ایرکوتسک، شهر

ایرکوتْسک، شهر (Irkutsk)

واقع در جنوب سیبری روسیه، مرکز استان ایرکوتسک، با ۶۳۵هزار نفر جمعیت (۱۹۹۰). در نزدیکی دریاچۀ بایکال و کنار رود آنگارا قرار گرفته، و نیروگاه بزرگ برقابی در مجاورت آن احداث شده است. این شهر محل استخراج زغال‌سنگ است، و کالاهای تولیدی آن عبارت‌اند از آهن، فولاد، خودرو، و ماشین‌آلات. با احداث راه‌آهن سراسری سیبری (۱۸۹۸) از نظر صنعتی گسترش یافت. در ۱۶۵۱ ایرکوتسک را به‌صورت قلعۀ ‌قزاق‌ها تأسیس کردند. در ۱۶۸۶ به شهر و در ۱۸۲۲ به مرکز سیبری شرقی تبدیل شد. از قرن ۱۷، پایگاه اصلی تجارت با تاجران یاکوت، بوریات، مغول و چینی بود. در قرن ۱۸ تبعیدگاه محکومین سیاسی شد، و از دهۀ ۱۸۵۰ پایگاه روسیه برای پیشروی در خاور دور بود و کشف طلا در دهۀ ۱۸۸۰ سبب توسعۀ ناگهانی آن شد. در دهۀ ۱۹۳۰ به‌‌سرعت ترقّی کرد. دانشگاه و شعبه‌ای از آکادمی علوم نیز دارد. در آتش‌سوزی ۱۸۷۹ به‌شدت آسیب دید. در جنگ داخلی روسیه پایگاه روس‌های سفید بود و در ۱۹۲۰ بلشویک‌ها آن را تصرّف کردند.

 

---