در [[جنگ صدساله]]<ref> Hundred Years’ War </ref> آسیب دید (۱۴۲۰ـ۱۴۳۶م). از ۱۵۹۰ تا ۱۵۹۴ [[هانری چهارم (۱۵۵۳ـ۱۶۱۰)|هانری چهارم]]<ref>Henry IV </ref>، پادشاه فرانسه، آن را اشغال کرد. پاریس مرکز انقلاب‌های ۱۷۸۹ تا ۱۷۹۴ و ۱۸۲۰ تا ۱۸۴۸ بود. ارتش پروس از ۱۸۷۰ تا ۱۸۷۱ آن را تصرف کرد و در دورۀ کمون<ref>Commune </ref> (۱۸۷۱) ارتش دولتی فرانسه شهر پاریس را در اختیار گرفت. این شهر در [[جنگ جهانی اول]]<ref>World War I</ref> هدف حملات هوایی و بمباران‌های مکرر بود و در [[جنگ جهانی دوم]]<ref>World War II</ref> [[آلمان]] آن را اشغال کرد. در ۱۹۴۴ نیروهای مقاومت ملی پاریس شهر را آزاد کردند. پاریس امروزی به «شهر روشنایی‌ها<ref>City of Lights </ref>» معروف است و هر سال ۳۰میلیون نفر از آن دیدن می‌کنند. مقر [[یونسکو]]<ref>UNESCO</ref>، [[اینترپول]]<ref> Interpol </ref>، و [[سازمان همکاری اقتصادی و توسعه]]<ref>Organization for Economic Cooperation and Development</ref> نیز در این شهر قرار دارند.