اسودبرگ، تئودور

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اِسْوِدْبِرگ، تِئودور (۱۸۸۴ـ۱۹۷۱)(Svedberg, Theodor)

تئودور اسودبرگ
Theodor Svedberg
زادروز حوالی گِوْله ۱۸۸۴م
درگذشت ۱۹۷۱م
ملیت سوئدی
تحصیلات و محل تحصیل اوپسالا
شغل و تخصص اصلی شیمی دان
گروه مقاله شیمی و بیوشیمی
جوایز و افتخارات جایزه نوبل شیمی (۱۹۲۶)
تئودور اسودبرگ

شیمی‌دان سوئدی. در ۱۹۲۳، برای نخستین‌بار اولتراسانتریفوژ[۱] را ساخت که ماشینی برای جداسازی سریع ذرات براساس جرم آن‌هاست. با این وسیله می‌توان حضور آلودگی‌ها را در نمونه‌ای از پروتئین[۲] تازه ظاهر ساخت و پلیمر‌های بلندزنجیره[۳] گوناگون را از هم جدا کرد. جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۲۶ به‌سبب بررسی سیستم‌های پاشیده[۴] به او اعطا شد. در حوالی گِوْله[۵] زاده شد و در اوپسالا[۶] درس خواند. از ۱۹۱۲ تا ۱۹۴۹، در مقام استاد و از ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۷، در مقام رئیس انستیتوی شیمی هسته‌ای[۷] در اوپسالا فعالیت می‌کرد. تعدادی از ارگانوسول‌های[۸] جدید را از حدود ۳۰ فلز تهیه کرد. او با استفاده از یک اولترامیکروسکوپ[۹] ذرات را در این سول[۱۰]ها مطالعه و نظریۀ آلبرت اینشتین را دربارۀ حرکت براونی[۱۱] تأیید کرد. او کشف کرد که توریوم ـ X‌‌‌[۱۲]، که اکنون با نام سربِ ۲۰۸[۱۳] شناخته می‌شود، با سرب و نمک‌های باریوم[۱۴]، و نه با ترکیبات دیگر، متبلور می‌شود. به این ترتیب، او پیش از شیمی‌دان انگلیسی، فریدریک سُدی[۱۵]، امکان حضور ایزوتوپ‌ها را مطرح کرد. در ۱۹۲۳، دریافت که شیمی در زمینۀ تشکیل تصاویر پنهان در امولسیون‌های عکاسی[۱۶] نیز نقش دارد. او با تحقیق در زمینۀ پلیمر‌های سنتزی[۱۷] میکروسکوپ الکترونی[۱۸] را برای مطالعۀ سلولز[۱۹] مصنوعی و طبیعی، تکنیک‌های پراش اشعۀ ایکس[۲۰] را برای بررسی فیبرهای سلولزی[۲۱]، و پراش الکترونی[۲۲] را برای آنالیز میسل‌های کلوئیدی[۲۳] و بلورک‌ها[۲۴] به‌کار برد.



  1. ultracentrifuge
  2. protein
  3. long-chain polymers
  4. dispersed systems
  5. Gävle
  6. Uppsula
  7. Institute of Nuclear Chemistry
  8. organosols
  9. ultramicroscope
  10. sol
  11. Brownian movement
  12. thorium-X
  13. lead-208
  14. barium salts
  15. Frederick Soddy
  16. photographic emulsions
  17. synthetic polymers
  18. electron microscopy
  19. cellulose
  20. X-ray diffraction techniques
  21. cellulose fibres
  22. electron diffraction
  23. colloidal micelles
  24. crystallites