تیسین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۱: خط ۳۱:
[[پرونده:Titian.jpg|بندانگشتی|سوارکاری چارلز پنجم، 1548م، اثر تیسین]]
[[پرونده:Titian.jpg|بندانگشتی|سوارکاری چارلز پنجم، 1548م، اثر تیسین]]
[[پرونده:Self-portrait of Titian.jpg|بندانگشتی|پرتره تیسین]]
[[پرونده:Self-portrait of Titian.jpg|بندانگشتی|پرتره تیسین]]
(به ایتالیایی: تیتسیانو وچلّیو<ref>Tiziano Vecellio</ref>). نقاش ایتالیایی. از بزرگ‌ترین هنرمندان رنسانس متعالی<ref>High Renaissance </ref> بود. در دورۀ طولانی هنرآفرینی‌اش، به مقام نقاش دربار [[شارل پنجم (۱۳۳۷ـ۱۳۸۰م)|شارل پنجم]]<ref>Charles V </ref>، فرمانروای امپراتور مقدس روم<ref>Holy Roman Emperor </ref>، و پسرش [[فیلیپ دوم (۱۱۶۵ـ۱۲۲۳م)|فیلیپ دوم]]<ref>Philip II </ref>، پادشاه [[اسپانیا]]، دست یافت. آثار بسیاری شامل تک‌چهره و نقاشی دینی و اساطیری خلق کرد؛ ازجمله ''باکوس و آریادنه''<ref>''Bacchus and Ariadne''</ref> (۱۵۲۰ـ۱۵۲۳م؛ [[نگارخانه ملی لندن|نگارخانۀ ملی لندن]]<ref>National Gallery, London </ref>) و ''ونوس و آدونیس''<ref>''Venus and Adonis''</ref> (۱۵۵۴م؛ [[پرادو]]<ref>Prado </ref>، [[مادرید، شهر|مادرید]])، و ونوس اوربینو<ref>Venus of Urbino </ref> (۱۵۳۸م؛ [[اوفیتسی]]<ref>Uffizi</ref>، [[فلورانس]]<ref>Florence </ref>). از حدود ۱۵۱۸م شهرتش رو به فزونی نهاد، و نقاشی ''عروج مریم''<ref>''The Assumption of the Virgin'' </ref> (کلیسای فراری<ref>Church of the Frari </ref>، [[ونیز]]) و ''خاکسپاری''<ref>''The Entombment'' </ref> ([[لوور]]<ref>Louvre </ref>، [[پاریس، شهر|پاریس]]) از آثار دینی بزرگ او در این دوره‌اند. در ۱۵۳۳م به امپراتور شارل پنجم معرفی شد، و تک‌چهره‌ای از او کشید. حضور بسیاری از شاهکارهای تیسین در موزه‌های امپراتوری، و موزۀ پرادو، نشان از ارج و قُربی دارند که نزد شارل پنجم و جانشین وی، فیلیپ دوم، به‌دست آورد؛ در آن هنگام آوازۀ جهانی یافت، و سلاطین اروپا بر سر تملّکِ «نقاشی‌های شاعرانه» یا پوئزی<ref>poesie </ref> (نامی که بر آثار اسطوره‌ای خود با پیکرهای برهنۀ<ref>nude figures </ref> خیره‌کننده‌شان نهاد)، و تک‌چهره‌سازی‌های وی با یکدیگر رقابت می‌کردند. در چند مرکز اروپایی کار کرد: در ونیز، که در ۱۵۳۷م ''نبرد کادوره''<ref>''Battle of Cadore'' </ref> را نقاشی کرد (این اثر در آتش‌سوزی ۱۵۷۷م نابود شد)؛ در [[میلان، شهر|میلان]] که در ۱۵۴۱م در معیّت امپراتور بود؛ در رم که در ۱۵۴۵م به دعوت پاپ به آن‌جا رفت؛ و در [[آوگسبورگ]]<ref>Augsburg </ref> که در ۱۵۴۸م تک‌چهرۀ فیلیپ را کشید. از آن پس بیشتر در ونیز هنر آفرید؛ آثار متأخرش سرشار از احساس و ابداعات فنی نظرگیرند. تیسین براثر [[طاعون]] درگذشت. [[جنتیلسکی، اوراتسیو (ح ۱۵۶۳ـ ح ۱۶۳۹)|اوراتسیو]]<ref>Orazio </ref>، پسر و دستیارش، نیز از همین بیماری درگذشت. [[ولاسکز، دیه گو رودریگس (۱۵۹۹ـ۱۶۶۰)|ولاسکز]]<ref>Velázquez </ref>، [[روبنس، پتر پل (۱۵۷۷ـ۱۶۴۰)|روبنس]]<ref>Rubens </ref>، و [[پوسن، نیکلا (۱۵۹۴ـ۱۶۶۵)|پوسن]]<ref>Poussin </ref>، از خیل نقاشان بزرگی بودند که از دستاوردهای او تأثیر گرفتند. تیسین در [[پییوه دی کادوره|پیئوه دی کادوره]]<ref>Pieve di Cadore </ref> در آلپ‌های ونیز<ref>Venetian Alps </ref> به‌دنیا آمد؛ ظاهراً منظرۀ پس‌زمینۀ بیشتر آثارش از آن‌جاست. در ۹سالگی نزد موزائیک‌سازانی<ref>mosaicist </ref> در ونیز شاگردی کرد و سپس شاگرد جووانّی بلّینی<ref>Giovanni Bellini </ref> شد و [[جورجونه، دا کاسل فرانکو (۱۴۷۵ـ۱۵۱۰م)|جورجونه]]<ref>Giorgione</ref> هم‌شاگردی‌اش بود. گمان می‌رود که در ۱۵۰۷ـ۱۵۰۸م تزیین بورس آلمان<ref>Fondaco de’ Tedeschi </ref> را (که اکنون از بین رفته است) همراه با جورجونه اجرا کرده باشد. از قرار معلوم آثار ناتمام جورجونه را پس از مرگش در ۱۵۱۰م، به‌پایان رساند. چندی نگذشت که از حال‌وهوای شهوت‌برانگیز و شاعرانۀ آثار جورجونه، سبک شخصی خویش را پروراند. شیوه‌ای سنجیده و پیچیده داشت، و رنگ‌های سردتر را بر زیرساختی از رنگ قرمز رُسی می‌گذاشت و به‌تناوب، لایه‌لایه از رنگ‌های شفاف استفاده می‌کرد، و گاهی به‌جای قلم‌مو با انگشت محوکاری می‌کرد، و سپس چند لکۀ قاطع را برای تأکید می‌افزود. از این طریق به درون‌مایۀ رنگی و بافت پرکار بی‌نظیر خویش دست یافت.
(به ایتالیایی: تیتسیانو وچلّیو<ref>Tiziano Vecellio</ref>). نقاش ایتالیایی. از بزرگ‌ترین هنرمندان رنسانس متعالی<ref>High Renaissance </ref> بود. در دورۀ طولانی هنرآفرینی‌اش، به مقام نقاش دربار [[شارل پنجم (۱۳۳۷ـ۱۳۸۰م)|شارل پنجم]]<ref>Charles V </ref>، فرمانروای امپراتور مقدس روم<ref>Holy Roman Emperor </ref>، و پسرش [[فیلیپ دوم (۱۱۶۵ـ۱۲۲۳م)|فیلیپ دوم]]<ref>Philip II </ref>، پادشاه [[اسپانیا]]، دست یافت. آثار بسیاری شامل تک‌چهره و نقاشی دینی و اساطیری خلق کرد؛ ازجمله ''باکوس و آریادنه''<ref>''Bacchus and Ariadne''</ref> (۱۵۲۰ـ۱۵۲۳م؛ [[نگارخانه ملی لندن|نگارخانۀ ملی لندن]]<ref>National Gallery, London </ref>) و ''ونوس و آدونیس''<ref>''Venus and Adonis''</ref> (۱۵۵۴م؛ [[پرادو]]<ref>Prado </ref>، [[مادرید، شهر|مادرید]])، و ونوس اوربینو<ref>Venus of Urbino </ref> (۱۵۳۸م؛ [[اوفیتسی]]<ref>Uffizi</ref>، [[فلورانس]]<ref>Florence </ref>). از حدود ۱۵۱۸م شهرتش رو به فزونی نهاد، و نقاشی ''عروج مریم''<ref>''The Assumption of the Virgin'' </ref> (کلیسای فراری<ref>Church of the Frari </ref>، [[ونیز]]) و ''خاکسپاری''<ref>''The Entombment'' </ref> ([[لوور]]<ref>Louvre </ref>، [[پاریس، شهر|پاریس]]) از آثار دینی بزرگ او در این دوره‌اند. در ۱۵۳۳م به امپراتور شارل پنجم معرفی شد، و تک‌چهره‌ای از او کشید. حضور بسیاری از شاهکارهای تیسین در موزه‌های امپراتوری، و موزۀ پرادو، نشان از ارج و قُربی دارند که نزد شارل پنجم و جانشین وی، فیلیپ دوم، به‌دست آورد؛ در آن هنگام آوازۀ جهانی یافت، و سلاطین اروپا بر سر تملّکِ «نقاشی‌های شاعرانه» یا پوئزی<ref>poesie </ref> (نامی که بر آثار اسطوره‌ای خود با پیکرهای برهنۀ<ref>nude figures </ref> خیره‌کننده‌شان نهاد)، و تک‌چهره‌سازی‌های وی با یکدیگر رقابت می‌کردند. در چند مرکز اروپایی کار کرد: در ونیز، که در ۱۵۳۷م ''نبرد کادوره''<ref>''Battle of Cadore'' </ref> را نقاشی کرد (این اثر در آتش‌سوزی ۱۵۷۷م نابود شد)؛ در [[میلان، شهر|میلان]] که در ۱۵۴۱م در معیّت امپراتور بود؛ در رم که در ۱۵۴۵م به دعوت پاپ به آن‌جا رفت؛ و در [[آوگسبورگ]]<ref>Augsburg </ref> که در ۱۵۴۸م تک‌چهرۀ فیلیپ را کشید. از آن پس بیشتر در ونیز هنر آفرید؛ آثار متأخرش سرشار از احساس و ابداعات فنی نظرگیرند. تیسین براثر [[طاعون]] درگذشت. [[جنتیلسکی، اوراتسیو (ح ۱۵۶۳ـ ح ۱۶۳۹)|اوراتسیو]]<ref>Orazio </ref>، پسر و دستیارش، نیز از همین بیماری درگذشت. [[ولاسکز، دیه گو رودریگس (۱۵۹۹ـ۱۶۶۰)|ولاسکز]]<ref>Velázquez </ref>، [[روبنس، پتر پل (۱۵۷۷ـ۱۶۴۰)|روبنس]]<ref>Rubens </ref>، و [[پوسن، نیکلا (۱۵۹۴ـ۱۶۶۵)|پوسن]]<ref>Poussin </ref>، از خیل نقاشان بزرگی بودند که از دستاوردهای او تأثیر گرفتند. تیسین در [[پیئوه دی کادوره]]<ref>Pieve di Cadore </ref> در آلپ‌های ونیز<ref>Venetian Alps </ref> به‌دنیا آمد؛ ظاهراً منظرۀ پس‌زمینۀ بیشتر آثارش از آن‌جاست. در ۹سالگی نزد موزائیک‌سازانی<ref>mosaicist </ref> در ونیز شاگردی کرد و سپس شاگرد جووانّی بلّینی<ref>Giovanni Bellini </ref> شد و [[جورجونه، دا کاسل فرانکو (۱۴۷۵ـ۱۵۱۰م)|جورجونه]]<ref>Giorgione</ref> هم‌شاگردی‌اش بود. گمان می‌رود که در ۱۵۰۷ـ۱۵۰۸م تزیین بورس آلمان<ref>Fondaco de’ Tedeschi </ref> را (که اکنون از بین رفته است) همراه با جورجونه اجرا کرده باشد. از قرار معلوم آثار ناتمام جورجونه را پس از مرگش در ۱۵۱۰م، به‌پایان رساند. چندی نگذشت که از حال‌وهوای شهوت‌برانگیز و شاعرانۀ آثار جورجونه، سبک شخصی خویش را پروراند. شیوه‌ای سنجیده و پیچیده داشت، و رنگ‌های سردتر را بر زیرساختی از رنگ قرمز رُسی می‌گذاشت و به‌تناوب، لایه‌لایه از رنگ‌های شفاف استفاده می‌کرد، و گاهی به‌جای قلم‌مو با انگشت محوکاری می‌کرد، و سپس چند لکۀ قاطع را برای تأکید می‌افزود. از این طریق به درون‌مایۀ رنگی و بافت پرکار بی‌نظیر خویش دست یافت.


