پرش به محتوا

تیسین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۱: خط ۳۱:
[[پرونده:Titian.jpg|بندانگشتی|سوارکاری چارلز پنجم، 1548م، اثر تیسین]]
[[پرونده:Titian.jpg|بندانگشتی|سوارکاری چارلز پنجم، 1548م، اثر تیسین]]
[[پرونده:Self-portrait of Titian.jpg|بندانگشتی|پرتره تیسین]]
[[پرونده:Self-portrait of Titian.jpg|بندانگشتی|پرتره تیسین]]
(به ایتالیایی: تیتسیانو وچلّیو<ref>Tiziano Vecellio</ref>). نقاش ایتالیایی. از بزرگ‌ترین هنرمندان رنسانس متعالی<ref>High Renaissance </ref> بود. در دورۀ طولانی هنرآفرینی‌اش، به مقام نقاش دربار [[شارل پنجم (۱۳۳۷ـ۱۳۸۰م)|شارل پنجم]]<ref>Charles V </ref>، فرمانروای امپراتور مقدس روم<ref>Holy Roman Emperor </ref>، و پسرش [[فیلیپ دوم (۱۱۶۵ـ۱۲۲۳م)|فیلیپ دوم]]<ref>Philip II </ref>، پادشاه [[اسپانیا]]، دست یافت. آثار بسیاری شامل تک‌چهره و نقاشی دینی و اساطیری خلق کرد؛ ازجمله ''باکوس و آریادنه''<ref>''Bacchus and Ariadne''</ref> (۱۵۲۰ـ۱۵۲۳م؛ [[نگارخانه ملی لندن|نگارخانۀ ملی لندن]]<ref>National Gallery, London </ref>) و ''ونوس و آدونیس''<ref>''Venus and Adonis''</ref> (۱۵۵۴م؛ [[پرادو]]<ref>Prado </ref>، [[مادرید، شهر|مادرید]])، و ونوس اوربینو<ref>Venus of Urbino </ref> (۱۵۳۸م؛ [[اوفیتسی]]<ref>Uffizi</ref>، [[فلورانس]]<ref>Florence </ref>). از حدود ۱۵۱۸م شهرتش رو به فزونی نهاد، و نقاشی ''عروج مریم''<ref>''The Assumption of the Virgin'' </ref> (کلیسای فراری<ref>Church of the Frari </ref>، [[ونیز]]) و ''خاکسپاری''<ref>''The Entombment'' </ref> ([[لوور]]<ref>Louvre </ref>، [[پاریس، شهر|پاریس]]) از آثار دینی بزرگ او در این دوره‌اند. در ۱۵۳۳م به امپراتور شارل پنجم معرفی شد، و تک‌چهره‌ای از او کشید. حضور بسیاری از شاهکارهای تیسین در موزه‌های امپراتوری، و موزۀ پرادو، نشان از ارج و قُربی دارند که نزد شارل پنجم و جانشین وی، فیلیپ دوم، به‌دست آورد؛ در آن هنگام آوازۀ جهانی یافت، و سلاطین اروپا بر سر تملّکِ «نقاشی‌های شاعرانه» یا پوئزی<ref>poesie </ref> (نامی که بر آثار اسطوره‌ای خود با پیکرهای برهنۀ<ref>nude figures </ref> خیره‌کننده‌شان نهاد)، و تک‌چهره‌سازی‌های وی با یکدیگر رقابت می‌کردند. در چند مرکز اروپایی کار کرد: در ونیز، که در ۱۵۳۷م ''نبرد کادوره''<ref>''Battle of Cadore'' </ref> را نقاشی کرد (این اثر در آتش‌سوزی ۱۵۷۷م نابود شد)؛ در [[میلان، شهر|میلان]] که در ۱۵۴۱م در معیّت امپراتور بود؛ در رم که در ۱۵۴۵م به دعوت پاپ به آن‌جا رفت؛ و در [[آوگسبورگ]]<ref>Augsburg </ref> که در ۱۵۴۸م تک‌چهرۀ فیلیپ را کشید. از آن پس بیشتر در ونیز هنر آفرید؛ آثار متأخرش سرشار از احساس و ابداعات فنی نظرگیرند. تیسین