آتن
| آتن | |
|---|---|
| کشور | یونان |
| نام فارسی | آتِن |
| نام لاتین | Athens |
| جمعیت | 747,300 نفر |
| موقعیت | جنوب جلگۀ مرکزی آتیک |
آتِن (Athens)
(به یونانی: آتینای[۱]) پایتخت یونان و آتیکا[۲]ی باستانی. جمعیت آن (۲۰۰۳) ۷۴۷,۳۰۰ نفر و جمعیت کلان‌شهر آن ۳,۲۴۷,۰۰۰ نفر است (۲۰۰۳). در فاصلۀ ۸کیلومتری شمال شرقی بندر خود، پیرایئوس[۳] در خلیج آیگینا[۴]، در اطراف تپه‌های سنگی آکروپولیس[۵]، به ارتفاع ۱۶۹ متر، و آرئوپاگوس[۶]، به ارتفاع ۱۱۲ متر، واقع شده و از شمال شرقی، تپۀ لوکابتوس[۷]، با ۲۷۷ متر ارتفاع، بر آن مشرف است. شهر مزبور در جنوب جلگۀ مرکزی آتیک واقع شده و نهرهای کوهستانی کفیسوس[۸] و ایلیسوس[۹] در آن جریان دارند. آتن کمتر از هر پایتخت اروپایی دیگر فضای سبز دارد (چهار درصد) و آلودگی صوتی و آلودگی هوا در آن بسیار شدید است. آکروپولیس مشرف بر شهر است. بقایای یونان باستان شامل پارتنون[۱۰]، اِرِختئوم[۱۱]، و معبد آتنا نیکه[۱۲] است. در نزدیکی محل آگورا[۱۳]ی قدیمی (بازار) تِسئوم[۱۴] قرار دارد، و در جنوب آکروپولیس تماشاخانۀ دیونوسوس[۱۵] واقع شده است. در جنوب شرقی، دروازۀ هادریانوس[۱۶] و ستون‌های معبد المپیان زئوس[۱۷] قرار دارد. نزدیک آن، ورزشگاه مرمرین قرار دارد که در حدود ۳۳۰پ‌م ساخته و در ۱۸۹۶م بازسازی شد. در ابتدا حدود ۳۰۰۰پ‌م این مکان مسکونی شد و آتن پیش از ۷۰۰پ‌م، پایتخت آتیک متحد بود. ایرانیان در ۴۸۰پ‌م آن را تصرف و غارت کردند و آتن به نخستین شهر یونان از لحاظ قدرت و فرهنگ در زمان پریکلس[۱۸] تبدیل شد. پس از مرگ اسکندر مقدونی، شهر تضعیف شد، اما تا ۵۲۹م که یوستی‌نیانوس[۱۹] مکاتب فلسفی را تعطیل کرد، به‌منزلۀ یک مرکز روشنفکری شکوفا شد. در ۱۴۵۸م ترک‌ها آن را تصرف کردند و تا ۱۸۳۳ آن را در اختیار داشتند؛ آتن در ۱۸۳۴ پایتخت یونان شد. در جنگ جهانی دوم، از آوریل ۱۹۴۱ تا اکتبر ۱۹۴۴، در اشغال آلمان‌ها بود و تا ژانویۀ ۱۹۴۵ صحنۀ نبرد‌های شدید خیابانی بین سلطنت‌طلبان و پارتیزان‌های کمونیست شد. نگرانی فزایندۀ عمومی نسبت به پیامدهای سطوح بالای آلودگی بر آثار تاریخی و سلامت مردم سبب شد که از آوریل ۱۹۹۵ به مدت سه ماه رفت‌وآمد خودروها در شهر ممنوع شود. در سپتامبر ۱۹۹۹ زلزله‌ای به بزرگی ۵.۹ در مقیاس ریشتر، یونان را لرزاند و دست‌کم ۱۲۷ کشته و ۷۰هزار بی‌خانمان برجای گذاشت. مرکز آن، که قوی‌ترین زلزله از ۱۹۸۱ بود، در ۱۲ مایلی شمال آتن گزارش شد.