سبکی را که در کهنسالی درپیش گرفت، می‌توان به‌سبب رنگ‌گذاری مُقطّع، و دل‌مشغولی به جلوه‌های نوری، «امپرسیونیستی<ref>Impressionist </ref>» نامید. چیره‌دستی‌اش در تک‌چهره‌سازی در تابلوهای بسیاری، ازجمله ''تک‌چهرۀ یک مرد''<ref>''Portrait of a Man'' </ref> که سابقاً ''آریوستو''<ref>''Ariosto''</ref> خوانده می‌شد (نگارخانۀ ملی، لندن)، ''شارل پنجم'' (نگارخانۀ قدیمی، [[مونیخ]]<ref>Alte Pinakothek, Munich</ref>)، تک‌چهره‌های دخترش [[فونتانا، لاوینیا (۱۵۵۲ـ۱۶۱۴)|لاوینیا]]<ref>Lavinia </ref> و خودنگاری نظرگیرش در کهنسالی (موزۀ پرادو) مشهود است. از شاهکارهای او در قصه‌گوییِ تصویری و نقاشی پیکر برهنه، سه اثر برای کاخ آلفونسوی اول از [[استه، خاندان|خاندان اِسته]]<ref>Este</ref> در [[فرارا، شهر|فِرّارا]]<ref>Ferrara</ref> درخور ذکرند، که عبارت‌اند از ''باکوس و آریادنه''، ''باکانال''<ref>''Bacchanal'' </ref>، و ''پرستش ونوس''<ref>''Worship of Venus''</ref> (موزۀ پرادو).<!--14303100-->
سبکی را که در کهنسالی درپیش گرفت، می‌توان به‌سبب رنگ‌گذاری مُقطّع، و دل‌مشغولی به جلوه‌های نوری، «امپرسیونیستی<ref>Impressionist </ref>» نامید. چیره‌دستی‌اش در تک‌چهره‌سازی در تابلوهای بسیاری، ازجمله ''تک‌چهرۀ یک مرد''<ref>''Portrait of a Man'' </ref> که سابقاً ''آریوستو''<ref>''Ariosto''</ref> خوانده می‌شد (نگارخانۀ ملی، لندن)، ''شارل پنجم'' (نگارخانۀ قدیمی، [[مونیخ]]<ref>Alte Pinakothek, Munich</ref>)، تک‌چهره‌های دخترش [[فونتانا، لاوینیا (۱۵۵۲ـ۱۶۱۴)|لاوینیا]]<ref>Lavinia </ref> و خودنگاری نظرگیرش در کهنسالی (موزۀ پرادو) مشهود است. از شاهکارهای او در قصه‌گوییِ تصویری و نقاشی پیکر برهنه، سه اثر برای کاخ آلفونسوی اول از [[استه، خاندان|خاندان اِسته]]<ref>Este</ref> در [[فرارا، شهر|فِرّارا]]<ref>Ferrara</ref> درخور ذکرند، که عبارت‌اند از ''باکوس و آریادنه''، ''باکانال''<ref>''Bacchanal'' </ref>، و ''پرستش ونوس''<ref>''Worship of Venus''</ref> (موزۀ پرادو).<!--14303100-->

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۴۵

تیسیَن (ح ۱۴۸۷ـ۱۵۷۶م)(Titian)

تیسین
Titian
زادروز پییوه دی کادوره، ونیز ح ۱۴۸۷م
درگذشت ۱۵۷۶م
ملیت ایتالیایی
نام‌های دیگر به ایتالیایی: تیتسیانو وچلیو
شغل و تخصص اصلی نقاش
