ابر
اَبر
بخار آب متراکم، به صورت قطره‌های کوچک شناور در توده‌های هوا و جَو. ابر، مانند مِه یا تُنُک‌مِه[۱]، که در سطوح پایین تشکیل می‌شود، براثر سردشدن هوای حاوی بخاری پدید می‌آید که معمولاً در اطراف ذرات غبار میعان می‌کند. ابرها را براساس ارتفاع تشکیل آن‌ها و شکل‌شان دسته‌بندی می‌کنند. ابرهای پَرسا (سیروس)[۲] و پَرساپوشَنی (سیرواستراتوس)[۳] در ارتفاعی حدود ۱۰ کیلومتر تشکیل می‌شوند. ابر پَرسا از ذرات کوچک یخ تشکیل، و به صورت رشته‌های سفید پَرمانندی دیده می‌شود. ابر پَرساپوشنی مانند ملافه‌ای سفید در پهنۀ آسمان گسترده می‌شود. در ارتفاع ۳ تا ۷کیلومتری سه نوع ابر یافت می‌شود: پَرساکومه‌ای (سیروکومولوس)[۴]، فرازکومه‌ای (آلتوکومولوس)[۵]، و فرازپوشنی (آلتواستراتوس)[۶]. ابرهای پَرساکومه‌ای به صورت توده‌هایی کوچک، یا بزرگ و مدور دیده می‌شوند که گاه آرایشی با نام آسمان‌پیسه[۷] به خود می‌گیرند. ابرهای فرازکومه‌ای ابرهایی سفید و شبیه ابرهای پَرساپوشنی‌اند، اما بزرگ‌ترند و آرایشی خطی دارند. ابرهای فرازپوشنی شبیه ابرهای پَرساپوشنیِ ضخیم‌اند و ممکن است به صورت ملافه‌ای خاکستری پهنۀ آسمان را دربر گیرند. ابرهای کومه‌ای پوشنی (استراتوکومولوس) معمولاً در ارتفاع کمتری (۲ تا ۶ کیلومتر) تشکیل می‌شوند. این ابرها به رنگ خاکستری تیره‌اند و آسمانی سربی پدید می‌آورند که ممکن است بی‌باران باشد. دو نوع ابر، کومه‌ای (کومولوس)[۸] و کومه‌ای بارا (کومولونیمبوس)[۹] در دستۀ خاصی قرار می‌گیرند، زیرا عامل ایجاد جریان‌های روزانۀ هوای بالارو شده‌اند. و رطوبت را به نواحی خنک‌تر جَو منتقل می‌کنند. ابرهای کومه‌ای قاعدۀ تختی دارند و معمولاً در ارتفاع ۱.۴کیلومتری تشکیل می‌شوند. در این ارتفاع میعان بخار آب آغاز می‌شود، اما قسمت فوقانی ابرها گنبدمانند است و تا ارتفاع ۱.۸کیلومتر کشیده می‌شود. قاعدۀ ابرهای کومه‌ای بارا تقریباً در همین ارتفاع واقع است، اما پهنۀ بالایی آن‌ها تا ارتفاع بسیار بیشتر، غالباً تا ۶ کیلومتر، کشیده می‌شود. ممکن است رگبارهای سنگین کوتاه، و گاه تندر را موجب شوند. ابرهای پوشنی (استراتوس) در ارتفاعی کمتر از ۱ تا ۲.۵ کیلومتر تشکیل می‌شوند و مانند ملافه‌هایی موازی افق به‌نظر می‌رسند و به مِه بلند شباهت دارند. ابرها گذشته از نقش ضروری‌شان در چرخۀ آب، به تنظیم تابش در جَو زمین نیز کمک می‌کنند. ابرها تابش موج کوتاه خورشید را باز می‌تابانند، همچنین تابش موج بلند را از زمین جذب و دوباره منتشر می‌کنند.