چلیابینسک، شهر
چِلْیابینسْک، شهر (Chelyabinsk)
مرکز اداری، اقتصادی و فرهنگی استان (ناحیۀ) چِلْیابینسک، در فدراسیون روسیه[۱]، به فاصلۀ ۲۴۰کیلومتری جنوب یِکاترینبورگ[۲]، در ساحل رود میاس[۳]. 1,130,132 نفر جمعیت (2010) و ۵۳۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. مرکز بزرگ صنعتی اورال[۴] و مرکز مهم خطوط راهآهن است. صنایع اصلی و مهم آن عبارتاند از مهندسی (شامل ساخت ماشینآلات) و تولید فولاد، آهن، آلومینیوم و گدازش روی. نیروگاه بزرگی نیز در نزدیکی آن احداث شده است. حوضۀ[۵] مهم زغالسنگ چلیابینسک (که از ۱۹۰۶ بهرهبرداری از آن آغاز شد). پسماندههای کارخانۀ پلوتونیوم[۶] شهر، آن را به مکانی با بیشترین میزان رادیواکتیو در جهان تبدیل کرده است. چلیابینسک، روستای سابق تاتارنشین، در ۱۷۳۶ به قلعهای قزاقنشین[۷] تبدیل شد. احداث راهآهن سراسری سیبری[۸]، که در ۱۸۸۶ از اینجا آغاز شد، اهمیت تجاری شهر را آشکار کرد. نخستین کارخانههای آردسازی و تعمیرگاه لوکوموتیو در این زمان در اطراف شهر ساخته شدند و چلیابینسک جانشین تیومن[۹] بهمنزلۀ دروازۀ سیبری[۱۰] برای صادرات و واردات کالا و مهاجرت شد. توسعۀ صنعتی طبق برنامۀ پنجسالۀ استالین[۱۱] در دهۀ ۱۹۳۰ و جابهجایی کارخانهها در جریان جنگ جهانی دوم سبب رشد بیشتر شهر شد.