آثار نقاشی عروج مریم (کلیسای فراری، ونیز)؛ تک چهره شارل پنجم (نگارخانه قدیمی، مونیخ)؛پرستش ونوس (موزه پرادو)
گروه مقاله نگارگری و مجسمه سازی جهان
خویشاوندان سرشناس اوراتسیو (پسر)، لاوینیا (دختر)
سوارکاری چارلز پنجم، 1548م، اثر تیسین
پرتره تیسین

(به ایتالیایی: تیتسیانو وچلّیو[۱]). نقاش ایتالیایی. از بزرگ‌ترین هنرمندان رنسانس متعالی[۲] بود. در دورۀ طولانی هنرآفرینی‌اش، به مقام نقاش دربار شارل پنجم[۳]، فرمانروای امپراتور مقدس روم[۴]، و پسرش فیلیپ دوم[۵]، پادشاه اسپانیا، دست یافت. آثار بسیاری شامل تک‌چهره و نقاشی دینی و اساطیری خلق کرد؛ ازجمله باکوس و آریادنه[۶] (۱۵۲۰ـ۱۵۲۳م؛ نگارخانۀ ملی لندن[۷]) و ونوس و آدونیس[۸] (۱۵۵۴م؛ پرادو[۹]، مادرید)، و ونوس اوربینو[۱۰] (۱۵۳۸م؛ اوفیتسی[۱۱]، فلورانس[۱۲]). از حدود ۱۵۱۸م شهرتش رو به فزونی نهاد، و نقاشی عروج مریم[۱۳] (کلیسای فراری[۱۴]، ونیز) و خاکسپاری[۱۵] (لوور[۱۶]، پاریس) از آثار دینی بزرگ او در این دوره‌اند. در ۱۵۳۳م به امپراتور شارل پنجم معرفی شد، و تک‌چهره‌ای از او کشید. حضور بسیاری از شاهکارهای تیسین در موزه‌های امپراتوری، و موزۀ پرادو، نشان از ارج و قُربی دارند که نزد شارل پنجم و جانشین وی، فیلیپ دوم، به‌دست آورد؛ در آن هنگام آوازۀ جهانی یافت، و سلاطین اروپا بر سر تملّکِ «نقاشی‌های شاعرانه» یا پوئزی[۱۷] (نامی که بر آثار اسطوره‌ای خود با پیکرهای برهنۀ[۱۸] خیره‌کننده‌شان نهاد)، و تک‌چهره‌سازی‌های وی با یکدیگر رقابت می‌کردند. در چند مرکز اروپایی کار کرد: در ونیز، که در ۱۵۳۷م نبرد کادوره[۱۹] را نقاشی کرد (این اثر در آتش‌سوزی ۱۵۷۷م نابود شد)؛ در میلان که در ۱۵۴۱م در معیّت امپراتور بود؛ در رم که در ۱۵۴۵م به دعوت پاپ به آن‌جا رفت؛ و در آوگسبورگ[۲۰] که در ۱۵۴۸م تک‌چهرۀ فیلیپ را کشید. از آن پس بیشتر در ونیز هنر آفرید؛ آثار متأخرش سرشار از احساس و ابداعات فنی نظرگیرند. تیسین براثر طاعون درگذشت. اوراتسیو[۲۱]، پسر و دستیارش، نیز از همین بیماری درگذشت. ولاسکز[۲۲]، روبنس[۲۳]، و پوسن[۲۴]، از خیل نقاشان بزرگی بودند که از دستاوردهای او تأثیر گرفتند. تیسین در پیئوه دی کادوره[۲۵] در آلپ‌های ونیز[۲۶] به‌دنیا آمد؛ ظاهراً منظرۀ پس‌زمینۀ بیشتر آثارش از آن‌جاست. در ۹سالگی نزد موزائیک‌سازانی[۲۷] در ونیز شاگردی کرد و سپس شاگرد جووانّی بلّینی[۲۸] شد و جورجونه[۲۹] هم‌شاگردی‌اش بود. گمان می‌رود که در ۱۵۰۷ـ۱۵۰۸م