کیمیایی، مسعود (تهران ۱۳۲۰ش - ): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
مسعود کیمیایی (تهران 7 مرداد ۱۳۲۰ش- )<br /> | مسعود کیمیایی (تهران 7 مرداد ۱۳۲۰ش- )<br /> | ||
فیلمنامه''''''نویس و کارگردان ایرانی. از کارگردانان اصلی جریان [[موج نو سینمای ایران|موج نوی سینمای ایران]]. در سینمای ایران به استاد قهرمانسازی معروف است؛ اگرچه همیشه الگوهای یکسان یا مکرری (که در برخی موارد متأثر از دومین و سومین فیلم او، | فیلمنامه''''''نویس و کارگردان ایرانی. از کارگردانان اصلی جریان [[موج نو سینمای ایران|موج نوی سینمای ایران]]. دو فیلم دورۀ اول فیلمسازی کیمیایی، [[قیصر (سینما)|''قیصر'']] و [[رضا موتوری (فیلم)|''رضا موتوری'']]، علاوه بر اینکه در سراسر دورههای فعالیت او بر داستان و شخصیتپردازی آثار بعدیاش اثر گذاشتهاند، (خاصه ''قیصر'') جریانسازترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران نیز بودهاند. در نظرسنجیهای معتبری که صورت گرفته، علاوه بر اینکه ''قیصر'' بهعنوان یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران معرفی شده، [[گوزن ها|''گوزنها'']] و [[باشو غریبه کوچک|باشو، غریبۀ کوچک]] (ساختۀ [[بیضایی ، بهرام (تهران ۱۳۱۷ش)|بیضایی]]) بهعنوان بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران انتخاب شدهاند. کیمیایی در سینمای ایران به استاد قهرمانسازی معروف است؛ اگرچه همیشه الگوهای یکسان یا مکرری (که در برخی موارد متأثر از دومین و سومین فیلم او، ''قیصر'' و ر''ضا موتوری''اند) را ملکۀ ذهنش کرده است. کیمیایی در آثارش از جوانمردی، غیرت و رفاقت میگوید و قهرمانانش را با این صفات در بستر جامعهٔ امروزی با مشکلات سیاسی و اجتماعی درگیر میکند تا از ارزشهای خود دفاع کنند. ارزشهایی که مردم عامهپسند دوستشان دارند. باور به آرمانخواهی انسانی و شخصی نیز ویژگی اثرهای وی بهشمار میآیند. بخش مهمی از جذابیت فیلمهای کیمیایی در آفرینش شخصیت قهرمان است. قهرمانی که در دل اجتماع مبارزه میکند تا جهانِ خواستهٔ خود را بسازد. مفهوم کلمات و داستان و روایت هدف شخصی و تیمی در آثار کیمیایی جایگاه ویژهای دارد. به لحاظ ساختاری سینمای کیمیایی از سه عنصر عمدۀ موسیقی، دیالوگها و ارتباط انسانی - عاطفی کاراکترهای آن بهره میگیرد. از برآیند این عناصر، سینمای کیمیایی در مرز میان رئالیسم اجتماعی و ذهنیت نوستالژیک در حرکت است و این ساختار زیربنایی، ستون اصلی و استخوانبندی تمام آثار وی را میسازد. دیگر نکتۀ قابل توجه آثار وی اشرافش بر گفتار و لحن بازیگران فیلم است. از این رو او را استاد دیالوگنویسی نیز میدانند. فیلمسازی که در سمت مقابل [[علی حاتمی]] و [[بهرام بیضایی (تهران ۱۳۱۷ش)|بهرام بیضایی]] که دیالوگهایی را با زبانی فاخر و فخیم و ادیبانه بر زبان شخصیتهای آثارشان میگذارند، ایستاده؛ با تسلط بر زبان کوچه و بازار. | ||
