هالس، فرانس (ح ۱۵۸۱ـ۱۶۶۶)

فرانس هالس Frans Hals
زادروز	آنتورپ ح۱۵۸۱م
درگذشت	۱۶۶۶م
ملیت	فلاندری
شغل و تخصص اصلی	نقاش
مکتب	هلند
آثار	شهسوار خندان (۱۶۲۴م؛ مجموعه والاس، لندن)، ضیافت افسران واحد شبه نظامی سن ژرژ (۱۶۱۶م؛ موزه فرانس هالس، هارلم)
گروه مقاله	نگارگری و مجسمه سازی جهان

شهسوار خندان اثر فرانس هالس

هالس، فرانس (ح ۱۵۸۱ـ۱۶۶۶م)(Hals, Frans)

نقاش فلاندری. به‌سبب قلم‌زنی‌های آزاد و بی‌تکلّفش، در مکتب هلند پیش‌گام بود. بدون پیش‌طرح قبلی، مستقیماً بر روی بوم کار می‌کرد تا تک‌چهره‌هایی خودزا و جاندار خلق کند. ازجمله آثارش عبارت‌اند از پردۀ مشهور شهسوار خندان (۱۶۲۴م؛ مجموعۀ والاس، لندن)، و چهره‌نگاری‌های گروهی از نظامیان، و والیان امور خیریّه و دیگران. هالس از بزرگ‌ترین تک‌چهره‌سازان هلندی بود، که صرفه‌جویی در استفاده از رنگ، مشخصۀ شیوۀ روان نقاشی اوست. دربارۀ آغاز فعالیت هنری‌اش اطلاع چندانی دردست نیست، لیکن تابلوی ضیافت افسران واحد شبه نظامی سن ژرژ (۱۶۱۶م؛ موزۀ فرانس هالس، هارلم)، که از نخستین آثارش به‌شمار می‌رود، فوق‌العاده بدیع است. این اثر با طبیعی‌نمایی و سرزندگی‌اش، ضوابط قراردادی متداول در چهره‌نگاری گروهی با حالات یکنواخت و خشک را کاملاً دگرگون ساخت. بعد از ۱۶۵۰م، سفارش‌های کمتری دریافت کرد، و هنرش آرام‌تر و متفکرانه‌تر شد. پس از موشکافی بیشتر در سرشت آدمی، رنگ‌های ملایم را به‌کار گرفت، و شخصیت‌هایش جذابیت نشاط‌انگیز خود را ازدست دادند. احتمالاً مهم‌ترین آثارش را در سال‌های پایانی عمر پدید آورد، که ازجمله عبارت‌اند از دو چهره‌نگاری گروهیِ بسیار تأثیربرانگیز از رؤسای نوانخانۀ هارلم (۱۶۶۴م؛ موزۀ فرانس هالس، هارلم). در این دو اثر، مضمون سالخوردگی چنان بی‌کم‌و کاست تصویر شده، که با بهترین آثار رامبرانت قابل قیاس است. هالس احتمالاً در آنتورپ به دنیا آمده، و در نوجوانی در هارلم ساکن شده، و در کارگاه نقاشیِ کارل وان ماندر،‌ نقاش و زندگی‌نامه‌نویس هنری، هنر آموخته است. با آن‌که سفارش‌های بی‌شماری دریافت می‌کرد، اغلب مقروض بود، و در کهنسالی به همراه همسرش در نوانخانه‌ای ساکن شد که اکنون موزۀ فرانس هالس است. چهره‌نگاری‌های گروهیِ هالس در این موزه نگهداری می‌شوند، که در واقع یادمان اوست؛ البته این موزه، آثار دیگر هنرمندان هارلم را نیز دربر دارد. هالس ده فرزند داشت و هر هفت پسرش نقاش شدند.

 

---