بوی پیراهن یوسف (فیلم)
بوی پیراهن یوسف The Scent of Joseph's Shirt
فیلم بلند سینمایی ساخته‌ی ابراهیم حاتمی‌کیا. حاتمی‌کیا به عنوان نویسنده و کارگردان این اثر را در سال 1374 تولید کرده است. بوی پیراهن یوسف مشهورترین اثری است که با موضوع بازگشت آزادگان ساخته شده. این فیلم نخستین بار در چهاردهمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر به نمایش درآمد. اما در رقابت با فیلم‌هایی چون پدر (مجید مجیدی)، خواهران غریب (کیومرث پوراحمد)، لیلی با من است (کمال تبریزی) و گبه (محسن مخملباف) هیچ توفیقی را به دست نیاورد. با این حال به خاطر یگانه بودنش در پرداخت به مساله‌ی بازگشت آزادگان از فیلم‌های محبوب و مهم سینمای ایران است.
خلاصه‌ی داستان[۱]
دایی غفور راننده‌ی یک تاکسی فرودگاه، با وجود همه‌ی مدارکی که ثابت می‌کند پسرش یوسف در جنگ شهید شده، هنوز فکر می‌کند که او زنده است و حتی حرف دامادش اصغر را که همرزم یوسف بوده قبول نمی‌کند. او با این که پلاک یوسف را هم در شکم یک کوسه یافته‌اند، همیشه منتظر است پسرش بازگردد. دایی غفور در فرودگاه با دختر جوانی به نام شیرین آشنا می‌شود که برای یافتن برادرش خسرو که در جنگ گم شده از اروپا به ایران آمده است. یکی از آزادگان که در زندان با خسرو، برادر شیرین بوده و به ایران بازگشته، با شیرین تماس می‌گیرد و می‌خواهد اطلاعاتی بدهد. شیرین و دایی غفور به دیدن او می‌روند و آزاده به آنها می‌گوید که خسرو سالم است و به زودی بازمی‌گردد. اما پنهانی به دایی غفور می‌گوید که نتوانسته حقیقت را به شیرین بگوید، زیرا خسرو در جریان یک اعتصاب در اردوگاه اعدام شده است. اصغر، داماد دایی غفور که معالجه‌اش را در آلمان ناتمام گذاشته و برگشته، مانند دایی غفور فکر می‌کند یوسف زنده است. به همین دلیل به مرز قصر شیرین ـ محل ورود اسرا ـ می‌رود. شیرین در تدارک استقبال از خسرو است که از حقیقت آگاه می‌شود. او به دایی غفور اعتراض می‌کند که می‌خواسته او را هم مانند خودش، اسیر توهم بازگشت عزیزش کند. شبی که شیرین قصد رفتن به پاریس را دارد، اصغر تلفنی به دایی غفور خبر می‌دهد که اطلاعاتی از خسرو به دست آمده و او به زودی به ایران بازمی‌گردد. دایی غفور و شیرین شبانه به سمت قصر شیرین حرکت می‌کنند. صبح روز بعد، هنگامی که شیرین در میان آزادگان به دنبال خسرو می‌گردد، ناباورانه یوسف را می‌بیند و مژده‌ی بازگشت عزیز دایی غفور را به او می‌دهد.
عوامل فیلم
کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا
تهیه‌کننده: مجید مدرسی
نویسنده: ابراهیم حاتمی‌کیا؛ داریوش مودبیان
بازیگران: علی نصیریان؛ نیکی کریمی؛ جعفر دهقان؛ شیرین بینا؛ آتوسا قریشی؛ قاسم زارع؛ عزیزاله هنرآموز؛ حسن زارعی؛ مهران قدکچیان
فیلم‌بردار: عزیز ساعتی
تدوین: حسین زندباف
موسیقی: مجید انتظامی
طراح صحنه و لباس: پرویز شیخ‌طادی
طراح چهره‌پردازی: مهرداد میرکیانی؛ ثریا خرمی
صدابردار: محمود سماک‌باشی
چلوه‌های ویژه: محسن روزبهانی؛ عباس شوقی