آیا دو لا توره، ویکتور رائول (۱۸۹۵ـ۱۹۷۹م)
| ویکتور رایول آیا دو لا توره Victor Raul Haya de la Torre | |
|---|---|
| زادروز |
لیما، پرو ۱۸۹۵م |
| درگذشت | ۱۹۷۹م |
| ملیت | پرویی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشگاه آکسفورد در انگلستان |
| شغل و تخصص اصلی | سیاستمدار |
| آثار | آیندۀ سرخ‌پوستان امریکا (۱۹۳۵) |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
آیا دو لا تورِه، ویکتور رائول (۱۸۹۵ـ۱۹۷۹)(Haya de la Torre, Victor Raul)
سیاستمدار، متفکر سیاسی پرویی و بنیادگذار اتحادیۀ انقلابی خلق امریکا (حزب آپریستا) در ۱۹۲۴. این حزب بیانگر نارضایتی ملی‌گرایانۀ افراطی در پرو است و از سهم برابر بومیان در امور سیاسی و آموزشی طرفداری می‌کند. تلاش او در ۱۹۶۳ برای کسب مقام ریاست‌جمهوری پرو به شکست انجامید. او نویسندۀ آیندۀ سرخ‌پوستان امریکا[۱] (۱۹۳۵) است. آیا دولاتوره در لیما[۲]، پرو، و دانشگاه آکسفورد در انگلستان تحصیل کرد. پس از رقابت با سرهنگ لوئیس سانچس سرو[۳] در ۱۹۳۱ به زندان افتاد، و حزب آپریستا در ۱۹۳۱ـ۱۹۳۴ و ۱۹۳۵ـ۱۹۴۵ غیرقانونی اعلام شد، اما پس از قتل سرو در ۱۹۳۳ آزاد شد و به فعالیت زیرزمینی پرداخت (۱۹۳۴ـ۱۹۴۵). حزب آپریستا در ۱۹۴۵ از نامزد پیروز، خوزه لوئیس بوستامانته[۴]، حمایت کرد؛ اما کنترل دولت در دست آیا بود. با سرنگونی بوستامانته در ۱۹۴۸، آیا به سفارت کلمبیا در لیما پناه برد و بعدها در ۱۹۵۴ به مکزیک رفت. با برقراری حکومت قانونی در ۱۹۵۷ به پرو بازگشت و مبارزۀ انتخاباتی سختی را در ۱۹۶۲ آغاز کرد که پس از مداخلۀ ارتش به نفع فرناندو بلائونده تری[۵] شد. آیا در تصویب پیش‌نویس قانون اساسی ۱۹۷۹، و بازگرداندن دموکراسی پارلمانی بسیار مؤثر بود، اما پیش از به قدرت‌رسیدن حزب آپریستا در ۱۹۸۵ به رهبری پرس آلن گارسیا[۶] درگذشت.