موزس مندلسون
موزس مندلسون (دسائو 6 سپتامبر 1729- برلین 4 ژانویه 1786م) Moses Mendelssohn
فیلسوف آلمانی. بانفوذترین متفکر یهودی آلمانی در قرن 18م بود. در شهر زادگاهش و سپس از 14سالگی در برلین تعلیمات یهودی دید و علاوه بر مطالعۀ فلسفۀ ابن میمون به فراگیری زبان‌های لاتین، یونانی، فرانسه و انگلیسی نیز پرداخت. مندلسون معتقد بود که یهودیان می‌توانند بدون ترک آیین خود، فرهنگ جدید غرب را جذب کنند. اگرچه معاصر کانت بود، اما بیش‌تر به شرح و تفسیر آرای لایب‌نیتس و ولف می‌پرداخت. پژوهش‌هایش در زیباشناسی تا حدودی بر کانت تأثیر گذاشت.
مهم‌ترین اثر فلسفی مندلسون به نام فدون[۱] (چاپ 1767م) که نفس را بسیط و از این‌رو زوال‌پذیر می‌دانست، آماج حملۀ کانت بوده است. مندلسون کوشید با نگارش مقالات و ترجمۀ کتاب مقدس به آلمانی و تفسیر عبری آن، هم‌کیشانش را با اندیشه‌های روشنگری آشنا کند. در مقالۀ «اورشلیم[۲]» (1783م) نخست جدایی مذهب و سیاست را مطرح کرد و سپس از دادن حقوق کامل به یهودیان دفاع کرد. لسینگ چنان به او ارج می‌نهاد که نامش را در عنوان نمایشنامۀ ناتان خردمند[۳] (1781) جاودان کرد.
برخلاف پایبندی سرسختانۀ موزس به آیین یهودی، فرزندش به مذهب پروتستان گروید. فلیکس مندلسون[۴]، آهنگساز نامدار سدۀ 19م، نوۀ او بود.