براثر [[طاعون]] درگذشت. [[جنتیلسکی، اوراتسیو (ح ۱۵۶۳ـ ح ۱۶۳۹)|اوراتسیو]]<ref>Orazio </ref>، پسر و دستیارش، نیز از همین بیماری درگذشت. [[ولاسکز، دیه گو رودریگس (۱۵۹۹ـ۱۶۶۰)|ولاسکز]]<ref>Velázquez </ref>، [[روبنس، پتر پل (۱۵۷۷ـ۱۶۴۰)|روبنس]]<ref>Rubens </ref>، و [[پوسن، نیکلا (۱۵۹۴ـ۱۶۶۵)|پوسن]]<ref>Poussin </ref>، از خیل نقاشان بزرگی بودند که از دستاوردهای او تأثیر گرفتند. تیسین در [[پییوه دی کادوره|پیئوه دی کادوره]]<ref>Pieve di Cadore </ref> در آلپ‌های ونیز<ref>Venetian Alps </ref> به‌دنیا آمد؛ ظاهراً منظرۀ پس‌زمینۀ بیشتر آثارش از آن‌جاست. در ۹سالگی نزد موزائیک‌سازانی<ref>mosaicist </ref> در ونیز شاگردی کرد و سپس شاگرد جووانّی بلّینی<ref>Giovanni Bellini </ref> شد و [[جورجونه، دا کاسل فرانکو (۱۴۷۵ـ۱۵۱۰م)|جورجونه]]<ref>Giorgione</ref> هم‌شاگردی‌اش بود. گمان می‌رود که در ۱۵۰۷ـ۱۵۰۸م تزیین بورس آلمان<ref>Fondaco de’ Tedeschi </ref> را (که اکنون از بین رفته است) همراه با جورجونه اجرا کرده باشد. از قرار معلوم آثار ناتمام جورجونه را پس از مرگش در ۱۵۱۰م، به‌پایان رساند. چندی نگذشت که از حال‌وهوای شهوت‌برانگیز و شاعرانۀ آثار جورجونه، سبک شخصی خویش را پروراند. شیوه‌ای سنجیده و پیچیده داشت، و رنگ‌های سردتر را بر زیرساختی از رنگ قرمز رُسی می‌گذاشت و به‌تناوب، لایه‌لایه از رنگ‌های شفاف استفاده می‌کرد، و گاهی به‌جای قلم‌مو با انگشت محوکاری می‌کرد، و سپس چند لکۀ قاطع را برای تأکید می‌افزود. از این طریق به درون‌مایۀ رنگی و بافت پرکار بی‌نظیر خویش دست یافت.
(به ایتالیایی: تیتسیانو وچلّیو<ref>Tiziano Vecellio</ref>). نقاش ایتالیایی. از بزرگ‌ترین هنرمندان رنسانس متعالی<ref>High Renaissance </ref> بود. در دورۀ طولانی هنرآفرینی‌اش، به مقام نقاش دربار [[شارل پنجم (۱۳۳۷ـ۱۳۸۰م)|شارل پنجم]]<ref>Charles V </ref>، فرمانروای امپراتور مقدس روم<ref>Holy Roman Emperor </ref>، و پسرش [[فیلیپ دوم (۱۱۶۵ـ۱۲۲۳م)|فیلیپ دوم]]<ref>Philip II </ref>، پادشاه [[اسپانیا]]، دست یافت. آثار بسیاری شامل تک‌چهره و نقاشی دینی و اساطیری خلق کرد؛ ازجمله ''باکوس و آریادنه''<ref>''Bacchus and Ariadne''</ref> (۱۵۲۰ـ۱۵۲۳م؛ [[نگارخانه ملی لندن|نگارخانۀ ملی لندن]]<ref>National Gallery, London </ref>) و ''ونوس و آدونیس''<ref>''Venus and Adonis''</ref> (۱۵۵۴م؛ [[پرادو]]<ref>Prado </ref>، [[مادرید، شهر|مادرید]])، و ونوس اوربینو<ref>Venus of Urbino </ref> (۱۵۳۸م؛ [[اوفیتسی]]<ref>Uffizi</ref>، [[فلورانس]]<ref>Florence </ref>). از حدود ۱۵۱۸م شهرتش رو به فزونی نهاد، و نقاشی ''عروج مریم''<ref>''The Assumption of the Virgin'' </ref> (کلیسای فراری<ref>Church of the Frari </ref>، [[ونیز]]) و ''خاکسپاری''<ref>''The Entombment'' </ref> ([[لوور]]<ref>Louvre </ref>، [[پاریس، شهر|پاریس]]) از آثار دینی بزرگ او در این دوره‌اند. در ۱۵۳۳م به امپراتور شارل پنجم معرفی شد، و تک‌چهره‌ای از او کشید. حضور بسیاری از شاهکارهای تیسین در موزه‌های امپراتوری، و موزۀ پرادو، نشان از ارج و قُربی دارند که نزد شارل پنجم و جانشین وی، فیلیپ دوم، به‌دست آورد؛ در آن هنگام آوازۀ جهانی یافت، و سلاطین اروپا بر سر تملّکِ «نقاشی‌های شاعرانه» یا پوئزی<ref>poesie </ref> (نامی که بر آثار اسطوره‌ای خود با پیکرهای برهنۀ<ref>nude figures </ref> خیره‌کننده‌شان نهاد)، و تک‌چهره‌سازی‌های وی با یکدیگر رقابت می‌کردند. در چند مرکز اروپایی کار کرد: در ونیز، که در ۱۵۳۷م ''نبرد کادوره''<ref>''Battle of Cadore'' </ref> را نقاشی کرد (این اثر در آتش‌سوزی ۱۵۷۷م نابود شد)؛ در [[میلان، شهر|میلان]] که در ۱۵۴۱م در معیّت امپراتور بود؛ در رم که در ۱۵۴۵م به دعوت پاپ به آن‌جا رفت؛ و در [[آوگسبورگ]]<ref>Augsburg </ref> که در ۱۵۴۸م تک‌چهرۀ فیلیپ را کشید. از آن پس بیشتر در ونیز هنر آفرید؛ آثار متأخرش سرشار از احساس و ابداعات فنی نظرگیرند. تیسین براثر [[طاعون]] درگذشت. [[جنتیلسکی، اوراتسیو (ح ۱۵۶۳ـ ح ۱۶۳۹)|اوراتسیو]]<ref>Orazio </ref>، پسر و دستیارش، نیز از همین بیماری درگذشت. [[ولاسکز، دیه گو رودریگس (۱۵۹۹ـ۱۶۶۰)|ولاسکز]]<ref>Velázquez </ref>، [[روبنس، پتر پل (۱۵۷۷ـ۱۶۴۰)|روبنس]]<ref>Rubens </ref>، و [[پوسن، نیکلا (۱۵۹۴ـ۱۶۶۵)|پوسن]]<ref>Poussin </ref>، از خیل نقاشان بزرگی بودند که از دستاوردهای او تأثیر گرفتند. تیسین در [[پیئوه دی کادوره]]<ref>Pieve di Cadore </ref> در آلپ‌های ونیز<ref>Venetian Alps </ref> به‌دنیا آمد؛ ظاهراً منظرۀ پس‌زمینۀ بیشتر آثارش از آن‌جاست. در ۹سالگی نزد موزائیک‌سازانی<ref>mosaicist </ref> در ونیز شاگردی کرد و سپس شاگرد جووانّی بلّینی<ref>Giovanni Bellini </ref> شد و [[جورجونه، دا کاسل فرانکو (۱۴۷۵ـ۱۵۱۰م)|جورجونه]]<ref>Giorgione</ref> هم‌شاگردی‌اش بود. گمان می‌رود که در ۱۵۰۷ـ۱۵۰۸م تزیین بورس آلمان<ref>Fondaco de’ Tedeschi </ref> را (که اکنون از بین رفته است) همراه با جورجونه اجرا کرده باشد. از قرار معلوم آثار ناتمام جورجونه را پس از مرگش در ۱۵۱۰م، به‌پایان رساند. چندی نگذشت که از حال‌وهوای شهوت‌برانگیز و شاعرانۀ آثار جورجونه، سبک شخصی خویش را پروراند. شیوه‌ای سنجیده و پیچیده داشت، و رنگ‌های سردتر را بر زیرساختی از رنگ قرمز رُسی می‌گذاشت و به‌تناوب، لایه‌لایه از رنگ‌های شفاف استفاده می‌کرد، و گاهی به‌جای قلم‌مو با انگشت محوکاری می‌کرد، و سپس چند لکۀ قاطع را برای تأکید می‌افزود. از این طریق به درون‌مایۀ رنگی و بافت پرکار بی‌نظیر خویش دست یافت.


