اسرار
اَسْرار (Mysteries)
شعایر و مراسم مذهبی سرّی در یونان[۱] و روم[۲] باستان، مختص مشرفشدگان. از آیینهای تطهیر و قربانی، حرکات دستهجمعی، رقص و آواز، و اجراهای نمایشی تشکیل میشدند و گویا دو منظور را برآورده میکردند: تسلی و تعلیم اخلاقی برای زندگی در دنیا، و قوت قلب دادن برای زندگی پس از مرگ. قدیمترین و مهمترین اسرار یونانی عبارت بودند از اسرار اورفئوسی[۳]، اِلئوسی[۴] و دیونوسی[۵]. مؤسس اولی را اورفئوس[۶]، سراینده و نوازندة افسانهای، میدانستند. دومی به الئوسیس، محل عبادت الهگان دِمِتِر[۷] و پرسفونه[۸] در آتیکا[۹]، منسوب بود. سومی آیینهای پرستش دیونوسوس[۱۰]، یا باکوس[۱۱]، در آتن[۱۲] بود. در اعصار بعد آیینهای دیونوسی به مجالس عیش و عشرت تبدیل و در تب[۱۳] و سپس نقاط دیگر یونان ممنوع شدند. در اوایل قرن ۲پم، با نام باکانالیا[۱۴] به رم راه یافتند. نخست در انحصار زنان بودند و وقتی که پای مردان نیز بدانها باز شد در مظان اتهام فسق و فجور قرار گرفتند و در ۱۸۶پم سنای رم علیه آنها حکم داد.