فيلمسازی را با دستياری [[خاچیکیان، سامویل (تبریز ۱۳۰۳ـ۱۳۸۰ش)|ساموئل خاچيکيان]] در فيلمهای ''ضربت'' (1343) و ''خداحافظ تهران'' (1345) آغاز کرد. در فیلم''''''هایش'''''' زندگی آدم''''''های'''''' ناسازگار،'''''' یاغی'''''' و زخم''''''خوردۀ اجتماع را به ''''''تصویر می''''''کشد. در نخستین'''''' فیلمش''''''،'''''' ''بیگانه'' ''بیا'' (۱۳۴۷)، به ''''''ترسیم'''''' چهرۀ'''''' آدم''''''هایی'''''' پرداخت'''''' که در اجتماع مصداق نداشتند. با ''[[قیصر (سینما)|قیصر]]'' (۱۳۴۸) در مسیر دیگری قدم گذاشت؛ ''''''ضدقهرمان''''''های'''''' این فیلم تصویر ناخوشایندی از جامعه را ترسیم می''''''کردند، که با فیلم''''''های'''''' بعدی''''''اش'''''' ''رضا موتوری'''''''' (۱۳۴۹)، ''بلوچ'''''''' (۱۳۵۱)، ''خاک'' ''''''(۱۳۵۲)، و [[گوزن ها|''گوزن''''ها'']] (۱۳۵۳) عمق بیشتری یافتند. این ضدقهرمان''''''ها نمایندۀ نسلی بودند که بدبختی و فروافتادگی به'''''' معنای شکست قطعی''''''شان'''''' نبود''''''، بلکه'''''' نشان''''''دهندۀ سرسختی'''''' و مقاومتی'''''' بدفرجام در مقابل شقاوت'''''' و تباهی''''''، و گویای'''''' پاک''''''باختگی'''''' و جوانمردی آنان بود''''''. با این''''''که توانست'''''' در همۀ'''''' دوره''''''ها خود را با شرایط'''''' و سیاست''''''های'''''' فیلمسازی'''''' هماهنگ'''''' کند، همیشه نتوانست قهرمان''''''هایی همدلی''''''برانگیز بیافریند. کیمیایی فیلمسازی'''''' داستان''''''پرداز است و وجه'''''' امتیازش خلق ''''''هیجان'''''' و فضای ملتهب'''''' و رنگینی'''''' است'''''' که'''''' گاه'''''' فیلم''''''هایش را از سایر آثار سینمای ایران متمایز می''''''سازد. با این حال در تعداد زیادی از آثارش ضعف فیلمنامه و اشکالات فنی قابل توجهی به چشم میخورد که همواره نقد تند نویسندگان سینمایی را در پی داشته است. علاوه بر این پارهای منتقدان کارنامۀ فیلمسازی کیمیایی را (جز معدودی از آثارش) در ادامۀ جریان سینمای عامیانۀ فیلمفارسی میدانند. وی در گذر سالیانی بالغ بر 50 سال فعالیت فیلمسازی (جز دورۀ آغاز فیلمسازیاش- قبل از انقلاب) با فراز و فرودهای زیادی به کار پرداخته است. کما اینکه طی این چهل سال اخیر تعدادی کمتر از انگشتان یک دست از فیلمهایش مورد توجه منتقدان سینمایی قرار گرفته است. کیمیایی فیلمنامۀ همۀ فیلمهایش را خود نوشته است. برخی را خود تهیه کرده و طراحی صحنه و لباس برخی را نیز خودش انجام داده است. علاوه بر 30 فیلم بلند سینمایی و چند فیلم کوتاه، از کیمیایی تاکنون سه رمان و یک مجموعهشعر نیز منتشر شده است. | فيلمسازی را با دستياری [[خاچیکیان، سامویل (تبریز ۱۳۰۳ـ۱۳۸۰ش)|ساموئل خاچيکيان]] در فيلمهای ''ضربت'' (1343) و ''خداحافظ تهران'' (1345) آغاز کرد. در فیلم''''''هایش'''''' زندگی آدم''''''های'''''' ناسازگار،'''''' یاغی'''''' و زخم''''''خوردۀ اجتماع را به ''''''تصویر می''''''کشد. در نخستین'''''' فیلمش''''''،'''''' ''بیگانه'' ''بیا'' (۱۳۴۷)، به ''''''ترسیم'''''' چهرۀ'''''' آدم''''''هایی'''''' پرداخت'''''' که در اجتماع مصداق نداشتند. با ''[[قیصر (سینما)|قیصر]]'' (۱۳۴۸) در مسیر دیگری قدم گذاشت؛ ''''''ضدقهرمان''''''های'''''' این فیلم تصویر ناخوشایندی از جامعه را ترسیم می''''''کردند، که با فیلم''''''های'''''' بعدی''''''اش'''''' ''رضا موتوری'''''''' (۱۳۴۹)، ''بلوچ'''''''' (۱۳۵۱)، ''خاک'' ''''''(۱۳۵۲)، و [[گوزن ها|''گوزن''''ها'']] (۱۳۵۳) عمق بیشتری یافتند. این ضدقهرمان''''''ها نمایندۀ نسلی بودند که بدبختی و فروافتادگی به'''''' معنای شکست قطعی''''''شان'''''' نبود''''''، بلکه'''''' نشان''''''دهندۀ سرسختی'''''' و مقاومتی'''''' بدفرجام در مقابل شقاوت'''''' و تباهی''''''، و گویای'''''' پاک''''''باختگی'''''' و جوانمردی آنان