اشرف الدین حسینی قزوینی

اَشرف‌الدّین حُسینی قَزوینی (۱۲۴۹ـ تهران ۱۳۱۲ش)

اشرف الدین حسینی قزوینی
زادروز	۱۲۴۹ش
درگذشت	تهران ۱۳۱۲ش
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	شاعر
شغل و تخصص های دیگر	روزنامه نگار
آثار	عزیز و غزال- ارفع نامه- نهضت بانوان
گروه مقاله	ادبیات فارسی

(نام کامل: شمس‌الدین سید محسن اشرف‌الدین حسینی قزوینی گیلانی، معروف به نسیم شمال) شاعر ایرانی. در شش‌ماهگی پدر را از دست داد و در سایۀ توجه مادرش، که ثروتی نداشت، بزرگ شد. چند سالی در کربلا و نجف زیست و پس از بازگشت به زادگاهش، به تبریز رفت و برخی دانش‌های متعارف مذهبی را در این شهر فراگرفت. پس از آن به گیلان رفت. اقامت در رشت و انتشار نشریۀ نسیم شمال، او را در صف مشروطه‌خواهان قرار داد و شهرتش را به فراتر از مرزهای ملی بُرد؛ تا جایی‌که بیشتر او را نسیم شمال و گیلانی دانسته‌اند تا حسینی و قزوینی. در ماجرای فتح تهران، همراه با سپهدار تنکابنی، به تهران آمد و نشر نسیم شمال را از سر گرفت. اشرف‌الدین به تنگ‌دستی و پریشانیِ ذهن دچار شد و پس از مرگ در ابن بابویه به‌خاک سپرده شد. زبان ساده و عامه‌پسند شعرهای وی مردم عصر را با مفاهیم جدیدی، مانند ملت، آزادی، انقلاب، عدالت، مشروطه و میهن، آشنا کرد. نوآوری او در شکستن هنجار کهن شعر فارسی بیشتر در حوزۀ مفاهیم بود. اما توجه شاعر به زبان گفتار و زبان عامیانه با بهره‌گیری از قالب‌هایی مانند مسمّط و مستزاد همراه بود و شهرتی گسترده برای شاعر به ارمغان آورد. شماری از سروده‌های او در دفتری به نام باغ بهشت منتشر شد. از دیگر آثارش: عزیز و غزال؛ ارفع‌نامه؛ نهضت بانوان؛ تاریخ سلاطین ایران به نظم (چاپ تهران)؛ بشارت ظهور؛ کتاب مختصری در حکمت (چاپ رشت).