تل ابلیس، تپه باستانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
آثار تپۀ باستانی تل ابلیس

تَلِّ اِبلیس، تپۀ باستانی
(یا: تَلِ بَلِئس) محوطه‌ای باستانی در جنوب شرقی دهستان مشیزِ شهرستان بردسیر، در درۀ بَردسیر استان کرمان. باستان‌شناس انگلیسی مجاری‌‌تبار، سِر مارک اوُرِل اشتاین[۱] آن را در ۱۳۱۱ش شناسایی، نقشه‌برداری و معرفی کرد. باستان‌شناس امریکایی، جوزف کالدول[۲]، به همراه یک هیأت (از جمله همسرش) در فاصلۀ سال‌های 1342 - ۱۳۴6ش چند فصل در تل ابلیس کاوش کرد. او در گزارشش دربارۀ وجه تسمیۀ تپه چنین عنوان کرده که مردم منطقه آن را تپه‌ای شیطانی می‌دانند. همچنین اضافه کرده که تپه شکلی بیضوی داشته و زمانی ارتفاعش بیشتر از 11متر بوده است. او در یکی از مکاتباتش با گروه تحقیقاتی دانشگاه ایلی‌نویز[۳] چنین نوشته بود که به نظر می‌رسد این منطقه اولین محل فلزکاری در تاریخ بشر باشد.

کاوش باستان‌شناختی تل ابلیس، هفت دورۀ فرهنگی را معرفی کرد که حدود ۴۵۰۰پ‌م تا ۱۱۰۰پ‌م را دربر می‌گیرد. تل ابلیس از کهن‌ترین مراکز فلزکاری فلات ایران است که مردمان آن‌جا در هزارۀ پنجم پ‌م با فن ذوب و ریخته‌گری مس آشنا بوده‌اند. ساکنان پیش از تاریخ تل ابلیس در خانه‌های خشتی زندگی کرده، با کشاورزی و دامداری و فلزکاری امرار معاش می‌کرده‌اند.





  1. Sir Marc Aurel Stein
  2. Joseph Caldwell
  3. University of Illinois Chicago