کالدر، الگزاندر (۱۸۹۸ـ۱۹۷۶)
کالْدِر، اَلِگْزانْدِر (۱۸۹۸ـ۱۹۷۶)(Calder, Alexander)
| اَلِگْزانْدِر کالْدِر Alexander Calder | |
|---|---|
| زادروز |
پنسیلوانیا 1898م |
| درگذشت | 1976م |
| ملیت | امریکایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | رشتۀ مهندسی |
| شغل و تخصص اصلی | مجسمه‌ساز |
| آثار | سیرک کالدری (1926ـ1961) |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه‌سازی جهان |
مجسمه‌ساز انتزاع‌گرا[۱]ی امریکایی. مجسمه‌های جنبان[۲] را ابداع کرد؛ تکه‌ها یا بُرش‌هایی تخت در رنگ‌های درخشان و آویخته از سیم و مفتول‌هایی نازک، که با نیروی ماشینی یا وزش باد به‌حرکت درمی‌آیند. گرچه کالدر اولین فردی نبود که از حرکت واقعی در آثارش بهره گرفت، پیش از او هیچ مجسمه‌سازی با آن به‌طور پیوسته طبع‌آزمایی نکرده بود. مجسمه‌های جنبان عظیم او در فرودگاه کندی[۳]، نیویورک (۱۹۵۷)، و ساختمان مرکزی یونسکو[۴] در پاریس (۱۹۶۲) نصب شده‌اند. مجسمۀ جنبانِ ماهیِ نارنجی[۵] (۱۹۴۶، موزۀ هنرهای معاصر تهران[۶])، از دیگر آثار برجستۀ اوست. کالدر که از خوآن میرو[۷] و پیت موندریان[۸] تأثیر گرفته بود، در سال‌های آغازین دهۀ ۱۹۳۰، نخستین جنبان‌های خود را پدید آورد. دیری نگذشت که خلق آثار بدیع و آشنایش را درپیش گرفت؛ سازه‌هایش را به‌گونه‌ای با دقت و ظرافت تعادل می‌بخشید تا دراثر وزش باد به جنبش درآیند. مجسمۀ تلۀ خرچنگ و دم ماهی[۹] (۱۹۳۹؛ موزۀ هنر مدرن نیویورک[۱۰]) نمونۀ شاخصی از آثار اوست. مجسمه‌های غیر‌متحرک نیز ساخت و آن‌ها را «ساکن‌ها[۱۱]» نامید، همچون مجسمۀ بیوۀ سیاه[۱۲] (۱۹۵۹؛ موزۀ هنر مدرن، نیویورک). کالدر در لاونتون[۱۳]، پنسیلوانیا، به‌دنیا آمد، و در رشتۀ مهندسی درس خواند. در ۱۹۲۶ به پاریس رفت و در آن‌جا با استفاده از سیم، مجسمه‌های نکته‌داری از جانوران و پیکر انسان ساخت؛ ازجمله باغ وحش سیّار مشهورش با نام سیرک کالدری[۱۴]