بود''''''. با این''''''که توانست'''''' در همۀ'''''' دوره''''''ها خود را با شرایط'''''' و سیاست''''''های'''''' فیلمسازی'''''' هماهنگ'''''' کند، همیشه نتوانست قهرمان''''''هایی همدلی''''''برانگیز بیافریند. کیمیایی فیلمسازی'''''' داستان''''''پرداز است و وجه'''''' امتیازش خلق ''''''هیجان'''''' و فضای ملتهب'''''' و رنگینی'''''' است'''''' که'''''' گاه'''''' فیلم''''''هایش را از سایر آثار سینمای ایران متمایز می''''''سازد. با این حال در تعداد زیادی از آثارش ضعف فیلمنامه و اشکالات فنی قابل توجهی به چشم میخورد که همواره نقد تند نویسندگان سینمایی را در پی داشته است. علاوه بر این پارهای منتقدان کارنامۀ فیلمسازی کیمیایی را (جز معدودی از آثارش) در ادامۀ جریان سینمای عامیانۀ فیلمفارسی میدانند. وی در گذر سالیانی بالغ بر 50 سال فعالیت فیلمسازی (جز دورۀ آغاز فیلمسازیاش- قبل از انقلاب) با فراز و فرودهای زیادی به کار پرداخته است. کما اینکه طی این چهل سال اخیر تعدادی کمتر از انگشتان یک دست از فیلمهایش مورد توجه منتقدان سینمایی قرار گرفته است. کیمیایی فیلمنامۀ همۀ فیلمهایش را خود نوشته است. برخی را خود تهیه کرده و طراحی صحنه و لباس برخی را نیز خودش انجام داده است. علاوه بر 30 فیلم بلند سینمایی و چند فیلم کوتاه، از کیمیایی تاکنون سه رمان و یک مجموعهشعر نیز منتشر شده است. | ||
کیمیایی در سالهای آغاز فعالیتش دو فیلم را با اقتباس از متون ادبیات معاصر فارسی با عناوین ''داش آکل'' (اقتباس از اثر [[هدایت، صادق (تهران ۱۲۸۱ـ پاریس ۱۳۳۰ش)|صادق هدایت]]) و ''[[خاک (فیلم 1352)|خاک]]'' (اقتباس از رمان [[آوسنه بابا سبحان|آوسنه باباسبحان]] [[دولت آبادی، محمود (سبزوار ۱۳۱۹ش)|محمود دولتآبادی]]) ساخته که اولی را از بهترین نمونههای اقتباس سینمایی از ادبیات فارسی دانستهاند و دومی با نقد و اعتراض دولتآبادی همراه شد. کیمیایی جز تعدادی از آثار پیش از انقلابش همواره با عدم موفقیت در جشنوارهها مواجه بوده و طی اینهمه سال تنها برای فیلم ''قیصر'' از جشنوارهای معتبر جایزۀ بهترین کارگردانی دریافت کرده است. | کیمیایی در سالهای آغاز فعالیتش دو فیلم را با اقتباس از متون ادبیات معاصر فارسی با عناوین ''داش آکل'' (اقتباس از اثر [[هدایت، صادق (تهران ۱۲۸۱ـ پاریس ۱۳۳۰ش)|صادق هدایت]]) و ''[[خاک (فیلم 1352)|خاک]]'' (اقتباس از رمان [[آوسنه بابا سبحان|آوسنه باباسبحان]] [[دولت آبادی، محمود (سبزوار ۱۳۱۹ش)|محمود دولتآبادی]]) ساخته که اولی را از بهترین نمونههای اقتباس سینمایی از ادبیات فارسی دانستهاند و دومی با نقد و اعتراض دولتآبادی همراه شد. کیمیایی جز تعدادی از آثار پیش از انقلابش همواره با عدم موفقیت در جشنوارهها مواجه بوده و طی اینهمه سال تنها برای فیلم ''قیصر'' از جشنوارهای معتبر جایزۀ بهترین کارگردانی دریافت کرده است. | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
*''بيگانه بيا'' (۱۳۴۷) | *''بيگانه بيا'' (۱۳۴۷) | ||
*''[[قیصر (سینما)|قيصر]]'' (۱۳۴۸) | *''[[قیصر (سینما)|قيصر]]'' (۱۳۴۸) | ||
*''رضا موتوری'' (۱۳۴۹) | *''[[رضا موتوری (فیلم)|رضا موتوری]]'' (۱۳۴۹) | ||
*''[[داش آکل (فیلم 1350)|داش آکل]]'' (۱۳۵۰) | *''[[داش آکل (فیلم 1350)|داش آکل]]'' (۱۳۵۰) | ||
*''[[بلوچ (فیلم 1351)|بلوچ]]'' (۱۳۵۱) | *''[[بلوچ (فیلم 1351)|بلوچ]]'' (۱۳۵۱) |