سبکی را که در کهنسالی درپیش گرفت، می‌توان به‌سبب رنگ‌گذاری مُقطّع، و دل‌مشغولی به جلوه‌های نوری، «امپرسیونیستی<ref>Impressionist </ref>» نامید. چیره‌دستی‌اش در تک‌چهره‌سازی در تابلوهای بسیاری، ازجمله ''تک‌چهرۀ یک مرد''<ref>''Portrait of a Man'' </ref> که سابقاً ''آریوستو''<ref>''Ariosto''</ref> خوانده می‌شد (نگارخانۀ ملی، لندن)، ''شارل پنجم'' (نگارخانۀ قدیمی، [[مونیخ]]<ref>Alte Pinakothek, Munich</ref>)، تک‌چهره‌های دخترش [[فونتانا، لاوینیا (۱۵۵۲ـ۱۶۱۴)|لاوینیا]]<ref>Lavinia </ref> و خودنگاری نظرگیرش در کهنسالی (موزۀ پرادو) مشهود است. از شاهکارهای او در قصه‌گوییِ تصویری و نقاشی پیکر برهنه، سه اثر برای کاخ آلفونسوی اول از [[استه، خاندان|خاندان اِسته]]<ref>Este</ref> در [[فرارا، شهر|فِرّارا]]<ref>Ferrara</ref> درخور ذکرند، که عبارت‌اند از ''باکوس و آریادنه''، ''باکانال''<ref>''Bacchanal'' </ref>، و ''پرستش ونوس''<ref>''Worship of Venus''</ref> (موزۀ پرادو).<!--14303100-->
سبکی را که در کهنسالی درپیش گرفت، می‌توان به‌سبب رنگ‌گذاری مُقطّع، و دل‌مشغولی به جلوه‌های نوری، «امپرسیونیستی<ref>Impressionist </ref>» نامید. چیره‌دستی‌اش در تک‌چهره‌سازی در تابلوهای بسیاری، ازجمله ''تک‌چهرۀ یک مرد''<ref>''Portrait of a Man'' </ref> که سابقاً ''آریوستو''<ref>''Ariosto''</ref> خوانده می‌شد (نگارخانۀ ملی، لندن)، ''شارل پنجم'' (نگارخانۀ قدیمی، [[مونیخ]]<ref>Alte Pinakothek, Munich</ref>)، تک‌چهره‌های دخترش [[فونتانا، لاوینیا (۱۵۵۲ـ۱۶۱۴)|لاوینیا]]<ref>Lavinia </ref> و خودنگاری نظرگیرش در کهنسالی (موزۀ پرادو) مشهود است. از شاهکارهای او در قصه‌گوییِ تصویری و نقاشی پیکر برهنه، سه اثر برای کاخ آلفونسوی اول از [[استه، خاندان|خاندان اِسته]]<ref>Este</ref> در [[فرارا، شهر|فِرّارا]]<ref>Ferrara</ref> درخور ذکرند، که عبارت‌اند از ''باکوس و آریادنه''، ''باکانال''<ref>''Bacchanal'' </ref>، و ''پرستش ونوس''<ref>''Worship of Venus''</ref> (موزۀ پرادو).<!--14303100-->
۴۷٬۰۰۷

ویرایش