تزیین بورس آلمان[۳۰] را (که اکنون از بین رفته است) همراه با جورجونه اجرا کرده باشد. از قرار معلوم آثار ناتمام جورجونه را پس از مرگش در ۱۵۱۰م، به‌پایان رساند. چندی نگذشت که از حال‌وهوای شهوت‌برانگیز و شاعرانۀ آثار جورجونه، سبک شخصی خویش را پروراند. شیوه‌ای سنجیده و پیچیده داشت، و رنگ‌های سردتر را بر زیرساختی از رنگ قرمز رُسی می‌گذاشت و به‌تناوب، لایه‌لایه از رنگ‌های شفاف استفاده می‌کرد، و گاهی به‌جای قلم‌مو با انگشت محوکاری می‌کرد، و سپس چند لکۀ قاطع را برای تأکید می‌افزود. از این طریق به درون‌مایۀ رنگی و بافت پرکار بی‌نظیر خویش دست یافت.

سبکی را که در کهنسالی درپیش گرفت، می‌توان به‌سبب رنگ‌گذاری مُقطّع، و دل‌مشغولی به جلوه‌های نوری، «امپرسیونیستی[۳۱]» نامید. چیره‌دستی‌اش در تک‌چهره‌سازی در تابلوهای بسیاری، ازجمله تک‌چهرۀ یک مرد[۳۲] که سابقاً آریوستو[۳۳] خوانده می‌شد (نگارخانۀ ملی، لندن)، شارل پنجم (نگارخانۀ قدیمی، مونیخ[۳۴])، تک‌چهره‌های دخترش لاوینیا[۳۵] و خودنگاری نظرگیرش در کهنسالی (موزۀ پرادو) مشهود است. از شاهکارهای او در قصه‌گوییِ تصویری و نقاشی پیکر برهنه، سه اثر برای کاخ آلفونسوی اول از خاندان اِسته[۳۶] در فِرّارا[۳۷] درخور ذکرند، که عبارت‌اند از باکوس و آریادنه، باکانال[۳۸]، و پرستش ونوس[۳۹] (موزۀ پرادو).


  1. ↑ Tiziano Vecellio
  2. ↑ High Renaissance
  3. ↑ Charles V
  4. ↑ Holy Roman Emperor
  5. ↑ Philip II
  6. ↑ Bacchus and Ariadne
  7. ↑ National Gallery, London
  8. ↑ Venus and Adonis
  9. ↑ Prado
  10. ↑ Venus of Urbino
  11. ↑ Uffizi
  12. ↑ Florence
  13. ↑ The Assumption of the Virgin
  14. ↑ Church of the Frari
  15. ↑ The Entombment
  16. ↑ Louvre
  17. ↑ poesie
  18. ↑ nude figures
  19. ↑ Battle of Cadore
  20. ↑ Augsburg
  21. ↑ Orazio
  22. ↑ Velázquez
  23. ↑ Rubens
  24. ↑ Poussin
  25. ↑ Pieve di Cadore
  26. ↑ Venetian Alps
  27. ↑ mosaicist
  28. ↑ Giovanni Bellini
  29. ↑ Giorgione
  30. ↑ Fondaco de’ Tedeschi
  31. ↑ Impressionist
  32. ↑ Portrait of a Man
  33. ↑ Ariosto
  34. ↑ Alte Pinakothek, Munich
  35. ↑ Lavinia
  36. ↑ Este
  37. ↑ Ferrara
  38. ↑ Bacchanal
  39. ↑ Worship of Venus
برگرفته از «https://wikijoo.ir/index.php?title=تیسین&oldid=2010206076»