گدانسک
گِدانْسْک (Gdansk)
(به آلمانی دانتزیگ[۱]) بندری در لهستان، با ۴۵۶,۷۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). پالایشگاه نفت دارد و صنایع آن عبارت‌اند از نساجی و تولید تلویزیون و کود شیمیایی. در دهۀ ۱۹۸۰، اعتصاب‌های گستردۀ ضد دولتی در کارخانه‌های کشتی‌سازی لنین به‌راه افتاد که بسیاری از آن‌ها در ۱۹۹۶ بسته شدند. گدانسک که در قرون وسطا عضو اتحادیۀ هانسایی[۲] بود، از ۱۷۹۳ تا ۱۹۱۹ زیر سلطۀ پروس بود و در ۱۹۱۹، تحت حمایت جامعۀ ملل[۳]، شهری آزاد اعلام شد. اما هنوز اقلیت بزرگ آلمانی در آن می‌زیست که بسیاری از آنان حامی حزب نازی بودند. تحریکات مداوم نازی‌ها برای وحدت دوباره با آلمان، بین آلمان و لهستان در سراسر دهۀ ۱۹۳۰ تنش‌هایی ایجاد کرد. در آغاز جنگ لهستان، آلمانی‌ها گدانسک را تصرف، و شوروی‌ها، به فرماندهی مارشال روکوسوفسکی[۴]، در ۳۰ مارس ۱۹۴۵ آن را آزاد کردند. انضمام آن به آلمان آغازگر جنگ جهانی دوم بود. در ۱۹۴۵ به لهستان بازگردانده شد و کلیساها و اتاق‌های بازرگانی آن بار دیگر فعالیت خود را از سر گرفتند. کارگاه‌های کشتی‌سازی لنین در ۱۹۸۱ زادگاه همبستگی[۵]، یعنی جنبش مقاومت لهستان در برابر کمونیسم طرفدار شوروی، بود.