آرتین، امیل (۱۸۹۸ـ۱۹۶۲)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۳۳ توسط Mohammadi2 (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
امیل آرتین
Emil Artin
زادروز وین ۱۸۹۸م
درگذشت ۱۹۶۲م
محل زندگی اتریش، آلمان، امریکا
ملیت اتریشی
تحصیلات و محل تحصیل دانشگاه وین و لایپزیگ
شغل و تخصص اصلی ریاضی دان
گروه مقاله ریاضیات
امیل آرتین

آرْتین، اِمیل (۱۸۹۸ـ۱۹۶۲)(Artin, Emil)

ریاضی‌دان اتریشی. سهم مهمی در پیشبرد نظریۀ میدان (هیئت)های رده‌ای[۱] و نظریۀ اعداد اَبَرمختلط[۲] داشت و یکی از پدیدآورندگان جبر نوین[۳] به‌شمار می‌رود. آرتین در وین زاده شد. در آن‌جا و لایپزیگ[۴] آلمان درس خواند و از ۱۹۲۳ تا ۱۹۳۷م، در هامبورگ به تدریس اشتغال داشت. در ۱۹۳۷، به امریکا مهاجرت کرد و در آن‌جا، از ۱۹۳۸ تا ۱۹۴۶م، در دانشگاه ایندیانا[۵] و از ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۸م، در دانشگاه پرینستون[۶] به تدریس پرداخت. در ۱۹۵۸م، به هامبورگ بازگشت. تحقیقات اولیه‌اش معطوف به نظریۀ آنالیزی و حسابی میدان‌ها یا هیئت‌های عددی درجۀ دوم بود. در رسالۀ دکتری‌اش (۱۹۲۱م)، ضمن بررسی توسیع درجۀ دوم[۷] میدان توابع گویایِ[۸] یک متغیره روی یک میدان متناهی ثابت، نظیر حدس ریمان[۹] دربارۀ صفرهای تابع زتای[۱۰] کلاسیک را صورت‌بندی کرد. او برای این کار از نظریۀ حسابی و آنالیزی اعداد درجۀ دوم روی میدان اعداد طبیعی بهره گرفت. بعدها، در ۱۹۲۳م، طی مهم‌ترین کشف دوران زندگی‌اش، معادله‌ای تابعی برای این نوع جدید L - سری[۱۱] استنتاج کرد. آرتین اثبات این معادله را در ۱۹۲۷م منتشر کرد و به این ترتیب، با استفاده از نظریۀ میدان‌های حقیقی صوری[۱۲] جواب مثبتی برای مسئلۀ توابع معین هیلبرت[۱۳] عرضه کرد. این مسئله یکی از مسائل بیست‌وسه‌گانۀ معروفی بود که هیلبرت در کنگرۀ بین‌المللی ریاضی‌دانان، در ۱۹۰۰م، مطرح کرده بود. این اثبات قانون کلی تقابل[۱۴] را در تداول آرتین‌ به‌دست داد که همۀ قوانین شناخته‌شدۀ قبلی را دربرمی‌گرفت و به‌صورت قضیۀ بنیادی نظریۀ میدان‌های رده‌ای درآمد. از دیگر دستاوردهای مهم آرتین، نظریۀ بافته‌ها[۱۵]ی اوست که در ۱۹۲۵م عرضه شد و نقش مهمی در مطالعۀ گره‌ها[۱۶] در فضای سه‌بعدی دارد. همچنین، در ۱۹۴۴ حلقه‌هایی با شرایط کمینه را که امروز حلقه‌های آرتینی[۱۷] نامیده می‌شوند کشف کرد.

 


  1. class field theory
  2. theory of hypercomplex numbers
  3. modern algebra
  4. Leipzig
  5. Indiana University
  6. Princeton University
  7. quadratic extension
  8. rational functions
  9. Riemann hypothesis
  10. zeta function
  11. L-series
  12. theory of formal real fields
  13. Hilbert
  14. general law of reciprocity
  15. theory of braids
  16. nodes
  17. Artin rings